چرا دریاچه ارومیه هنوز احیا نشده است؟ تدابیر و تلاش‌های گسترده‌ای برای احیای دریاچه ارومیه صورت گرفته است، اما این معضل به دلایلی ادامه دارد و روند طی شده هنوز رضایتبخش نیست، وضعیتی که ۴ مؤلفه را در آن دخیل می‌دانند. به گزارش ایرنا، معاون امور تالاب‌ها و پارک‌های ملی دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق […]
چرا دریاچه ارومیه هنوز احیا نشده است؟
تدابیر و تلاش‌های گسترده‌ای برای احیای دریاچه ارومیه صورت گرفته است، اما این معضل به دلایلی ادامه دارد و روند طی شده هنوز رضایتبخش نیست، وضعیتی که ۴ مؤلفه را در آن دخیل می‌دانند.
به گزارش ایرنا، معاون امور تالاب‌ها و پارک‌های ملی دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: چهار عامل باعث شده است که دریاچه ارومیه در زمان تعیین شده به شرایط پیش‌بینی شده نرسد.
باقرزاده‌کریمی با اشاره به خشک بودن ۷۰درصدی بزرگ‌‌ترین دریاچه کشور در شرایط فعلی افزود: هر چند خشک شدن دریاچه ارومیه طبیعی نیست اما به‌طور کلی دریاچه‌های مناطق خشک و نیمه خشک، نوسانات فصلی دارند؛ بنابراین زمانی که دریاچه، پر آب بود این نوسان به چشم نمی‌آمد چون همیشه پهنه آب را می‌دیدیم اما اکنون که کم آب شده است، این نوسان کاملاً محسوس است.
وی اظهار کرد: به عنوان مثال دریاچه کویر نمک نزدیک قم در زمستان آب دارد اما تابستان کاملاً خشک می‌شود و چون عمق آب آن کم است، نوسانات فصلی کاملاً به چشم می‌آید اکنون دریاچه ارومیه هم چون عمق آب آن کم شده است، این نوسانات در آن به چشم می‌آید؛ حال، ممکن است با اولین بارش مثلاً ۱۰ درصد به سطح آب اضافه شود که به علت کم بودن ارتفاع آب، این میزان افزایش هم به خوبی دیده می‌شود.
باقرزاده‌کریمی با اشاره به اقدامات ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: این مجموعه، اقدامات را در سراسر دنیا برای احیای یک دریاچه خشک شده انجام می‌دهند و معمولاً عبارت از یک‌سری کارهایی است که مصرف آب را کم و رسیدن آن را به دریاچه تسهیل می‌کند.
معاون امور تالاب‌ها و پارک‌های ملی دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: البته این اقدامات بستگی به منطقه و نوع فعالیت‌هایی موجود در آن دارد، به عنوان مثال در یک منطقه کشاورزی توسعه یافته باید آب را کنترل کنند، در جایی بیش‌تر مصرف آب در شهر‌ها صورت می‌گیرد که باید کاهش یابد، در هر صورت این اقدامات با هدف رسیدن آب به دریاچه صورت می‌گیرد.
وی در پاسخ به این سؤال که با این وجود چرا اقدامات صورت گرفته در ستاد احیای دریاچه ارومیه آن طور که پیش‌بینی شده بود، جواب نداده است، چنین توضیح داد: زیر سؤال بردن این اقدامات غیرکارشناسی است، البته این کار معجزه هم نیست که بگوییم در تدوین آن کار بزرگی صورت گرفته است اما حداقل این است که خرد جمعی به این رسیده است که برای کاهش مصارف از چه راه‌هایی وارد شوند، مثلاً تا حدود زیادی مشخص شده است که در کشاورزی یا سدسازی چگونه ورود کنیم.
وی ادامه داد: در راستای تدوین برنامه احیای دریاچه ارومیه، زمان‌بندی برای آن در نظر گرفته شده بود به این صورت که ۳ تا ۴ سال اول زمان تثبیت دریاچه تعیین شد، اما حالا همه به حق می‌توانند بپرسند تثبیت، چه شد؟ که در جواب می‌گویم برنامه‌ای که ستاد احیای دریاچه ارومیه تنظیم کرده است، ۴ عدم قطعیت دارد، یعنی ۴ موضوع می‌تواند برنامه را دستخوش تغییر کند.
عدم تأمین اعتبار
باقرزاده‌کریمی ادامه داد: یکی از این موضوعات اعتبار است، به عنوان مثال در این مرحله قرار بود از رودخانه‌ای ۶۰۰ میلیون متر مکعب آب وارد دریاچه شود که برای این کار نیاز به حفر تونل برای انتقال آب بود اما زمانی که اعتبار این کار تأمین نشود، قطعاً متوقف خواهد شد یا به اندازه همان میزان اعتبار تعیین شده، پیشرفت می‌کند.
معاون امور تالاب‌ها و پارک‌های ملی دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان این که به نظر می‌رسد تاکنون حدود ۳۰ درصد کل اعتبار ستاد احیای دریاچه ارومیه محقق شده است، گفت: هرچه تخصیص اعتبار به تعویق بیفتد به همان نسبت جدول زمان‌بندی شده برای احیای دریاچه دستخوش تغییر می‌شود و کار‌ها به تأخیر می‌افتد.
میزان بارش
وی افزود: مسأله بعدی میزان بارش در حوضه آبریز است، می‌دانیم که این منطقه کاملاً به بارش‌ها متکی است؛ در سال ۹۵ که میزان بارش بیش از متوسط میانگین بود، آب دریاچه بالا آمده بود اما امسال ۳۰ درصد زیر میانگین است که طبیعتاً آب دریاچه پایین می‌آید، بنابراین نوسان بارش هم روی نتیجه‌گیری‌ها اثر می‌گذارد.
توان اجرایی دستگاه‌ها در اجرای پروژه‌ها
باقرزاده‌کریمی، سومین مؤلفه را توان اجرایی دستگاه‌ها از لحاظ مدیریتی، فنی و اجرایی پروژه‌ها دانست و گفت: توان اجرایی دستگاه‌ها در این موارد ضعف‌هایی دارد چون اینها همان دستگاه‌هایی هستند که پروژه‌های برعکس برنامه‌های فعلی را اجرا می‌کردند مثلاً توسعه کشاورزی داشتند و یا سدسازی می‌کردند، حال همان دستگاه‌ها مجبورند چاه‌ها را ببندند و در آب کشاورزی صرفه‌جویی کنند.
وی ادامه داد: در واقع جنس این کار‌ها با جنس کارهای قبلی آنها کاملاً متفاوت است، بنابراین چه به لحاظ مدیریتی حتی در سطح مدیران میانی، میزان تمایل به این اقدامات و توان اجرایی و توان دانش فنی آنها تعیین‌کننده است.
باقرزاده‌کریمی گفت: به عنوان یک کارشناس می‌توانم بگویم در مجموع توان اجرایی برای این فعالیت‌ها در دو تا ۳ سال گذشته خوب نبوده و حتی از متوسط نیز پایین‌تر بوده است.
میزان مشارکت بهره‌برداران و جوامع بومی
باقرزاده‌کریمی میزان مشارکت بهره‌برداران و جوامع بومی را به عنوان چهارمین مؤلفه در این فرایند بیان کرد و افزود: اگر مشارکت ضعیف باشد نمی‌گذارند آب، وارد دریاچه شود و اگر خوب باشد اجازه می‌دهند آبی که از سد رهاسازی شده است به دریاچه برسد. بنابراین اگر بگوییم چرا کار‌ها در حد برنامه تعیین شده پیش نرفته است علت را در این ۴ پارامتر می‌دانم.
وی افزود: اگر این پارامتر‌ها را روی نمودار قرار دهیم می‌بینیم که مثلاً ۳۰ درصد اعتبارات محقق شده، توان اجرایی زیر ۵۰ درصد، مشارکت مردمی زیر ۵۰ درصد و بارش‌ها نیز زیر ۷۰ درصد بوده است.
باقرزاده کریمی در پاسخ به این‌که برای عبور از این موانع کلیدی چه باید کرد گفت: با افزایش اعتبارات، تقویت توان اجرایی، آسیب‌شناسی و افزایش کار با مردم می‌توان از این موضوعات کلیدی عبور کرد.
وی تأکید کرد: روند احیا فرایندی است که دیگر صحبت این دولت و آن دولت نیست، مزیت آن بر این است که در دولت یازدهم اراده اجرایی به وجود آمد در غیراین‌صورت سازمان حفاظت محیط‌زیست برنامه‌های احیای دریاچه ارومیه را از قبل از سال ۸۴ آغاز کرده بود.
باقرزاده کریمی اضافه کرد: هشدارهای خشک شدن دریاچه را در سال ۸۰ داده بودیم، بعد از آن برنامه‌ریزی‌های نرم‌افزاری را تهیه کردیم، مطالعات، انجام شد و یک‌سری کار‌ها را با افت‌وخیزهایی آغاز کردیم اما به علت وجود برخی ضعف‌ها وارد مرحله اجرا نشدیم که اراده اجرایی در دولت یازدهم وارد عمل شد، در واقع به لحاظ بلوغ برنامه‌ای مشکل نداریم بلکه مشکل در همان ۴ عدم قطعیت است که باید برطرف شود.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.