هزار توی قوانین و مصوبات پوچ

هزار توی قوانین و مصوبات پوچ

مجتبی قدیری

در حالی‌که وجود قوانین و مقررات باید تسهیل‌کننده بسیاری از امور باشد، شاهد آن هستم که قوانین و مقررات در کشور ما به هزارتویی شبیه شده که گرفتار شدن در آن، خلاصی به دنبال ندارد. هزارتوی پیچیده و پر راز و رمزی که گاه حتی وکلای خبره نیز از حل آن عاجز می‌مانند.

متأسفانه همه قوانین کشور را این هزارتو دربر گرفته است، از قوانین تجارت تا قوانین کیفری. از قانون کار تا…

نکته اینجاست که در این هزارتوی قانونی، دستگاه‌ها و نهادهای مختلف اجراکننده قوانین، گاه متضاد با هم عمل می‌کنند و گاه سلیقه‌ای و بدتر آن‌که بعضاً شاهد عطف به ماسبق قوانین هم هستیم.

به عنوان مثال، تبلیغات کالا بر روی خودروهای حمل‌کننده محصولات، ممنوع است و به گفته وفاتقی‌پوریان، مدیرعامل شرکت پخش پرنیان‌مهیار، «شاهد دخالت پلیس راهنمایی‌و رانندگی در جریمه کامیونت‌های توزیع محصولات غذایی به دلیل نصب برچسب‌های تبلیغاتی شرکت‌ها هستیم». در حالی که بدنه اتوبوس‌های شهری از تبلیغات خوراکی و… مملو شده‌است!

این دوگانگی قوانین مایه تعجب است و یکی از همان پیچ‌وخم‌های گمراه‌کننده هزارتوی قوانین است که شاید اعمال سلیقه علت آن است. چرا که اگر قانون باشد، باید برای همه یکسان بوده و تفاوتی قائل نشود.

همچنین بسیاری از صاحبان کسب‌وکار، اعتراضات فراوانی به عملکرد سازمان تأمین اجتماعی داشته و ادعا دارند که اجرای برخی قوانین از سوی این دستگاه، سلیقه‌ای است و مبنای قانونی ندارد.

به راستی چرا این‌گونه است؟ چرا قوانین در کشور سلیقه‌ای اجرا می‌شود؟

اجرای سلیقه‌ای قوانین، باعث شده بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی در کشور با چالش مواجه شوند و به قولی در روند حرکتی آنها، اخلال ایجاد شود. قوانین مصوبی که در ذیل خود چندین تبصره، ده‌ها دستور‌العمل و آیین‌نامه نیز دارند!

در حالی‌که بحث خروج اقتصاد از دست دولت و واسپاری آن به بخش تعاون و خصوصی از مدت‌ها پیش مطرح است، کم‌تر شاهد وجود قوانین برای حمایت از این دو بخش هستیم و همان چند قانون محدود نیز که به دفاع از بخش خصوصی یا تعاون پرداخته است در هزارتوی قوانین و دستورالعمل‌ها کارایی خود را از دست داده است.

نکته اینجاست که بحث تنقیح قوانین که قرار است به وسیله مجلس شورای اسلامی انجام شود، آنقدر به کندی در حال اجراست که اگر بگوییم اجرا نمی‌شود، درست‌تر خواهد بود. اگر تنقیح قوانین از سوی مجلس شورای اسلامی به جد دنبال شود، شاید بسیاری از پیچ‌وخم‌های این هزارتو برطرف ‌شوند. اما شاید همین هزارتوی سخت و پیچیده در مجلس هم ریشه دوانده که باعث شده این نهاد قانون‌گذار کم‌تر به موضوع تنقیح قوانین توجه کند.

نکته اینجاست که بسیاری از مجریان قانون در کشور از این هزارتوی قوانین خوشحال هستند و آن را سلاحی می‌دانند تا هرجا خواستند از آن استفاده کرده و به قولی رقیب را از میدان به‌در کنند. هزارتویی که همه راه‌ها را به «رم» ختم کرده و بسیاری از قوانین کارآمد را پوچ می‌کند.