سالانه ۲۰ هزار کشته و ۹۰۰ هزار مجروح جاده‌ای

سالانه ۲۰ هزار کشته و ۹۰۰ هزار مجروح جاده‌ای رتبه برتر ایران در داشتن خطرناک‌‌ترین جاده‌ها     در حال حاضر ایمنی راه‌ها یکی از مهم‌ترین الزامات در سیستم حمل و نقل هر کشوری است و افزایش ایمنی راه‌ها به یکی از معضلات مهم کشورهای در حال توسعه در بخش حمل و نقل و اقتصاد […]

سالانه ۲۰ هزار کشته و ۹۰۰ هزار مجروح جاده‌ای

رتبه برتر ایران در داشتن خطرناک‌‌ترین جاده‌ها

 

 

در حال حاضر ایمنی راه‌ها یکی از مهم‌ترین الزامات در سیستم حمل و نقل هر کشوری است و افزایش ایمنی راه‌ها به یکی از معضلات مهم کشورهای در حال توسعه در بخش حمل و نقل و اقتصاد تبدیل شده است.

به گزارش صما، غفلت از حفاظت و نگهداری، بلای جان ایمنی جاده‌ها/ایمنی راه‌ها فدای ذوق و شوق افتتاح‌های زودرس در کشور ما هم هرچند قسمت اعظم جابه‌جایی‌‌ها و مسافرت‌ها از طریق زمینی و با وسایل حمل‌ و نقل زمینی ازجمله قطار، اتوبوس و خودروهای عموماً شخصی انجام می‌شود؛ اما با توجه به سهم بیش از ۹۰ درصدی بخش حمل‌ و نقل جاده‌ای در جابه‌جایی کالا و مسافر، بیش‌ترین حوادث و تلفات در این بخش قابل مشاهده است.

در حالی که عوامل متعددی از جمله طرح هندسی راه، قابلیت دید، سرعت وسیله نقلیه، جنس و سن فرد یا خودرو، نحوه حرکت، حمل و نقل کالاهای خطرناک، حجم ترافیک عبوری، عوامل محیطی و… بر ایمنی راه‌ها اثرگذارند؛ طبق اعلام مسؤولان سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، هماکنون وضعیت ایمنی راه‌ها و جاده‌های کشور مطلوب نیست. به‌طوری که متوسط آمار تلفات در جهان یک‌درصد و در کشور ایران ۱٫۵درصد است و به این ترتیب ما ۵۰ درصد با متوسط جهانی آمار تلفات اختلاف داریم که این امر نشانگر وضعیت نامطلوب و بحرانی ایمنی راه‌ها است.

هم‌اکنون ایران جزو یکی از ۱۰ کشور پر تلفات دنیا در تصادفات ترافیکی است و سالانه قریب به ۲۰ هزار نفر کشته و حدود ۹۰۰ هزار نفر در شدت‌های مختلف مجروح می‌شوند.

بسیاری از کارشناسان وضعیت نامناسب جاده‌های ایران، به‌ویژه جاده‌های برون شهری را یکی از اصلی‌‌ترین دلایل تصادفات جاده‌ای می‌دانند. به‌طوری که گزارش‌ها حاکی از وجود ۶ هزار نقطه مرگبار در شبکه جاده‌ای کشور است.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۲۰۱۲ طی گزارشی جاده‌های ایران را به عنوان خطرناک‌‌ترین جاده‌های جهان از نظر ایمنی توصیف کرد. زیرا ایران بیش‌ترین آمار مرگ در جاده‌ها را دارد. امروز با وجود گذشت ۵ سال از این پژوهش، شواهد موجود نشان می‌دهد که شرایط تغییر زیادی نکرده و ایران همچنان در صدر آمار مرگ در اثر سوانح و تصادفات جاده‌ای جهان قرار دارد. این امر علاوه بر این‌که تلفات جانی زیادی را به دنبال دارد، طبق پژوهش‌های انجام شده، موجب از بین رفتن بخش قابل توجهی از تولید ناخالص ملی کشور هم می‌شود.

این در حالی است که با توجه به تأکیدات مقام‌معظم‌رهبری، ایمنی سفرهای جاده‌ای باید اولویت خدمتگزاران حمل و نقل باشد و با توجه به نتایج جبران‌ناپذیر و تأسف‌بار حوادث ناشی از ناامنی جاده‌ها، باید باید برنامه‌ریزی دقیقی برای تأمین ایمنی جاده‌ها انجام شود. بدون شک تأمین ایمنی راه‌ها از تکالیف وزارت راه و شهرسازی است و این وزارتخانه برای کاهش تصادفات، تکالیف جدی برعهده دارد و مدیران فنی هم باید در راستای ارتقای ایمنی سفرهای جاده‌ای به درستی ایفای نقش کنند.

کیفیت راه‌ها فدای ارزان‌سازی

اما در کنار عوامل مذکور، دلایل دیگری هم در زمینه ناامنی راه‌ها قابل بررسی است. به اذعان صاحبنظران، امروزه بسیاری از راه‌های ساخته شده در کشور به دلیل ضعف دانش ایمنی، ارزان‌سازی و افتتاح‌های زودرس، از مشکلات جدی رنج می‌برند و در بسیاری از این جاده‌ها، استانداردهای راه‌سازی و ایمنی راه‌ها رعایت نمی‌شود.

مقایسه هزینه ساخت راه در ایران با سایر کشور‌ها نشان می‌دهد که راه‌ها در ایران حتی ۸ تا ۱۵ برابر ارزان‌تر ساخته می‌شود و این وضعیت حاکی از وجود یک نگاه سطحی در این زمینه است که کیفیت راه‌ها فدای کمیت آنها می‌شود.

در واقع امروزه حمل و نقل سریع از حمل و نقل ایمن مهم‌تر تلقی شده و مثال بارز این مسأله در راه‌های روستایی قابل مشاهده است که نیازهای ایمنی راه‌ها مثل علایم و گاردریل‌های لازم در نظر گرفته نمی‌شود و مردم بهای این غفلت‌ها را با جان خود می‌پردازند. همچنین وجود شیب‌های تند و تقاطع‌های خطرناک، بریدگی‌های فراوان، تلاقی راه برون شهری با محل گذر عابران یا موتورسواران، افتتاح راه‌های فاقد تابلو یا گاردریل‌های لازم و… از جمله مواردی است که ایمن‌سازی راه‌ها را با مسأله و چالش مواجه می‌کند.

در این میان علاوه بر این‌که بودجه مناسبی برای ساخت راه‌های ایمن اختصاص نمی‌یابد، در عین حال هزینه‌ای هم بابت نگهداری و حفاظت از جاده‌ها تخصیص نمی‌یابد. به این معنا که هرچند در مقایسه با دیگر کشور‌ها که هزینه نگهداری راه‌ها، بین دو تا ۶ درصد از ارزش راه است، در کشور ما هزینه نگهداری راه‌ها حدود یک درصد پیش‌بینی شده که البته تنها کم‌تر از ۰٫۵ درصد از آن تخصیص می‌یابد. لذا بی‌توجهی و غفلت از اهمیت نگهداری و ایمنی راه‌ها، بلای جان ایمنی آنها است.

از ضعف ایمنی خودرو‌ها تا نبود فرهنگ رانندگی

البته باید متذکر شد که عامل اصلی وقوع سوانح و تصادفات جاده‌ای، صرفاً ناامنی جاده‌ها نیست و در این عرصه جای فرهنگ‌سازی هم خالی است. بسیاری از راننده‌ها موضوع ایمنی و رعایت الزامات آن را هم جدی نمی‌گیرند و از قوانین پیروی نمی‌کنند و با این تصور که تنها در حضور پلیس مجبور به رعایت این قوانین هستند، خود را بی‌نیاز از رعایت اصول ایمنی می‌دانند. درواقع باید پذیرفت که اگرچه جاده‌های کشور از نظر ایمنی وضعیت چندان خوبی ندارند، اما فرهنگ رانندگی هم در ایران تعریفی ندارد و باید پیش از هر اقدامی، فرهنگ‌سازی در زمینه رعایت اصول ایمنی در بین رانندگان ایجاد شود.

در عین حال وسایل نقلیه و خودروهای تولید کشور هم از ایمنی کافی برخوردار نیستند و به دلیل فقدان استحکام و یکپارچگی، پس از برخورد با خودروهای دیگر یا اجسام ثابت و یا واژگونی به راحتی متلاشی شده و منجر به فوت سرنشینان می‌شوند.

 

در این بین کارشناسان انتقاد می‌کنند از این‌که سیاست‌های ایمنی در کشور به‌طور روشن و صریح تعیین و ابلاغ نشده است. به‌طوری که هیچ مدیر یا مسؤولی با صراحت در مجامع یا رسانه‌ها اعلام نمی‌کند که حفظ جان مردم مهم‌تر از رشد تولید خودرو یا ساخت و افتتاح راه‌های جدید است و متأسفانه علی‌رغم شعارهایی که داده می‌شود، تاکنون منافع مادی بر ایمنی ارجحیت داشته و ایمنی در درجه بعدی اهمیت قرار دارد.