نقش دیپلماسی در موفقیت پیمانکاران ایرانی حاضر در مناقصات بین‌المللی رامین شاهی – وقتی رؤسای جمهور یکی از قطب‌های اقتصادی در شرق به سفرای کشورش در سراسر جهان می‌گوید «نمی‌خواهم کار سیاسی کنید، زیرا همه شما مأمورید برای ارتقای اقتصادی کشور فعالیت نمایید؛» این خود نشان از اهمیت قدرت اقتصادی و گره خوردن نیازهای کشورها […]
نقش دیپلماسی در موفقیت پیمانکاران ایرانی حاضر در مناقصات بین‌المللی
رامین شاهی – وقتی رؤسای جمهور یکی از قطب‌های اقتصادی در شرق به سفرای کشورش در سراسر جهان می‌گوید «نمی‌خواهم کار سیاسی کنید، زیرا همه شما مأمورید برای ارتقای اقتصادی کشور فعالیت نمایید؛» این خود نشان از اهمیت قدرت اقتصادی و گره خوردن نیازهای کشورها به توان تولیدی، صنعتی، کشاورزی و فنی مهندسی و توان پیمانکاری یکدیگر است.
بی تردید در دنیای امروز همه تعاملات میان کشورها با هدف دستیابی به شرایط اقتصادی مناسب‌تر شکل می‌گیرد. در این میان لازم است کشور ما هم از این امر تبعیت کند و فضا را برای حضور هرچه بهتر پیمانکاران و اهالی اقتصاد کشور در آب‌های بین‌المللی باز کند. موضوعی که می‌تواند جهان را نیازمند توانمندی‌های اقتصادی ایران کند تا اقتصاد مقاومتی بهتر شکل بگیرد و پشتوانه‌های محکمی برای چانه‌زنی دیپلمات‌های کشورمان در مجامع جهانی شکل بگیرد. این درحالی است که پیمانکاران کشورمان به لحاظ ارزیابی کیفی و برنده شدن در مناقصات منطقه‌ای موفق عمل می‌کنند اما عدم حمایت‌های مالی از سوی بانک‌ها و نیز نبود معاونت‌های فعال در سفارتخانه‌های کشورمان، موجب می‌شود به راحتی پروژه‌ها را از دست بدهند و میدان را به رقبای چینی و ترک واگذار کنند.
پیمانکاران ایرانی توان صادرات سالانه ۲۵ میلیارد دلار خدمات فنی مهندسی را دارند
این در حالی است که مدیرکل دفتر توسعه صادرات خدمات و محصولات دانش‌بنیان سازمان توسعه تجارت ایران گفت: ظرفیت کشور به گونه‌ای است که توان صادرات خدمات فنی مهندسی تا ۲۵ میلیارد دلار در سال و ارزآوری بالایی در این بخش وجود دارد.
محمود اسکندری در جلسه میز خدمات فنی مهندسی و محصولات دانش‌بنیان این استان در گرگان، اظهار داشت: توسعه صادرات از مهم‌ترین برنامه‌های دولت بوده و سازمان توسعه تجارت با هدف شناسایی و رفع مشکلات فرا روی صادرکنندگان اقدام به تغییر در ساختار سازمانی خود کرده و ۷ میز خدمت تعریف شده است.
به گفته وی؛ این میزهای خدمت شامل «فنی مهندسی، محصولات دانش‌بنیان، ترانزیت و حمل ونقل، فناوری اطلاعات، محصولات خلاق، گردشگری و سایر خدمات» است.
اسکندری افزود: با توجه به اهمیت صادرات خدمات و محصولات دانش‌بنیان و برای بررسی مشکلات و موانع پیرامون این حوزه، جلسه میز خدمات فنی و مهندسی و محصولات دانش‌بنیان استانی برنامه‌ریزی شده تا در مسیر توسعه این نوع صادرات تلاش شود.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان نیز یکی از فرصت‌های موفقیت کشور را صادرات خدمات فنی مهندسی بیان کرد و گفت: در سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال یکی از برنامه‌های ابلاغ شده توسط دولت، توسعه صادرات است.
حسینقلی‌قوانلو افزود: امروز کشور در حوزه صادرات خدمات فنی مهندسی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، به عنوان مثال در احداث نیروگاه، سد‌سازی و راهسازی توانمند بوده و می‌توان روی توسعه این نوع از صادرات حساب ویژه‌ای باز کنیم.
وی با اشاره به این‌که صادرات خدمات فنی مهندسی در مقایسه با کالا، بهره‌وری و سود بالاتری برای تجار و بازرگانان دارد، گفت: گلستان در بخشی از حوزه‌های صادرات خدمات فنی مهندسی به آسیای میانه تجارب ارزشمندی دارد و باید برای توسعه صادرات به سایر کشورها تدبیر شود.
پیمانکاران چینی و ترک گوی سبقت را در بردن مناقصات منطقه را بردند
همچنین باید گفت در مقایسه با دیگر کشورها، عملکرد دولت ایران در بخش صادرات خدمات فنی و مهندسی ضعیف بوده و بدون شک در این حوزه حمایت‌های لازم انجام نگرفته است.
لازم است دولت‌‌ها برای کسب درآمد ارزی از محل صادرات خدمات فنی و مهندسی بیش از گذشته وارد عمل می‌شوند و از طریق ارتباطات سیاسی با یکسری کشورهای حوزه‌های مختلف از جمله کشورهای همسایه و همین‌طور کشورهای مسلمان، بسترهای لازم را برای این منظور ایجاد کنند.
براساس این گزارش، با توجه به ظرفیت‌های کشور در بخش صادرات خدمات فنی و مهندسی، انتظار می‌رفت که امروز کشور ما از جایگاه خاص و ممتازی در زمینه صادرات خدمات فنی و مهندسی برخوردار باشد، اما به وضوح می‌بینیم که ایران در این زمینه از جایگاه و رتبه خوبی برخوردار نیست و از ظرفیت‌های داخلی در کشورهای خارجی استفاده نمی‌شود.
سیاست کشورها برای افزایش درآمد ارزی
این در حالی است که در کشورهای همسایه از جمله کشور ترکیه، مدیریت دولتی برای توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی بسیار خوب عمل کرده است. این موفقیت ناشی از آن است که در دوره‌های قبل، ده‌ها پیمانکار هنگام مسافرت مسؤولان ترکیه به کشورهای دیگر ازجمله کشور ما، آنها را همراهی می‌کردند تا از این طریق بتوانند پروژه‌هایی را برای واگذاری به آنها بگیرند.
این رویه نشان از نزدیکی و همسویی دولت و بخش خصوصی این کشور با فعالان بخش خصوصی بوده است تا از این طریق بتوانند درآمدهای ارزی ناشی از صادرات خدمات فنی و مهندسی خود را افزایش داده و از این طریق توانمندی خود را در این بخش به منصه‌ظهور برسانند.
اما متأسفانه در کشور ما این رویه کاملاً برعکس بوده و بنا بر اظهارات فعالان حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی، علی‌رغم این‌که شرکت‌های ایرانی در مناقصات پروژه‌های بزرگ کشور عراق، رتبه اول را کسب کردند و شانس آنها در گرفتن این پروژه‌ها بسیار بالا بود، اما به دلیل نبود حمایت دولت ایران در کشورهای مربوطه، شرکت‌های ایرانی این پروژه‌ها را از دست دادند و آنها را به رقبای چینی و ترکیه‌ای خود واگذار کردند.
بر همین اساس، به عقیده کارشناسان اقتصادی در شرایط کنونی تمرکز روی این بخش یک نیاز بسیار اساسی است و لازم است که شخص رییس‌جمهور با تمرکز روی این موضوع، مسیر توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی را هموار کند. به این ترتیب که رییس‌جمهوری در سفرهای خود با هیأت دولت، پیمانکاران بخش خصوصی و فعالان اقتصادی را نیز با خود همراه کند و تا مرحله گرفتن پروژه‌ها در جزییات این موضوعات وارد شود تا به مرحله اخذ پروژه‌ها بینجامد.
تکالیف دولت برای توسعه صادرات
آنچه مسلم است، دولت توانایی این را دارد که در این زمینه مسیر را هموار و شرایطی را آماده کند تا با فراهم کردن فرصت برای فعالان اقتصادی، آنها بتوانند در امر صادرات خدمات فنی و مهندسی در خارج از کشور موفق عمل کنند.
این حمایت‌ها در داخل کشور از طریق تقویت نهادهای سرمایه‌گذاری و فاینانس مثل بانک توسعه صادرات می‌تواند محقق شود. همچنین سرمایه بانک‌ها برای این منظور باید تقویت شود، چراکه بدون شک گرفتن پروژه در دنیا با اتکا به سرمایه اندک امکان‌پذیر نیست و برای دریافت پروژه در کشورهای دیگر باید به فاینانس دسترسی داشته باشیم.
در کشورهای دیگر دولت‌‌ها با ایجاد بانک‌های توسعه صادرات در مناقصات شرکت می‌کنند و طبیعی است که دولت ایران هم باید برای افزایش سرمایه بانک صادرات تلاش کند. چرا که در حال حاضر این سرمایه بسیار اندک است.
از سوی دیگر سرمایه صندوق ضمانت باید تقویت شود و همان‌طور که در کشورهای دیگر ازجمله آلمان، ایتالیا، فرانسه و… صندوق ضمانت صادرات نقش بیمه کردن پروژه را برعهده دارد، در کشور ما هم باید صندوق ضمانت صادرات برای ایفای چنین نقشی تقویت شود. اما متأسفانه تا به امروز علی‌رغم جدیتی که مدیران این صندوق و سیستم بانکی برای این منظور داشته‌اند، در این زمینه حمایت لازم از سوی دولت اعمال نشده است.
صادرات به مفهوم رقابت بین دولت‌‌ها است
به عقیده فعالان اقتصادی، امروز صادرات فقط یک رقابت بین بنگاه‌ها نیست، بلکه صادرات به مفهوم رقابت بین دولت‌‌ها و حاکمیت‌های کشورها است. از همین رو امروز دیگر صادرات خدمات فنی و مهندسی و به‌طور کلی صادرات که جزو صادرات کالاهای صنعتی هم محسوب می‌شود، برای ما یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام است و باید به آن توجه ویژه شود.
اما با این وجود، امروز تمرکزی روی این حوزه وجود ندارد و نهادهایی مثل بانک توسعه صادرات، صندوق ضمانت و سازمان توسعه تجارت به عنوان نهادهای فعال در وزارتخانه‌های مختلف، آن‌طور که باید در درجه بالای اهمیت از سوی حاکمیت قرار ندارند.
بر این اساس، صاحبنظران معتقدند که این نهاد‌ها باید به‌طور مستقیم زیرنظر رییس‌جمهور مورد حمایت و هدایت قرار بگیرند تا بتوانند به موازات نهادهای موجود در دنیا، بیش از گذشته خدمات مؤثری به بخش خصوصی ارایه دهند تا شرکت‌های ایرانی از کشورهای دیگر عقب نیفتند.
تبعات منفی نهادسازی‌های مختلف در حوزه‌های اقتصادی
در این میان برخی کارشناسان اقتصادی، مشخص نبودن نهاد متولی صادرات خدمات فنی و مهندسی را یکی از چالش‌های بزرگ در این زمینه می‌دانند و بر این باورند که دولت باید بر روی این مسأله تمرکز و نهادی را برای حمایت از این موضوع معرفی کند. چون اگر این نهاد متولی مشخص شود، می‌توان بازارهای هدف و صادرات خدمات فنی و مهندسی را به خوبی ساماندهی کرد.
اما در مقابل گروهی دیگر از کارشناسان با اعتقاد به این‌که نهادسازی‌های مختلف و متفاوت نمی‌تواند در این زمینه کارگشا باشد، می‌گویند: در این زمینه مشکلات عدیده‌ای در سایر حوزه‌های اقتصادی وجود دارد و ما می‌بینیم که ورود نهادهای مختلف در این حوزه‌ها اوضاع را نه‌تنها بهتر نکرده بلکه وخیم تر کرده است. بنابراین نیازی وجود ندارد که برای صادرات خدمات فنی و مهندسی، متولی تعریف کنیم.
آنها با تأکید بر این‌که روی هم رفته اگر فضای کسب و کار کشور بهبود یابد، اقتصاد مسیر خود را پیدا می‌کند، عنوان می‌کنند: شاه‌‌کلید بهبود وضعیت فضای کسب و کار و مسایل اقتصاد کلان، مثل نرخ ارز و مسایل سیاسی است که اگر این موارد حل شود، اقتصاد راه خود را پیدا می‌کند. لذا توصیه و پیشنهاد و درخواست ما از دولت این است که هم و غم خود را روی اصلاح فضای کسب و کار بگذارد تا بخش خصوصی راه خود را در مسیر اقتصاد و توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی پیدا کند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.