افزایش بی‌سابقه ژئوفیزیک هوایی به ۵۲۰ هزار کیلومتر خطی

دستاوردهای دولت در حوزه اکتشاف و حفاری معدنی افزایش بی‌سابقه ژئوفیزیک هوایی به ۵۲۰ هزار کیلومتر خطی حفاری‌های انجام شده در ۴ سال اخیر از ۱۰۲ هزار متر به بیش از ۲۱۲ هزار متر و ژئوفیزیک هوایی نیز از ۲۲۰ هزار کیلومتر خطی به حدود۵۲۰ هزار کیلومتر خطی افزایش یافته است. به گزارش شاتا، ایران […]

دستاوردهای دولت در حوزه اکتشاف و حفاری معدنی

افزایش بی‌سابقه ژئوفیزیک هوایی به ۵۲۰ هزار کیلومتر خطی

حفاری‌های انجام شده در ۴ سال اخیر از ۱۰۲ هزار متر به بیش از ۲۱۲ هزار متر و ژئوفیزیک هوایی نیز از ۲۲۰ هزار کیلومتر خطی به حدود۵۲۰ هزار کیلومتر خطی افزایش یافته است.

به گزارش شاتا، ایران با دارا بودن حدود ۶۸ نوع ماده معدنی (غیرنفتی)، ۴۸ میلیارد تن ذخایر کشف شده و ۵۷ میلیارد تن ذخایر بالقوه در میان ۱۵ قدرت معدنی جهان جای گرفته و یکی از کشورهای غنی از حیث دارایی‌های معدنی به حساب می‌آید.

 براساس آمار دفتر بهره‌برداری معدن تا پایان سال ۹۵، ۱۰هزار و ۲۲۹ معدن در کشور وجود داشته است که ۵ هزار و۹۳۹ واحد آن فعال و۴هزار و ۱۰۷ واحد غیرفعال و ۱۸۳واحد آن در حال تجهیز است.

ذخایر معدنی

سالانه ۴۸ میلیارد تن ذخیره‌معدنی از این معادن استخراج شده که ۱۵ درصد از ذخایر معدنی دنیا را به خود اختصاص داده‌ و عمده آن سنگ‌های ساختمانی هستند .اما علی‌رغم داشتن معادن گسترده در ایران، به گفته کارشناسان تنها کم‌تر از ۲۰ درصد از آن کشف شده و بیش از ۸۰ درصد از این معادن هنوز به صورت ذخایر معدنی مخفی وجود دارد.

ژئوفیزیک هوایی

یکی از فناوری‌های نوین برای انجام مطالعات اکتشافی زمین‌شناسی که به کمک آن می‌توان به اطلاعات با ارزشی در مورد ساختار‌‌ها و توده‌های پنهان زیرسطح زمین دست یافت ژئوفیزیک هوایی است که برای رفع ابهامات زمین‌شناسی به‌ویژه در راستای اکتشاف موادمعدنی، نفتی و تعیین ساختار‌‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با کمک این فناوری می‌توان عواملی که سبب ایجاد ساختارهای اصلی و نیز تشکیل کانه‌های معدنی شده، اما از دید زمین‌شناس و یا گروه‌های اکتشافات معدنی پنهان مانده‌اند را به‌راحتی شناسایی کرد. برای نمونه، تعیین محل و ژرفای توده‌های نفوذی مدفونی که نقش اساسی در تشکیل دگرسانیهای هیدروترمال دارند، تعیین شکستگیهای بزرگ و ژرف ناحیه‌ای که می‌توانند در تشکیل و یا جایگزینی کانسار‌‌ها نقش مهمی داشته باشند، با اجرای پروژه‌های ژئوفیزیک هوایی امکان‌پذیر خواهد بود.

ژئوفیزیک هوایی در ایران

سابقه ژئوفیزیک هوایی در ایران به حدود ۳۵ تا ۴۰ سال قبل باز می‌گردد. به‌عنوان اولین پروژه، برداشت داده‌های مغناطیس هوایی کل ایران با فاصله خطوط پرواز ۷٫۵ کیلومتر طی همکاری مشترک شرکت خارجی ایروسرویس و سازمان زمین‌شناسی کشور بین سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ به انجام رسید. داده‌های مزبور اطلاعات بسیار خوبی در مورد پی سنگ ایران و نیز ساختارهای بزرگ و عمیق ناحیه‌ای در پوسته قاره‌ای ایران در اختیار قرار می‌دادند که برداشت آنها به نوبه خود نقطه عطفی در مطالعات زمین‌شناسی تحت‌الارضی کشور به حساب می‌آمد.

مدیرکل دفتر امور اکتشافات وزارت صنعت، معدن و تجارت از کمک ژئوفیزیک هوایی به اکتشاف و تغییر تکنولوژی کشف معادن در ایران خبر داد و گفت: از ۶ گروه موادمعدنی تقسیم‌بندی شده در ایران ۴ گروه روباز و در سطح زمین بوده و دو گروه زیرزمینی شامل موادمعدنی فلزی، زغال‌سنگ و موادمعدنی غیرفلزی غالباً در سطح زمین رخنمون زیادی ندارند و در اکثر مواقع از طریق روش‌های ژئوفیزیک قابل شناسایی هستند.

اسدا…کشاورز با اشاره به پیشرفت اکتشاف ۴سال اخیر نسبت به گذشته افزود: در گذشته بیش‌تر اکتشاف‌های ما در میانگین عمق حداکثر ۵۰ متری انجام می‌شد که این میزان اکنون به حدود ۱۰۰ متر افزایش یافته است و حتی به حفاری در عمق ۱۸۰۰ متر نیز دست یافته‌ایم.

پیشرفت دو برابری ژئوفیزیک در طول دولت یازدهم

به گفته وحیدفتوتی، معاون مدیریت ژئومتیکس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی؛ ژئوفیزیک هوایی در کشور این دوره با پیشرفت بسیار چشمگیری مواجه بوده است به‌طوریکه از سال های۸۰ تا ۹۲ که تنها ۲۲۰ هزار کیلومتر خطی برداشت شده بود، در طول دولت یازدهم و از سال‌های ۹۲تا ۹۶ با افزایش ۳۰۰هزار کیلومتری به ۵۲۰ هزار کیلومتر خطی رسید که این میزان افزایش در طول پیدایش ژئوفیزیک در ایران بی‌سابقه بوده است.

رشد دو برابری حفاری در ۴سال اخیر

در جایی دیگر مدیر اکتشاف شرکت تهیه و تولید موادمعدنی ایران با اشاره به تحول حاصل از به‌کارگیری ژئوفیزیک در اکتشاف عمیق معادن، از رسیدن حفاری‌های انجام شده در ۴ سال اخیر به بیش از ۲۱۲ هزار متر خبر می‌دهد و می‌گوید: این در حالی است که میزان حفاری پیش از آن ۱۰۲ هزار متر بوده است که به‌طور میانگین طی دوره ۳ ساله اخیر، ۵۲ درصد از حفاری گمانه‌های اکتشافی، ۴۹ درصد از فرایند تهیه نقشه در مقیاس‌های مختلف، ۴۲ درصد ژئوفیزیک انجام شده، ۴۴ درصد ترانشه و چاهک‌های حفر شده و ۳۹ درصد مرحله نمونه‌برداری و آنالیز، مطابق سیاست‌ها و به نیابت از ایمیدرو توسط این شرکت به انجام رسیده است.

 حسام‌مقدم‌علی با عنوان ۲۴هزار و۶۴۲ متر حفاری اکتشافی در سال گذشته افزود: از این میزان، ۵ هزار و۳۰۰متر در حوزه زغال‌سنگ، ۱۴ هزار ۳۲۱ متر در حوزه سنگ‌آهن و ۵ هزار و۲۱ متر در حوزه پلی متال صورت گرفت.

این میزان اکتشاف و حفاری نشان از تلاش‌های دولت تدبیر و امید برای دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ است، تا جایی که دکترروحانی در سخن‌های خود از تغییرات این حوزه اینگونه گفته است: در دولت یازدهم برای کشف معادن کار بزرگی انجام شده است، چرا که از لحاظ ژئوفیزیک هوایی، اکتشاف ما معادل کل اکتشاف ۸۰ سال قبل بوده است. یعنی کل اکتشاف کشور از بدو پیدایش تاکنون را تقریباً دو برابر کرده‌ایم.

چشم‌انداز بخش معدن در سند چشم‌انداز ۲۰ ساله

 

 همسو با اهداف سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور، امید است این بخش در افق سال ۱۴۰۴ برپایه فناوری پیشرفته و نوآور و بالنده و آینده‌نگر، هم‌افزا در قالب شبکه‌ها، خوشه‌ها و زنجیره‌ها و بهره‌ور به جایگاه مطلوبی در منطقه دست یابد.