استقلال خواهی در ناکجا آباد تاریخ!

استقلال خواهی در ناکجا آباد تاریخ! رامین شاهی زمانی که در سال ۲۰۰۳، عراق توسط آمریکا اشغال شد، وزیر خارجه وقت رژیم صهیونیستی در سخنانی گفته بود «حالا وقت آن رسیده تا یک اسرائیل بومی در منطقه تشکیل شود»؛ از همان روز زنگ خطر‌ برای چنین ایامی به صدا درآمد. حالا ۱۴سال از آن روز‌ها […]

استقلال خواهی در ناکجا آباد تاریخ!

رامین شاهی

زمانی که در سال ۲۰۰۳، عراق توسط آمریکا اشغال شد، وزیر خارجه وقت رژیم صهیونیستی در سخنانی گفته بود «حالا وقت آن رسیده تا یک اسرائیل بومی در منطقه تشکیل شود»؛ از همان روز زنگ خطر‌ برای چنین ایامی به صدا درآمد.

حالا ۱۴سال از آن روز‌ها می‌گذرد و روز گذشته علی‌رغم مخالفت‌های جدی دولت عراق، جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و حتی ایالات متحده، شاهد برگزاری رفراندوم استقلال‌خواهی در کردستان عراق بودیم.

هر چند گفته‌اند که تا ۷۲ساعت بعد از پایان رفراندوم، نتایج آن اعلام خواهد شد اما مهم‌ترین نگرانی، بروز تنش‌ها و چالش‌های جدید در منطقه در آشوب خاورمیانه است. منطقه‌ای که بعد از آغاز بهار عربی ۶ سال درگیر بحران اسلام تکفیری در سوریه و بعد در عراق بوده و هنوز به‌طور کامل از آن ر‌ها نشده است.

موافقان استقلال اقلیم کردستان، استقلال را حق انسانی مردم کرد در عراق می‌دانند و با نقد معاهده محرمانه سایس‌پیکو میان بریتانیا، فرانسه و روسیه در مه سال۱۹۱۶، جهت تقسیم امپراطوری عثمانی، اساساً  آن را در تضاد با منافع کرد‌ها دانسته و فاقد واقع‌بینی منطقه‌ای می‌دانند؛ لذا جداشدن از کشور عراق را حق خود می‌دانند اما در این میان، توجه ندارند که به نام استقلال‌خواهی و با این اشتباه استراتژیک، کردستان را کانون جدید ناامنی در منطقه خواهند ساخت و هرچند دست‌اندرکاران انتخابات در اقلیم کردستان با ارایه شعارهای پوپولیستی و تحریک تعصبات ناسیونالیستی کردهای عراق، آنها را برای رأی دادن به استقلال کردستان تهییج کرده‌اند، اما از عواقب این اشتباه راهبردی غافلند؛ موضوعی که به دور از هرگونه شعار، موجب آسیب دیدن منطقه و ورود به دوره‌ای جدید از بحران‌های منطقه‌ای خواهد کرد.

از سوی دیگر اقلیم کردستان اعلام داشته که نتیجه این انتخابات استقلال، الزام‌آور نیست اما همگان می‌دانند آنان در این راه گام گذاشته‌اند و آرزوی کردستان بزرگ را در سر می‌پرورانند. تکه‌های پازل مورد نظر آنان جدای از عراق در ایران، ترکیه، سوریه و حتی بخشی از ارمنستان در قفقاز است ولی همه این پازل رویایی محصور در میان خشکی است و به دریاهای آزاد راه ندارد و این بزرگ‌ترین چالش آنها خواهد بود؛ هرچند در نقشه رویایی خود از دریای مدیترانه تا خلیج‌فارس را در نظر گرفته‌اند. همان‌گونه که رژیم صهیونیستی که سال‌ها «شعار نیل تا فرات» مطرح کرد و با چشم دوختن به خاک کشورهای اطراف خود، منطقه را دهه‌ها وارد چالش امنیتی کرد، کردستان عراق نیز چنین رویای نامشروعی را در سر می‌پروراند و در حال تحریف تاریخ و بافت جمعیتی منطقه است.

نکته قابل تأمل آنجایی است که آنان برای حل سرخوردگی جغرافیایی خود که همان عدم راهیابی به دریا است، مناطقی از استان خوزستان و نیز مناطقی غیر کردنشین ترکیه را جزو نقشه آرمانی خود قرارداده‌اند. مناطقی که قرن‌ها است سرزمین اجدادی همسایگانشان است و حتی یک شهر کردنشین در آنجا وجود ندارد؛ این اتفاق، خطر بزرگی است که منطقه را تهدید می‌کند و موجب سوءاستفاده قدرت‌های شرور منطقه و بزرگ جهانی برای دست آویز قراردادن این موضوع در منطقه خاورمیانه خواهد شد؛ زیرا آنان همچنان امنیت درازمدت خود را در ناامنی همیشگی این منطقه می‌بینند.

بزرگان اقلیم کردستان عراق، باید پاسخ دهند اگر چشمداشتی به خاک همسایگانشان ندارند، پس چاپ و تبلیغ چنین نقشه‌های کذایی چه معنایی دارد؟ آنان در کنفدراسیون عراق بالا‌ترین سطح حقوق خود را دریافت کرده‌اند که در طول تاریخ بی‌سابقه است. پرچم مستقل، نیروهای نظامی جدا، حق تعلیم و تربیت زبان مادری، فروش مستقل نفت و… بخش‌هایی از مطالبات آنان در طول چند سال گذشته بوده که عموماً طبق قانون اساسی عراق و دولت مرکزی در بغداد به رسمیت شناخته شده است. اما وجود برخی مشکلات فی‌مابین اربیل-‌بغداد از جمله عدم تخصیص بودجه از سوی دولت مرکزی آن هم در شرایط سخت جنگ با داعش و یا عدم تحقق همه شرایط یک حکومت فدرال، نباید بهانه‌ای برای جداشدن در ناکجا آباد تاریخ شود.

 

آیا طرفداران استقلال اقلیم کردستان ۸٫۵ میلیون نفری، پاسخگوی حقوق اقیلت‌های آشوری، ترکمن، عرب، کلدانی، ارمنی خواهند بود و چنانچه آنان در آینده خواستار جدایی از اقلیم کردستان باشند، مانند امروز خود، برای این اقلیت‌ها حق استقلال قائل خواهند شد؟ لذا تا فرصت باقی است بهتر است مسؤولین اقلیم کردستان عراق ذیل شعارهای به ظاهر انسانی حق و آینده خود را در عراق متحد و منطقه‌ای با ثبات ببینند.