«دوستى» ايران در مدار زمين 

  محمدرضـا عيوضى- تلاش هــاى مجدانه محققــان و دانشــگاهيان ايرانى در پــى پيروزى انقــلاب اســلامى، دســتاوردهاى مهمــى را در عرصه فن آورى فضايى به دنبال داشــته كه فراتر از غرور ملى است و چشم انداز آينده اى روشن را از جمله در زمينه رشــد اقتصادى و توسعه امنيتى و اجتماعى، رقم زده است. ۱۴ بهمن […]

 

محمدرضـا عيوضى- تلاش هــاى مجدانه محققــان و دانشــگاهيان ايرانى در پــى پيروزى انقــلاب اســلامى، دســتاوردهاى مهمــى را در عرصه فن آورى فضايى به دنبال داشــته كه فراتر از غرور ملى است و چشم انداز آينده اى روشن را از جمله در زمينه رشــد اقتصادى و توسعه امنيتى و اجتماعى، رقم زده است. ۱۴ بهمن مــاه در تقويم رســمى كشــور روز فــن آورى فضايــى نــام دارد، روزى كــه در آن كشــورمان با پرتــاب موفقيت آميز ماهــواره اميد در ۱۴ بهمن ۱۳۸۷ به كشــورهاى داراى توانايى پرتاب ماهواره پيوست. ماهواره هــا كه به گفته كارشناســان، چشــم ســوم بشــر در فضا هســتند، امكانات گسترده و تأثيرگذارى را ارايه مى كنند، به طورى كه تصاوير و داده هاى ارسالى آن ها كاربست هاى متفاوتى از مصــارف مخابراتى و ناوبرى گرفتــه تا پيش بينى بلاياى طبيعى و مديريت پيامدهاى آن به منظور كاهش خســارات، اكتشــافات معدنى، بررســى تغييــرات آب و هوايى، پايش جنگل هــا، مراتع و اقيانوس ها دارند. در ايــن ميان، تلاش هــاى غيورانــه محققان كشــورمان در حــوزه فضايى در طول ســال هاى قبل به رغم مشكلات و تحريم هاى تحميلى غرب، دســتاوردهاى فن آورانــه قابل ملاحظــه اى را در زمينه ســاخت و پرتاب ماهواره بــه ارمغان آورده است. رونمايى از ۳ دستاورد فضايى ۳ دســتاورد مهم عرصه فضايى كشور همزمان با روز فن آورى فضايى بــا حضور رييس جمهورى رونمايى و افتتاح شــد. به گــزارش « مناقصه مزایده»، حجت الاســلام حســن روحانى با حضور در محل اجلاس ســران از ماهواره سنجشــى «دوســتى» رونمايى كرد. همچنين با حضور رييس جمهور آزمايشــگاه ســنجش از دور ســازمان فضايــى ايــران و مركز تجميع و تســت ماهواره پژوهشــگاه فضايى ايران افتتاح و آغاز به كار كرد. آزمايشگاه سنجش از دور در مركز ملى فضايى البرز طراحى و اجرا شــده اســت و شامل خدماتى از جمله طيف ســنجى، راديومترى، كاليبراسيون سنجنده هاى فضايى و تجهيزات جوى مى شود. ماهواره دوســتى به وزن ۵۰ كيلوگرم و با ابعاد حدود نيم متــر، داراى كنترل ۳ محوره و حرارتى بوده و پيش بينى مى شود تا پايان سال ۹۵ در مدار لئو قرار گيرد. همچنيــن مركــز تســت ماهــواره بــا هدف پشــتيبانى از خدمــات ماهواره هــاى كوچــك و توســعه خدمات فضايى در ســطح آزمايشگاهى طراحى و ســاخته شده است و شامل ۹ آزمايشگاه و يك كارگاه فضايى در حوزه ســاخت و پشتيبانى مى شود. براساس اعلام ســازمان فضايى ايران، بيش از ۸۰ درصد تجهيزات اين مركز توســط متخصصان فن آورى فضايى كشور طراحى شده است. ماهواره ملى تا ۱۴۰۴ در مدار قرار مى گيرد وزير ارتباطات و فن آورى اطلاعات از تعريف ۸ برنامه راهبردى در حوزه فن آورى فضايى تا پايان برنامه ششم توسعه خبر داد. محمود واعظى در مراسم روز فن آورى فضايى با تأكيد بر لزوم ارتقا و توســعه فن آورى هاى بومى فضايى در كشــور، اظهار داشــت: با رفع تحريم ها فرصت هاى مناسبى براى كشور در حوزه فن آورى فضايى ايجاد شــده اســت كما اين كه تحريم نيز فرصتى براى متخصصان فن آورى فضايى به وجود آورده بود كه بومى ســازى اين بخش را در دستور كار قرار دهند. وى ادامه داد: هــم اكنون و با رفــع تحريم ها، سياســت هاى مد نظر در برنامه ششــم توسعه در اين بخش در ۸ محور تعريف شــده اســت كه بايد تا پايــان اين برنامه عملياتى شــود. واعظى گفت: ايجــاد فرصت عادلانــه براى فعــالان عرصه فضا، توليد بومى علوم فضايى، تمركز بر سياست گذارى در عرضــه فضا، ايجاد قدرت علمــى و تأثيرگذار با اســتفاده از ظرفيت منابع انسانى نخبه و نيز ورود كشور به بازار صنايع فضايى از ديگر برنامه هاى مد نظر براى ۵ سال آينده كشور است. وى اســتفاده از فضاى پــس از تحريم و ايجاد فرصت همكارى با كشورهاى خارجى را به عنوان هفتمين برنامه در دست اقدام عنوان كرد و گفت: در همين حال تأميــن دو ماهواره ملى مخابراتى و ســنجش از دور از ديگر برنامه هاى مد نظر در اين حوزه است. وزير ارتباطات با اشاره به اين كه طيف وسيعى از كاربردهاى مخابراتى، پزشكى، آموزشى، توسعه پايدار و محيط زيست با استفاده از فن آورى فضايى ممكن مى شــود، گفت: اهميت فــن آورى فضايى به حدى است كه طى ســال هاى اخير بسيارى از كشــورهاى دنيا توجه به اين فــن آورى را افزايش داده اند. واعظــى با اشــاره بــه بومى ســازى طراحى و ســاخت و كنتــرل ماهواره هايى همچــون اميد، رصــد، نويد و فجــر و نيز كاوشــگرهايى همچون «پيشــگام» و «پژوهــش»، گفت: اين هــا نمونه موفق از فعاليت هاى فضايى در كشــور هســتند و مــا اميدواريم اين رويكرد مثبــت در كنار حمايت رييس جمهور روز به روز پررنگ تر شود. وى از برنامه هــاى مد نظر بــه صورت همزمان در حوزه فضايى خبــر داد و گفت: دو رويكرد را در دســتور كار داريم كه يكى از آن ها ساخت ماهواره ملــى مخابراتى با همــكارى شــركت هاى معتبر خارجى اســت كه هــم اكنون در حــال مذاكره با چندين شركت معتبر خارجى هستيم و اميدواريم سال آينده اين ماهواره را به فضا بفرستيم. وزير ارتباطات و فن آورى اطلاعات خاطرنشان كــرد: به مــوازات اين پــروژه، طراحى و ســاخت ماهواره ملى مخابراتى ســاخت داخل را در دستور كار داريم كه تا ســال ۱۴۰۴ در مدار بالاى زمين قرار گيــرد. در همين حال تا پايان برنامه ششــم توسعه نيز ماهواره بومى سنجش از دور را در مدار زمين قرار خواهيم داد. وى گفت: براى اجــراى ايــن دو رويكرد مهم نيازمند هماهنگى تمام دستگاه هاى مرتبط و نيز تخصيص بودجه هســتيم كه تلاش براى افزايش بودجه ســازمان فضايى در ســال ۹۵ انجام شده است. فعاليت هاى پژوهشگاه فضايى ايران در ايــن رويــداد، آغــاز بــه كار فــاز اول مركز يكپارچه ســازى و آزمــون ســامانه هاى فضايــى پژوهشگاه فضايى ايران نيز اعلام شد. همگام با كسب موفقيت هاى فضايى جمهورى اســلامى، پژوهشــگاه فضايــى ايران كه توســعه ســامانه هاى فضايى غيردفاعى و بومى را عهده دار است، نسبت به ايجاد زيرساخت ها و فن آورى هاى فضايى، برنامه ريزى و اقدام كرده است. يكى از زيرســاخت هاى حياتى مــورد نظر در حوزه فن آورى هاى فضايى، مركز يكپارچه سازى و آزمون ســامانه هاى فضايى است كه فاز اول آن با هدف پشتيبانى از توســعه محصولات فضايى در اين پژوهشگاه به اجرا درآمده است. توســعه عملياتى اين مركز طى قراردادى بين سازمان فضايى و پژوهشگاه فضايى ايران از اواسط سال ۱۳۹۲ آغاز شــد و فاز اول آن در سال ۱۳۹۴ به بهره بردارى رسيد. مركــز يكپارچه ســازى و آزمون پژوهشــگاه فضايى ايــران، افــزون بر پشــتيبانى از توســعه محصــولات فضايــى، آمــاده ارايــه خدمــات آزمايشــگاهى بــه ســاير صنايع كشــور از جمله صنايع هوافضايى، دريايى، هوايى، خودروســازى و مخابرات است. مركــز يكپارچه ســازى و آزمون ســامانه هاى فضايــى پژوهشــگاه فضايــى ايــران داراى ۹ آزمايشگاه و يك كارگاه فعال است. در اين مركز آزمايشگاهى، آزمون هايى از قبيل اندازه گيــرى خواص جرمى، مشــخصات مودال، آكوســتيك، خلأ حرارتى، همراستايى، ارتعاشات و شوك انجام مى شود. آزمايشــگاه هاى ديگــر اين مركــز بارگذارى اســتاتيكى، كنتــرل وضعيــت، EMC/EMI، ساخت و پشتيبانى آزمون هستند و افزون بر اين، مركز يكپارچه سازى و آزمون پژوهشگاه نيز داراى كارگاه ساخت و پشتيبانى آزمون است. در ايــن مراســم على اكبــر صالحــى، رييس ســازمان انرژى اتمــى، محمــود واعظــى، وزير ارتباطــات، محمــد نهاونديــان، مســؤول دفتر رييس جمهور، ســورنا ســتارى، معاون فن آورى رييس جمهــور، نماينــدگان مجلــس و برخى از مقامات ارشــد كشــور، رييس جمهور را همراهى كردنــد. روز فــن آورى فضايى امســال با شــعار «توسعه متوازن، آينده اى پراميد» برگزار شد.