ناصر بهزادفر- گنجینه سبز پر گهر گیاهان کوهی دنا این روز‌ها بی‌رحمانه به تاراج می‌رود و برپیکر دنا زخمی عمیق و بی‌درمان بر جای می‌گذارد. بهار که دامن گلدارش را بر دامنه‌های مخملین دنا پهن می‌کند، دنا نیز بی‌هیچ منتی خوان نعمت گنجینه پرگهر گیاهانش را بر مردمان دیارش ارزانی می‌دارد. به گزارش مناقصه‌مزایده، […]
ناصر بهزادفر- گنجینه سبز پر گهر گیاهان کوهی دنا این روز‌ها بی‌رحمانه به تاراج می‌رود و برپیکر دنا زخمی عمیق و بی‌درمان بر جای می‌گذارد.
بهار که دامن گلدارش را بر دامنه‌های مخملین دنا پهن می‌کند، دنا نیز بی‌هیچ منتی خوان نعمت گنجینه پرگهر گیاهانش را بر مردمان دیارش ارزانی می‌دارد.
به گزارش مناقصه‌مزایده، منطقه حفاظت شده دنا، دهمین ذخیرگاه زیست‌کره ایران هنوز هم با وجود زخم‌ها، تیشه‌ها و تبر‌ها، نفس می‌کشد و حیات را به دنا نشینان ارزانی می‌دارد.
ذخیره‌گاه زیست‌کره چیست؟
اعلام ذخیره‌گاه‌های زیست کره برای پاسخگویی به چالش مهم دنیای امروز، مبنی بر جلوگیری از تغییرات برگشت ناپذیر و بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی، در عین نیاز به انتفاع و بهره‌برداری از طبیعت (با توجه به رشد روز افزون جمعیت) شکل گرفته است و به یکی از تقسیم بندیهای مهم حفاظتی جهان بدل شده است.
طرح‌های ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره با بیش از ۳۰ سال سابقه اجرایی و تجارب گوناگون در سراسر جهان به یک مقوله مهم حفاظت از طبیعت و توسعه پایدار به صورت توامان تبدیل شده‌اند. در حقیقت ذخیره‌گاه‌های زیست کره مناطق حفاظت شده دریک تقسیم بندی مورد توافق بین‌المللی هستند که علاوه بر حفاظت، دستاوردهایی نظیر ارایه سایت‌های مطالعاتی کم نظیر به دانشمندان و تجربه مهارت انسان در پشتیبانی از توسعه پایدار را نمایان می‌سازند.
در حال حاضر بیش از ۴۰۰ ذخیره گاه زیست کره در بیش از ۱۰۰ کشور جهان معرفی و ثبت شده‌اند.
ذخیره گاه زیست کره دنا که در استان کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته است یکی از مناطق پرارزش محیط‌زیست ایران است که با مجموعه‌ای از ذخایر کم نظیر گیاهی، خود نمایی کرده است. کوه‌های پر برکت این منطقه از گذشته‌های دور مأمن گیاهانی بوده که مرهم درد‌ها و قوت لایموت دنانشینان بوده‌اند، گیاهانی که ۵۲.۲ درصد کل گونه‌های گیاهی دارویی قاره اروپا و ۲۶.۶ درصدگونه‌های گیاهی دارویی کشور را شامل می‌شوند.
اما چه تلخ است قصه گیاهانی که در زادگاه مادری خود با بی‌مهری ریشه‌کن می‌شوند و این گنجینه‌های گیاهان شفابخش یکی پس از دیگری به تاراج می‌رود و طبیعت کهگیلویه و بویراحمد را با سنگهای خالی تنها می‌گذارد.
کم نیستند گیاهانی که طی چند سال اخیر تنها از آن‌ها نامی باقی مانده است، زرابی، آنغوزه، لیزک، بیلهر، تره، موسیر و جاشیر برخی از گیاهان خوراکی و دارویی در این کوه‌ها هستند که گل نداده و بهار ندیده معاش روستاییان و کالای پرقیمت بازارهای شهر می‌شوند.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بویراحمدگیاه بیلهر، کنگر، موسیر، بن سرخ، انواع تره و سیر کوهی را در معرض انقراض می‌داند.
جواد رحیمیان می‌افزاید: درکوه‌های استان بیش از ۴۷۵ گونه گیاهی خوراکی و دارویی می‌روید که ۲۵ گونه از این گیاهان در خطر انقراض هستند.
وی افزایش آگاهی مردم در حفاظت و صیانت از محیط‌زیست را مهم‌ترین عامل جلوگیری از تخریب و ریشه‌کن کردن گیاهان کوهی عنوان می‌کند.
رحیمیان می‌افزاید: مردم همان گونه که از زیبایی طبیعت استفاده می‌کنند باید در حفاظت از آن نیز کوشا باشند.
وی کوچ زودرس عشایر را از دیگر عوامل تخریب طبیعت عنوان می‌کند و می‌گوید: امسال در راستای جلوگیری از کوچ زودرس عشایر، گروه‌هایی به صورت اکیپ حفاظتی در شهرستان بویراحمد در مسیرهای کوچ مستقر می‌شوند.
این روز‌ها کوهی در شهرستان‌های بویراحمد و دنا نیست که در طول روز بوته‌چینی را در خود ندیده باشد و بازاری در شهرهای استان و به خصوص یاسوج نیست که گیاهان خوراکی و دارویی در آن به حراج گذاشته نشده باشد.
گیاهان کوهی دنا هر روز در دستان کودک و پیر و جوان به مردم عرضه می‌شوند، گاهی فقر برخی از مردم را به کوه می‌کشاند تا با فروش این گیاهان نانی بر سفره خود ببرند اما سود کلان فروش این گیاهان به جیب دلالانی می‌رود که بر انقراض هیچ گیاهی دل نمی‌سوزانند.
یک کارشناس منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: : از میان گونه‌های گیاهی استان، گیاه زرابی، بیلهر، کرفس و لیزک به وضعیت قرمز انقراض رسیده‌اند.
آرین امیدی می‌افزاید: خطر انقراض گیاهان، موسیر، باریجه، خاری، بن سرخ یا لیزک، چویل، بیلهر و آنغوزه را تهدید می‌کند.
وی تصریح می‌کند: رویشگاه‌های این گیاهان در کوه‌های استان به شدت کاهش یافته است و متأسفانه برداشت و فروش آن بسیار افزایش یافته است.
وی گونه‌های در خطر انقراض گیاهان کوهی استان را ۲۵ گونه گیاهی عنوان می‌کند و می‌افزاید: این گیاهان سالانه در رویشگاه‌های خود، رو به کاهش می‌روند و علت این امر نیز برداشت بی‌رویه و ریشه کنی این گیاهان است که فرصت تکثیر را برای آن‌ها فراهم نمی‌کند.
به گفته کارشناسان هم اکنون وسعت منطقه رویش بادرنجبویه دنایی یا زرابی در ارتفاعات دنا بسیار کاهش یافته و به یک تا دو هکتار محدود شده در حالی که این وسعت در گذشته به ۴۵۰ هکتار نیز می‌رسید.
گیاه بیلهر یکی دیگر از گیاهان خوراکی در معرض انقراض است که در ارتفاعات بالای دو هزار و ۵۰۰ متر کوه‌های دنا در کهگیلویه و بویراحمد می‌روید.
این گیاه تلخ که با گرفتن زهر آن شیرین می‌شود، یکی از گیاهان خوراکی مورد علاقه مردم این استان است که همین علاقه‌مندی باعث شده در فصول بهار مورد هجوم قرار گیرد به‌طوری که به گفته کارشناسان تا چند سال آینده اثری از این گیاه خوراکی در کوه‌های استان مشاهده نمی‌شود.
در این رابطهف عزیزا… جعفری با اشاره به این که کهگیلویه و بویراحمد از بالا‌ترین آمارهای بیماری سرطان معده برخوردار است، افزود: ترکیباتی در گیاه بیلهر وجود دارد که یکی از عوامل بیماری سرطان است.
گیاه شناس و پژوهشگر گیاهان گفت: بر اساس تحقیقات انجام شده بیماری زا بودن گیاه بیلهر، بن‌سرخ و جاشیر به اثبات رسیده است.
وی با یادآوری برخی باور‌ها درباره اثربخشی گیاه بن‌سرخ در درمان بیماری سنگ کلیه در بین مردم تصریح کرد: این گیاه هیچ خاصیت درمانی ندارد.
دنا که نعمت گیاهانش را سخاوتمندانه ارزانی می‌دارد، به تنهایی به اندازه ۴۶ کشور دنیا گونه گیاهی آندومیک دارد و تعداد گونه‌های گیاهی آن از ۴۵ کشور جهان بیش‌تر است به‌طوری که گونه‌های اندومیک گیاهی دنا، ۱۵ برابر سوئد و ۲۰ برابر هلند و نروژ است.
۴۵ گونه بومی و منحصر گیاهی در دنا وجود دارد که آن را به دهمین ذخیره‌گاه زیست‌کره کشور بدل کرده است.
منطقه حفاظت شده دنا یکی از غنی‌‌ترین مناطق زیستی از لحاظ تنوع گیاهی و جانوری در ایران و دنیاست که در سال ۲۰۱۰ میلادی از سوی سازمان یونسکو به عنوان دهمین ذخیره‌گاه بیوسفری ایران و پانصد و پنجاهمین ذخیره‌گاه دنیا به ثبت رسید.
با این حال و با این روند تخریب، گنجینه خدادادی دنا رو به پایان می‌رود و چیزی جز حسرت و آه برای نسلهای آینده باقی نمی‌ماند.
بدانیم که فرصت سبز حیات، سهم هر برگ و بری است و اگر از سفه حیات دانه‌ای برمی‌چینینم باغ را به آتش نکشیم و برای سرزمین مادری خود ساکنانی باشیم که مرهم می‌گذارند و زخم نمی‌زنند.
دنا یادگار هزاره‌های دیرین این سرزمین، که بلوط‌های هزار ساله‌اش با مردمان این دیار پیوندی دیرینه دارند، نیازمند دستانی است که بر خاکش چنگ نزنند و به آتش نکشند.
نیازمند دستانی است که گیاهان کمیابش را به تاراج نبرده و ریشه‌کن نکنند.
نیازمند حمایت همه کسانی است که در سایه بلندش آرمیده‌اند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.