«سماقِ هوراند» گنجِ دارویی جنگل ارسباران

«سماقِ هوراند» گنجِ دارویی جنگل ارسباران گروه محیط‌زیست- «سماق» شهرستان هوراند در دل جنگل ارسباران آذربایجان‌شرقی، مرغوب‌‌ترین سماق کشور و ظرفیتی برای برندسازی در سطح ملی و فراملی است که تاکنون ناشناخته و مغفول مانده است. حکمای طب سنتی بر این باورند که این چاشنی چندین خاصیت درمانی و دارویی برای سلامتی بدن دارد؛ ضد […]

«سماقِ هوراند» گنجِ دارویی جنگل ارسباران

گروه محیط‌زیست- «سماق» شهرستان هوراند در دل جنگل ارسباران آذربایجان‌شرقی، مرغوب‌‌ترین سماق کشور و ظرفیتی برای برندسازی در سطح ملی و فراملی است که تاکنون ناشناخته و مغفول مانده است.

حکمای طب سنتی بر این باورند که این چاشنی چندین خاصیت درمانی و دارویی برای سلامتی بدن دارد؛ ضد کلسترول، ضد چربی، ضد التهاب، ضد قارچ، ضد اسهال و اشتهاآور، فقط نمونه‌ای از خواص شناخته شده آن است.

افراد زیادی با شنیدن نامش یاد کباب می‌افتند؛ حتی طعم کباب زمانی لذیذتر می‌شود که با آن سرو شود و اصلاً بدون آن کباب معنی ندارد؛ «سماق» این طعم‌دهنده غذا، سرشار از فایده بوده و در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها کاربرد دارد.

سماق یکی از ادویه‌ها و طعم دهنده‌هایی است که خواص اعجاب انگیزی در درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان، کبد چرب و درد مفصل و آرتروز دارد، از این رو این ادویه یکی از ادویه‌های مؤثر در پیشگیری و درمان سرطان‌ها به شمار می‌آید. این خاصیت ناشی از سطح بالای آنتی‌اکسیدان‌ها در آن می‌باشد.

سماق یکی از ادویه‌های پرکاربرد در سراسر جهان است که در طبخ بسیاری از غذا‌ها نیز کاربرد دارد؛ این ادویه همچنین سرشار از ویتامین ث و دیگر ترکیبات شیمیایی گیاهی است که جزو آنتی‌اکسیدان‌های قوی در طبیعت به شمار می‌روند، از این رو در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و دیابت نقش دارند.

** سماق، گنجی در دل جنگل

سماق به عنوان یکی از گونه‌های گیاهی جنگلی خودرو است که دست بشر در گسترش آن کم‌تر دخالت دارد؛ به شکل درختچه‌ای کوهستانی که میوه‌های خوشه‌ای دارد، رنگ میوه آن قرمز و قهوه‌ای و طعم آن گس است، ولی پس از رسیدن ترش می‌شود.

این گیاه اغلب در مناطق مدیترانه‌، جنوب ایتالیا و آسیای‌شرقی به ویژه در ایران دیده می‌شود و دارای انواع متنوعی است که برخی از آنها نیز جنبه ‌تزیینی دارد.

سماق دارای انواع مختلفی از جمله سماق صمغی (در بعضی از باغات تهران و مناطقی از کشور ژاپن می‌روید)، سماق آمریکایی (در مناطقی از آمریکای شمالی می‌روید) و سماق معمولی (مهم‌ترین و پررویش‌‌ترین درختچه سماق) است.

این محصول در ایران در نقاط استپی سلسله کوه‌های البرز و زاگرس در آذربایجان، خراسان، فارس و دامنه‌های‌جنوبی رشته کوه‌های البرز، در دره‌های کرج و هراز در ارتفاعات یکهزار تا یکهزار و ۷۰۰ متر، در ارتفاعات شیراز تا دو هزار و ۳۰۰ هزار متر ارتفاع از سطح دریا و در جنگل‌های ارسباران در ارتفاعات بین ۶۵۰ تا یکهزار و ۹۰۰ متر از سطح دریا به عمل می‌آید.

درختچه سماق، درختی کوچک پا با ارتفاع ۳ متر، شاخه‌های جوان و دمبرگ‌های آن را موهای زبر پوشانیده است.

اهالی منطقه هوراند پس از چیدن دانه‌های سماق ابتدا برای رطوبت‌گیری دانه‌های سماق را در جلوی آفتاب پهن می‌کنند تا برای آسیاب آماده شود؛ عمل آسیاب نیز به دو شکل سنتی و ماشینی است که در عمل سنتی با استفاده از سنگ مخصوصی با دست آسیاب می‌کنند که به گفته اهالی طعم و کیفیت سماق آسیاب‌شده سنتی مرغوب‌تر است.

شهرستان هوراند قطب تولید سماق در آذربایجان‌شرقی محسوب می‌شود و در کشور نیز از نظر تولید محصول باکیفیت و‌ مرغوب جایگاه خوبی دارد.

 

از هر هکتار سماق ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلو خوشه و از هر دو کیلو خوشه یک کیلو محصول خالص فرآوری شده به دست می‌آید، قیمت هر کیلو سماق فرآوری شده ۴۵۰ هزار ریال است.