پرواز پرنده‌های برجامی از رویا تا واقعیت!

در پی تشدید فشارهای آمریکا برای عدم فروش هواپیماهای مسافربری به ایران پرواز پرنده‌های برجامی از رویا تا واقعیت! فرودایمن ایرباس و بوئینگ از میان چاله‌های هوایی کنگره و کاخ سفید   رامین شاهی – همه منتظرند تا ببینند بالاخره هواپیماهای برجامی به آسمان ایران پر می‌کشند یا نباید منتظر مسافران خود باشیم. بوئینگ و […]

در پی تشدید فشارهای آمریکا برای عدم فروش هواپیماهای مسافربری به ایران

پرواز پرنده‌های برجامی از رویا تا واقعیت!

فرودایمن ایرباس و بوئینگ از میان چاله‌های هوایی کنگره و کاخ سفید

 

رامین شاهی – همه منتظرند تا ببینند بالاخره هواپیماهای برجامی به آسمان ایران پر می‌کشند یا نباید منتظر مسافران خود باشیم. بوئینگ و ایرباس دو نام آشنا عرصه هوا و فضا که پس از ۴ دهه انتظار و با توافق برجام و قیدبندی در متن آن برای فروش انواع بوئینگ و ایرباس به طرف ایرانی، شاهد نوسازی ناوگان هوایی کشورمان باشیم.

حدود۳۳۰ فروند انواع ایرباس و بوئینگ و‌ ای‌تی‌آر به مرحله قرارداد رسیده است که ۳فروند از ایرباس‌‌ها و ۴ فروند هواپیمای ‌ای‌تی‌آر به ایران تحویل داده شده است اما با شروع ریاست جمهوری دونالد ترامپ و فشارهای او و تیم ضد ایرانی اطرافش اوضاع متفاوت شده است.

رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا تلاش می‌کند با به وجود آمدن فضایی جدید اجرای برجام و فروش هواپیماهای جدید به ایران تحت‌الشعاع اقدامات خود قرار دهد و حتی کنگره آمریکا هم به دنبال لغو فروش هواپیماهای مسافربری به ایران شده است. این مجلس طرحی را برای ممنوعیت فروش هواپیما به ایران تصویب رسانده است و در واقع با متمم پیشنهادی یک قانون‌گذار جمهوریخواه برای منع فروش هواپیمای غیرنظامی به ایران موافقت کرده است.

حال این سؤال مطرح می‌شود که آیا این موضوع امکان پذیر می‌شود و قراردادهای خرید هوایی مان لغو می‌شود و یا این‌که برجام به اجرا در می‌آید و ایرلاین‌های ایرانی میوه‌های برجامی خود را به آغوش خواهند کشید؟

فروش هواپیما به ایران در برجام تصریح‌شده است

رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به این‌که موافقت مجلس نمایندگان آمریکا درباره ممنوعیت فروش هواپیما به ایران نقض صریح برجام است، گفت: هیأت نظارت بر برجام باید برای برخورد با تخلف آمریکایی‌‌‌ها تصمیم جدی بگیرد.

به گزارش مناقصه‌مزایده علاءالدین‌بروجردی با اشاره به این‌که موافقت مجلس نمایندگان آمریکا درباره ممنوعیت فروش هواپیما به ایران نقض صریح برجام است، گفت: باید اذعان کرد که فروش هواپیما به ایران در متن و پیوست برجام تصریح‌شده است

نماینده مردم بروجرد در مجلس دهم شورای اسلامی با اشاره به این‌که قطعاً آمریکایی‌‌‌ها با این اقدام به‌عنوان یکی از امضاکنندگان برجام تخلف آشکار انجام داده‌اند، اظهار کرد: شاید موضوع ممنوعیت فروش هواپیما به کشورمان در مراحل اولیه باشد و برای تأیید نهایی نیاز به مطرح‌شدن در سنا آمریکا و رأی‌گیری داشته باشد ولی چنین موضوعی در گام اول خطا است و باید اصلاح شود.

وی افزود: بر این اساس کشورهای دیگری که این سند را امضا کرده‌اند و همچنین شورای امنیت سازمان ملل نیز باید نسبت به این اقدام آمریکا اعتراض داشته باشند.

ممنوعیت فروش هواپیما به ایران نقض یک قرارداد بین‌المللی است

در این خصوص عضو کمیسیون برنامه، بودجه مجلس گفت: ممنوعیت فروش هواپیما به ایران نقض یک قرارداد حقوقی است و آمریکا مجبور به پرداخت خسارت می‌شود.

غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی در خصوص مصوبه جدید کنگره آمریکا مبنی بر ممنوعیت فروش هواپیما به جمهوری اسلامی ایران گفت: براساس توافق برجام الزامات بین‌المللی وجود دارد که مفاد این توافقنامه نامه اجرایی شود.

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ممنوعیت فروش هواپیما به ایران نقض آشکار برجام است و در صورتی که آمریکایی‌‌ها این کار را انجام دهند یک قرارداد حقوقی را نقض کرده‌اند.

این نماینده مردم در مجلس دهم افزود: آمریکایی‌‌ها در صورت ممنوعیت فروش هواپیما به ایران مانع از انعقاد قرارداد جمهوری اسلامی با کشورهای دیگر در زمینه خرید هواپیما شده‌اند و باید خسارت در قبال نقض قرارداد حقوقی به ایران بپردازند.

جعفرزاده ایمن‌آبادی افزود: هزینه تصمیمات غیرقانونی آمریکا از آنان اخذ خواهد شد و ایران در این رابطه شکایت می‌کند تا خسارت‌های خود را اخذ کند.

بوئینگ از ایجاد ۱۸هزار شغل چشم نمی‌پوشد

در همین رابطه سخنگوی شرکت هواپیمایی آسمان با بیان این‌که تنها قرارداد این شرکت با بوئینگ ۱۸هزار فرصت شغلی برای آمریکا ایجاد می‌کند، گفت: تمام گزینه‌های آلترناتیو برای خرید هواپیما روی میز هستند.

امیر رضا مصطفوی با بیان این‌که قرارداد آسمان‌ایر و شرکت هواپیمایی بوئینگ به دور از تمام مسایل سیاسی یک قرارداد تجاری است، گفت: اجرای این قرارداد در چارچوب برجام در حال جریان است.

وی با اشاره به تصمیم نمایندگان مجلس آمریکا مبنی بر منع فروش هواپیما به ایران، اظهار داشت: هیچ سند مکتوبی در این باره وجود ندارد و این موضوع در حد یک بحث شفاهی مطرح شده است.

سخنگوی شرکت آسمان‌ایر ادامه داد: اتفاقا اخیراً نمایندگان شرکت بوئینگ برای ادامه مذاکرات در تهران حضور داشتند و آنها هم بر این باور هستند که این معامله یک قرارداد اقتصادی و تجاری بین دو شرکت است.

مصطفوی با بیان این‌که شش ماه پیش تفاهمنامه خرید ۳۰ فروند هواپیمای بوئینگ در مرحله اول و خرید ۳۰ فروند دیگر در مرحله دوم بین آسمان‌ایر و این شرکت منعقد و خرداد ماه به قرارداد تبدیل شد، گفت: در حال حاضر پروسه اداری صدور مجوز اوفک در جریان است و اخذ این مجوز پیچیدگی‌های خاص خود را دارد.

وی با اشاره به مزیت‌های اجرای این قرارداد برای ایران و آمریکا اظهار داشت: تنها قرارداد آسمان‌ایر و بوئینگ برای آمریکا ۱۸هزار فرصت شغلی ایجاد می‌کند که قطعا شرکت بوئینگ و دولت آمریکا نمی‌تواند از این فرصت چشم پوشی کند.

سخنگوی شرکت آسمان ادامه داد: از سوی دیگر ورود هر هواپیمای جدید به ایران، برای ۱۰۰۰ نفر اشتغال ایجاد می‌کند که این همان اجرای سیاست‌های دولت در راستای کاهش ضریب بیکاری در کشور است.

مصطفوی ادامه داد: هر چند که شرایط قرارداد خرید هواپیما از بوئینگ برای آسمان‌ایر مناسب است و طبق قرارداد ۹۵ درصد تأمین مالی این معامله از طریق فاینانس انجام می‌شود اما تنها به معامله با بوئینگ اکتفا نکرده‌ایم و مذاکراتمان با سایر شرکت‌های هواپیماسازی برقرار است.

وی با تأکید بر این‌که گزینه‌های آلترناتیو برای نوسازی ناوگان هواپیما بر روی میز مدیران آسمان‌ایر وجود دارد، گفت: در تمام این مذاکرات و قرارداد‌‌ها منافع ملی را در نظر گرفته‌ایم.

احتمال لغو قرارداد‌ خرید هواپیماهای هما در نبود فاینانس

از سویی دیگر با احتساب خرید نقدی هواپیماهای هما از محل صندوق توسعه و عدم توانایی جذب فاینانسر تاکنون و با در نظر گرفتن تلاش آمریکا برای تحریم فروش هواپیما و بالطبع تحریم استفاده از منابع مالی به نظر می‌رسد از این پس جذب فاینانس برای قراردادهای خرید هواپیمای هما بیش از پیش دچار چالش شود.

‌طبق اعلام پایگاه هیل، تصویب این متمم با وجود هشدارهای برخی از دیگر نمایندگان درباره مغایر بودن این اقدام با توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ صورت گرفت.

بنابراین گزارش، پیترروسکام، نماینده جمهوریخواه آمریکایی کنگره آمریکا پیشنهاد اضافه شدن دو متمم پیشنهادی به طرح بودجه دفاعی سال ۲۰۱۸ آمریکا را مطرح کرد؛ این متمم‌ها، به‌طور خاص، «استفاده از منابع مالی برای مجاز کردن مبادلات مالی مربوط به فروش هواپیما را ممنوع می‌کند» و «اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا را از صدور مجوز جهت فروش هواپیما به ایران منع می‌کند» که مورد حمایت نمایندگان کنگره واقع می‌شود.

این نماینده آمریکایی در سخنرانی خود در صحن علنی مجلس با متهم کردن ایران به استفاده از هواپیماهای مسافربری جهت انتقال منابع مالی و تسلیحاتی گفت که واشنگتن نباید به ایران هواپیما بفروشد.

البته هر دو متمم پیشنهادی روسکام با رأی‌گیری شفاهی به تصویب رسیدند؛ سال گذشته هم متمم‌های مشابهی که روسکام آن را پیشنهاد داده بود به تصویب رسید اما تبدیل به قانون نشد.

بنابراین گزارش ممنوعیت استفاده از منابع مالی برای مجاز کردن مبادلات مالی مربوط به فروش هواپیما و منع وزارت خزانه‌داری آمریکا‌ از صدور مجوز جهت فروش هواپیما به ایران، در دو بخش، قطعاً به قرارداد و تفاهمنامه‌های خرید هواپیما خصوصاً برای ایرلاین دولتی ایران (هما) صدمه وارد می‌کند.

در حال حاضر مسؤولان وزارت راه و شهرسازی و در رأس آنها اصغرفخریه‌کاشان به عنوان قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی و مسؤول اصلی قراردادهای بین‌المللی و خرید هواپیماهای پسابرجامی، مدعی هستند که این تحریم‌ها در صورت مصوب شدن، عطف به ما سبق نمی‌شود و ایرلاینی نظیر هما مجوز اوفک (وزارت خزانه‌‌داری آمریکا) دارد.

پیش از این قائم‌مقام وزیر راه در امور بین‌الملل در این‌باره به فارس گفته بود: وزارت خزانه‌داری آمریکا چندی پیش راهنمای جدیدی در خصوص سؤالات پرسیده شده درباره قرارداد‌‌ها با ایران منتشر کرد؛ طبق این توضیحات قراردادهای مالی که از دوران برجام تا تاریخ احتمالی برگشت تحریم‌ها، منعقد شود معتبر است و عطف به ماسبق نمی‌شود.

به گفته اصغرفخریه‌کاشان‌ پول‌هایی که بابت این قرارداد‌‌ها تسهیلات گرفته شده است طبق برنامه قبلی بازپرداخت می‌شود؛ ما باید کار خود را به دقت انجام دهیم و بدانید که احتمال بازگشت تحریم‌ها بسیار ضعیف است.

بنابراین گزارش با رصد متوسط نرخ‌های جهانی هواپیمای ایرباس قیمت‌ها تا حدودی مشخص می‌شود، طبق تحقیق نگارنده در حال حاضر در خانواده ایرباس ۳۲۰، یک فروند ایرباس ۳۱۸ حدود ۷۵ میلیون دلار، ایرباس ۳۱۹ حدود ۹۰ میلیون دلار، ایرباس ۳۲۰ حدود ۹۹ میلیون دلار، و ایرباس ۳۲۱ حدود ۱۱۶ میلیون دلار قیمت دارد.

همچنین در خانواده خانواده ۳۲۰ نئو، ایرباس ۳۱۹ نئو ۹۹٫۵ میلیون دلار، ایرباس ۳۲۰ نئو، ۱۰۸ میلیون دلار و ایرباس ۳۲۱ نئو ۱۲۷ میلیون دلار قیمت دارد.

بنابراین گزارش با وجود عدم شفاف‌سازی دولت و ایران‌ایر در نرخ‌های خرید هواپیماهای پسابرجامی، طبق تحقیقات فارس، ایران‌ایر هواپیماهای ATR را هر فروند ۲۰ میلیون دلار خریداری کرده است که با احتساب ۴ فروند فعلی، حدود ۸۰ میلیون دلار هزینه خرید این ۴ ATR شده است‌.

ایران‌ایر همچنین ایرباس ۳۲۱ را ‌حدود ۴۰ میلیون دلار ‌و ایرباس ۳۳۰ را حدود ۸۰ میلیون دلار، با احتساب دو فروند، جمعاً ۱۶۰ میلیون دلار خریداری کرده است؛ البته باید در نظر داشت‌ که ایرباس‌های ۳۳۰ و ۳۲۱ که ایران‌ایر‌ خریداری کرد، لغو سفارش شرکت‌های دیگر بوده و یکی دو سال در کمپانی خوابیده بود که البته هزینه «گذشت مدت‌زمان عمر قطعات» بر عهده فروشنده است و برخی قطعات هم مجدداً نوسازی شد.

اروپایی‌‌‌ها تهدیدهای ترامپ را در تهران خنثی کردند

این در حالی است که در شرایطی که مذاکراتی که اخیراً مقامات کشورمان با طرف‌های اروپای خود داشته‌اند، آنان خواستار ادامه اجرای برجام و از آن جمله فروش هواپیما‌‌ها مسافربری طبق قرارداد‌های فی‌مابین شده‌اند؛ لذا با وجود تمام سنگ‌‌اندازی‌هایی که دولت آمریکا در راه فروش هواپیماهای جدید به ایران کرده بود، از زمستان سال گذشته شرکت ایرباس و سپس ATR رسماً فروش هواپیما به ایران را آغاز کردند تا تمام گمانه‌زنی‌‌‌ها در رابطه با احتمال نهایی نشدن مذاکرات میان دو طرف از بین برود، موضوعی که در طول هفته‌های گذشته نیز به حرکت خود ادامه داده و به نظر می‌رسد حتی تهدیدهای دولت ترامپ نیز نتواند در مسیر اجرای آن مشکلی به وجود بیاورد.

علی‌رغم آنکه مقامات ایرانی در طول هفته‌های گذشته خبر از تداوم مذاکرات با هواپیما سازهای اروپایی و ورود جدید‌‌‌ترین فروند هواپیما‌‌ها در طول هفته‌های آینده داده بودند، اما حضور دبیر دولت فرانسه در امور اتحادیه اروپا در تهران بار دیگر نشان داد که ایران و این اتحادیه در تداوم اجرای برجام با یکدیگر هم نظر هستند لذا با اعلام آمادگی مجدد اتحادیه اروپا بر حمایت از اجرای برجام و توافق‌های مربوط به فروش هواپیما و البته تأکید ایران بر پایبندی تمام تعهدات دو طرفه به نظر می‌رسد سیاست‌ منفی ایالات متحده شانس چندانی برای تداوم نخواهند داشت و در حالی که شرکت هواپیماساز آمریکایی بوئینگ پیش از این قرارداد خود با ایران را نهایی کرده و کم‌تر از یک سال دیگر نخستین هواپیمای فروخته شده به ایران را تحویل می‌دهد، به نظر می‌رسد همان طور که آخوندی اعلام کرده آنچه مجلس آمریکا پیگیری می‌کند صرفاً جنبه نمایشی دارد و نمی‌توان انتظار داشت که برجام و توافق‌های حاصل از آن با این تهدیدات از عرصه عمل خارج شود.

قراردادهای خرید هواپیما با «مصوبه اخیر کنگره آمریکا»‌ لغو نمی‌شود

رییس سازمان هواپیمایی گفت: از آنجا که قراردادهای خرید هواپیماهای جدید در سطح بین‌المللی منعقد شده است، مصوبه اخیر کنگره آمریکا در مورد ممنوعیت فروش هواپیما به ایران تأثیری بر اجرای این قرارداد‌‌ها ندارد.

علی عابدزاده اعلام کرد: همه قراردادهای منعقده با شرکت‌های سازنده هواپیما طبق برنامه اقدام مشترک یا برجام انجام شده و این توافق ایران با جامعه جهانی به تأیید سازمان ملل متحد نیز رسیده است.

وی گفت: اگر آمریکایی‌‌‌ها به ما بدعهدی می‌کنند ما از گذشته به این بدعهدی آنها عادت کرده‌ایم و با وجود تحریم‌های ظالمانه‌ای که در گذشته علیه کشورمان وجود داشت، صنعت هواپیمایی ما همچنان سرپا مانده و به توسعه و رشد خود ادامه داده است.

 

معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: بدون شک همه شرکت‌ها به قراردادهای خود متعهد هستند و باید این قرارداد‌‌ها به مورد اجرا گذاشته شوند.