جنایت وحشتناک یک بازی اینترنتی ؛ خودکشی به سبک نهنگ آبی

جنایت وحشتناک یک بازی اینترنتی ؛ خودکشی به سبک نهنگ آبی

محمدرضا عیوضی – بازی نهنگ آبی یا سفید چند وقتی است توجه خیلی از افراد را به خود جذب کرده است. این بازی که از طریق پلتفرم های اجتماعی انجام می شود به این گونه است که یک مرشد به هر بازیکن اختصاص داده می شود و این مرشد هر روز تعدادی فعالیت غیر معمول از فرد می خواهد که انجام دهد. به عنوان مثال یکی از این فعالیتها این است که نیمه شب از خواب پا شوند و بر روی بدن خود زخمی به شکل ” نهنگ آبی ” ایجاد کنند. پس از ۵۰ روز این مرشد از افراد میخواهد که خود را “بکشند”. تاکنون در حدود ۱۳۰ نوجوان روسی خود را کشته اند! شاید خواندن این متن خنده دار یا حتی مسخره بنظر بیاید اما بد نیست به مدل تصمیم گیری که پشت آن نهفته است نگاهی داشته باشیم.

می گویند که این بازی توسط یک روانشناس به اجرا درآمده است.

و آن فرد ادعا کرده است که میخواهد افراد بی انگیزه و به درد نخور جامعه را حذف کند.

اسم نهنگ آبی یا سفید به احتمال زیاد به این دلیل به این بازی داده شده است که در واقعیت نهنگ آبی یا سفید بزرگ به طور غیر معمول و ناشناخته به ساحل می آید و در خشکی خودکشی می کند.

دن اریلی، اقتصاددان رفتاری آمریکایی و استاد دانشگاه MIT، در کتاب predictably irrational که در ایران با عنوان ” نابخردی های پیش بینی پذیر ” منتشر شده است، بیان میکند: ” دو حالت سرد و گرم در تصمیم گیری داریم. هنگامی که غذای چربی میخوریم و ناراحت از اینکه رژیم خود را زیر پا گذاشته ایم و تصمیم میگیریم دیگر غذای چرب نخوریم، یا اینکه در پایان ترم پس از نمره های کمی که گرفتیم تصمیم میگیریم از ترم بعد درس بخوانیم! همه این تصمیم ها در حالت سرد گرفته می شوند. حالتی که در آن یک بعد اصلی تصمیم گیری که می تواند غذا باشد یا درس خواندن دخیل نیست. هنگامی که با این بعد اصلی روبرو می شویم که دن اریلی آن را حالت گرم می نامد، تصمیم گرفته شده در حالت سرد به کلی فراموش می شود . دلیل اینکه خیلی از تصمیم ها نیز نافرجام میماند همین است، حداقل یک بعد اصلی انتخاب و تصمیم گیری در آن دخیل نیست و در اجرا هنگامی که آن عنصر اضافه می شود، تمام معادله به هم میخورد. شاید بهترین زمان برای رژیم گرفتن هنگام خوردن غذا و کنار گذاشتن آن باشد.”

این بازی نمونه واقعی از حالت سرد و گرم است. هنگامی که افراد از بیرون به آن نگاه میکنند شاید خودکشی به نظرشان مسخره بیاید ولی هنگامی که درگیر آن بوده و در حالت گرم باشند احتمال انجام دادن آن به شدت بالا میرود.

خود کشی ؛ انتهای بازی

در این چالش اینترنتی ۵۰ مرحله‌ای از مخاطبان عمدتا نوجوانان خواسته می‌شود روزانه تکلیف خود را انجام داده و در پایان، عکسی از خود را بفرستند تا بتوانند وارد مرحله بعد شوند. مرحله نخست این چالش کشیدن یک نهنگ آبی روی دست است و پس از آن برای مثال از کاربر خواسته می‌شود، تا لب خود را ببرد، روی دست خود با چاقو کلمه‌ای را حک کند و یا بالای یک ساختمان مرتفع با پاهای آویزان از خود عکس بیاندازد. این بازی مرگبار، چهار سال پیش برای اولین بار در روسیه و در شبکه اجتماعی محلی «وی کی» (VKontakte) معادل فیسبوک روسیه به راه افتاد.

خودکشی یک نوجوان هندی در ماه گذشته میلادی، زنگ خطر چالش نهنگ آبی را برای مقام‌های این کشور به صدا درآورد. پدر و مادر آنکان ۱۴ ساله جسد فرزندشان را در حمام خانه پیدا کردند. تحقیقات پلیس ارتباط این خودکشی با «نهنگ آبی» را اثبات کرد.

شیوع این بازی مرگبار در هند، آنچنان بالا است که دادگاه عالی دهلی‌ نو هفته گذشته از فیسبوک و گوگل خواست تا امکان دسترسی کاربران به چالش نهنگ آبی را مسدود کنند. در روزهای گذشته، «نهنگ آبی» پرجستجوترین واژه موتورهای جستجوگر اینترنتی در ۳۰ شهر هند بوده است. با این حال شهروندان این کشور تنها قربانی این بازی اینترنتی نیستند.

پاکسازی جامعه از آشغال‌های بیولوژیک

هفدهم ژوئیه، دادگاهی در استان تیومن روسیه، فیلیپ بودیکین ۲۲ ساله را به اتهام ترغیب دو نوجوان صرب در جریان چالش نهنگ آبی مجرم شناخت و به ۳ سال وچهار ماه زندان محکوم کرد. رسانه‌های روسی وی را که به «روباه» مشهور است، یکی از مغزهای متفکر این چالش مرگبار معرفی کردند. به گزارش مسکو تایمز فیلیپ بودیکین چند روز پیش از بازداشت، در دفاع از خود گفته بود: «می‌خواستم جامعه را از آشغال‌های بیولوژیک (زیستی) پاک کنم. من فقط به چند نفر توضیح دادم که بهتر است بمیرند. خودشان تصمیم گرفتند و هیچکس آن‌ها را مجبور نکرده بود.» پلیس روسیه در سال ۲۰۱۶ مدتی بودیکین را در محل زندگی مادرش در مسکو به اتهام ارتباط با قتل ۱۵ نوجوان روس در جریان چالش نهنگ آبی، بازداشت خانگی کرده بود. با این حال، وی سرانجام به مشارکت در قتل دو دختر نوجوان در صربستان محکوم شد.

هشدار نسبت به گسترش نهنگ آبی

گویا نام «نهنگ آبی» از خودکشی گروهی و داوطلبانه نهنگ‌ها می‌آید. پس از انتشار خبر چند مورد خودکشی در میان نوجوانان روس، گرجستانی و سپس صرب، در ماه مارس سال ۲۰۱۷، پلیس فرانسه نسبت به مشاهده نمونه‌هایی از این چالش در میان نوجوانان این کشور، ابراز نگرانی کرد. با این حال نهنگ آبی دست‌کم به مرگ یک نفر و زخمی‌شدن چندین نوجوان دیگر در فرانسه منجر شده است.

در دو هفته گذشته عباراتی مانند «چالش نهنگ آبی» یا «بازی نهنگ سفید» بارها و بارها به زبان فارسی و بویژه از سوی کاربرانی در ایران در اینترنت جستجو شده است. شماری از کاربران فارسی زبان پیشاپیش نسبت به خطر گسترش این بازی مرگبار در میان نوجوانان ایرانی، هشدار داده اند.

منابع :

یورونیوز

اسپاتنیک

 

مسکو نیوز