ايرباس ها نو هستند يا دست دوم؟ 

مبلغى كه ايران قرار اســت براى ۱۲ فروند ايرباس پهن پيكــر A380 بپــردازد ۵,۱۳۶ ميليــارد دلار معادل يك هشــتم درآمد نفتى كشور است، همچنين براساس نرخ توافقى كه ايرباس اعلام كرده اســت احتمال دست دوم بودن اين هواپيما ها بيش تر تقويت مى شود. به گزارش فارس، ايران قرار است براساس ليســت قيمتى (پرايس ليســت) ارايه شده از سوى شــركت ايرباس براى ســال ۲۰۱۵، هر فروند ايربــاس A380 معــادل ۴۲۸ ميليون دلار قيمت گذارى شــده اســت كه ۱۲ فروند از ايــن هواپيمــا ۵,۱۳۶ ميليــارد دلار براى كشورمان هزينه در بر خواهد داشت. به گزارش CSIS، در صورتى كه متوســط قيمت نفت در بــازار جهانى حدود ۴۰ دلار در سال ۲۰۱۶ باشد درآمدهاى نفتى ايران كم تر از ۴۰ ميليارد دلار خواهد بود. پس ايران تنها براى خريــد ۱۲ فروند هواپيماى A380 رقمى معــادل يك هشــتم از كل درآمــد نفتى خــود در ســال ۲۰۱۶ را پرداخت مى كند. از ســوى ديگــر تنها فــرودگاه بين المللــى امــام خمينى زير ســاخت هاى لازم براى فرود و برخاســتن اين هواپيمــا را دارد كه همين امر شرايط اســتفاده از اين هواپيما در ايران را بسيار محدود خواهد كرد. در كنــار موارد فــوق، هواپيماى غــول پيكــر A380 ايرباس، ظرفيت جابه جايى بيش از ۵۵۰ مســافر را با برد ۱۴ هزار كيلومتر دارد و به نظر نمى رسد مسير پروازى با اين مسافت و ظرفيت مسافر ً در ايران وجود داشته باشد و حتى در صورت وجود داشتن آيا واقعا براى تأمين هواپيما براى ايــن خطوط نياز به ۱۲ فروند از اين پهن پيكر است؟ ســؤال ديگرى كه در اين زمينه مطرح مى شود اين است كه در ابتدا ارزش اين قرارداد ۲۵ ميليارد دلار اعلام شــد و ســپس منابع رسمى ارزش واقعى آن را ۱۰ تا ۱۱ ميليارد دلار اعلام كردند. با توجه به اين كه به طور قطع مدل هاى A380 نو خواهند بود و ۵ ميليــارد دلار از اين حجم مالى به خريد اين هواپيما ها اختصاص خواهد يافت و ۱۰۶ هواپيماى ديگر كه در راســتاى اين قرارداد به ايران تحويل خواهد شــد با مجموع قيمتى برابر با ۵ تا ۶ ميليارد در اختيار ايران قرار خواهند گرفت. نكته مهم در اين زمينه اين اســت كه با توجه به ليست قيمتى ارايه شده از سوى ايرباس، ارزان ترين و در حقيقت كوچك ترين مدل هواپيماى توليد اين شركت، A318 تك راهرو اســت كه قيمت آن براى ســال ۲۰۱۵ به ۷۴,۳ ميليون دلار مى رسد. با توجه به ۵ تا ۶ ميليارد دلار هزينه خريد ۱۰۶ هواپيماى مورد بحث در قرارداد، با در نظر گرفتن دســت بالاى ۶ ميليارد دلار، هر هواپيما به طور متوســط با قيمت ۵۰ ميليون دلار به ايران فروخته شده اند. بنا به پايگاه رســمى ايرباس هواپيماهاى ايران شامل ۲۱ فروند A320ceo، در كنــار ۲۴ فرونــد A320 جت لاينــر، ۲۷ فروند A330ceo، و ۱۸ فرونــد ۹۰۰ceo-A330 اســت كــه ترتيب ۲۸۴ ،۲۳۰ ،۱۰۶,۲ ميليون دلار قيمت گذارى شده اند. در اين قرارداد ۱۶ فروند ۱۰۰۰-A350 غول پيكر و ۱۲ فروند پهن پيكر A380 نيز تحويل خواهد شــد كه قيمت اين مدل ها نيز ۳۵۰ و ۴۲۸ ميليون دلار اعلام شده اند. اكثر اين هواپيما ها از هواپيماهاى دو راهرو ايرباس خواهند بود و قيمــت اين مدل ها نيز در ارزان ترين حالــت حدود ۱۰۰ ميليون دلار اســت. با توجه به متوســط ۵۰ ميليــون دلار اختصاص يافته براى هر هواپيما در اين قرارداد، به نظر نمى رسد كه ايرباس قيمت هواپيماهاى خود را به كم تر از نصف رسانده و هواپيماى نو و دست اول به ايران تحويل دهد. در كنار مــوارد ذكر شــده ايرباس پيش تر اعلام كرده بود كه با توجه به حجم سفارشات رسيده به اين شــركت، امكان ثبت سفارش و دريافت هواپيما براى مشــتريان براى فواصل كم تر از ۷ تا ۸ سال وجود نخواهد داشت. دو شــركت بويينگ و ايربــاس در مجموع ســالانه حدود ۱۳۰۰ هواپيما در جهان توليد مى كننــد اما ميزان سفارشــات ثبت شــده از ســوى ديگر خريداران بين المللى براى اين دو شــركت بســيار بالا بوده و پيش بينى مى شود دو شــركت براى تكميل تعهــدات خود براى سفارشات ثبت شــده به حدود ۱۰ سال زمان نياز داشته باشند. ايــن بدين معناســت كه در صــورت ثبت سفارش از هم اكنون، ايران بايد حدود ۷ سال براى دريافت اولين فروند از هواپيماهاى خريدارى شــده از ســوى اين دو شركت در صف انتظار باقى بماند. براســاس آمارهاى موجود، اين دو شــركت در شــرايط كنونى ســفارش ســاخت حدود ۱۰ هزار فروند هواپيما را براى سال هاى آينده در يافت كرده اند. در نتيجه يــا با احتمال زيــاد عمل كردن به تعهدات از ســوى ايرباس بيش از زمان تعيين شــده حدود ۴ ســال يــا كمى بيش تر طول خواهد كشيد و يا هواپيماهاى سفارشى ايران نو نخواهند بود. نكتــه ديگرى كه در دو قــرارداد خريد هواپيمــاى ايران وجود دارد اين اســت كه شــركت ATR هــم كه قرار اســت حدود ۴۰ فرونــد هواپيما به ايران تحويــل دهد نيز متعلق به ايرباس اســت و از شــركت هاى زير مجموعه آن محســوب مى شود و در حقيقت سفارش ايران براى خريد ۱۵۸ هواپيما از ايرباس فرانسه بود. از ســوى ديگر اين اقدام ايران در حقيقت پروژه توليد پهن پيكر ايربــاس A380 را زنده كرد چرا كه اين پروژه تا ســال گذشــته و پــس از حدود يك دهه از آغــاز آن همچنان ضرر ده بوده اســت و مقامات ايرباس همواره در تلاش بوده اند تا شركت هاى هواپيمايى بين المللى را براى خريد اين مدل متقاعد كنند و سفارش ايران در حقيقت نگرانى مقامات فرانســوى را نســبت به ادامه روند ضررده بودن اين پروژه بر طرف كرد.