هراس بخش خصوصی از سرمایه‌گذاری در معادن

مدیریت اکتشاف ایمیدرو مطرح کرد هراس بخش خصوصی از سرمایه‌گذاری در معادن در حالی‌که طی ۳۵ سال گذشته حجم فعالیت‌های اکتشافی دنیا ۱۰ برابر شده، اما ایران فعالیت‌های چشمگیری در زمینه اکتشافات معدنی انجام نداده است. به گزارش باشگاه خبرنگاران، ایران با داشتن حدود ۶۰ میلیارد تن ذخایر معدنی و ۶۸ نوع ماده معدنی، یکی […]

مدیریت اکتشاف ایمیدرو مطرح کرد

هراس بخش خصوصی از سرمایه‌گذاری در معادن

در حالیکه طی ۳۵ سال گذشته حجم فعالیت‌های اکتشافی دنیا ۱۰ برابر شده، اما ایران فعالیت‌های چشمگیری در زمینه اکتشافات معدنی انجام نداده است.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، ایران با داشتن حدود ۶۰ میلیارد تن ذخایر معدنی و ۶۸ نوع ماده معدنی، یکی از ۱۰ کشور برتر معدنی جهان محسوب می‌شود این در حالیست که کشور ما با داشتن یک درصد از مساحت جهان ۳ درصد ذخایر جهانی را در اختیار دارد.

براساس آمارهای اعلام شده تاکنون در ۷ درصد معادن کشور عملیات اکتشاف انجام گرفته و ارزش ذخایر معدنی حدود ۷۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است.

با وجود تلاش‌های انجام شده، هنوز در بخش اکتشاف معادن از میانگین جهانی عقب هستیم به‌طوری که طی ۳۵ سال گذشته حجم فعالیت‌های اکتشافی در دنیا ۱۰ برابر شده اما در ایران فعالیت‌های چشمگیری در زمینه اکتشافات معدنی انجام نشده است.

اکنون این سؤال مطرح است که آیا در همه جای دنیا فقط دولت‌ها اقدام به اکتشافات معدنی می‌کنند؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد که در اغلب کشورهای معدنی، اطلاعات پایه زمین‌شناسی با نقشه‌های دقیق آن از سوی دولت‌ها تهیه و در اختیار سرمایه‌گذاران که به‌طور عمده شرکت‌های خصوصی هستند، قرارداده می‌شود و بعد از این مرحله، تمام فعالیت‌های اکتشاف توسط شرکت‌های اکتشافی انجام می‌شود.

به اعتقاد کارشناسان برای انجام اکتشافات معدنی به معنای واقعی، لازم است اکتشاف متناسب با شاخص‌های جهانی مدنظر قرار گیرد و حفاری‌ها به سطح میانگین جهانی نزدیک شود که در این زمینه، نیازمند بودجه کافی و امکانات و تجهیزات نوین روز دنیا هستیم.

آمار‌ها نشان می‌دهد که کشورهای معدنی جهان با اصلاح نگاه اقتصادی و سرمایه‌گذاری در بخش اکتشاف توانسته‌اند اکتشافات معادن و به تبع آن تولید موادمعدنی را افزایش دهند؛ لذا در ایران نیز با تشکیل شرکت‌های بزرگ و تخصصی اکتشاف و البته سودآور کردن آنها، سرمایه‌گذاران رغبت بیش‌تری برای سرمایه‌گذاری در این بخش خواهند داشت.

در حقیقت، افزایش اکتشافات و تولید موادمعدنی، این نوید را به کل صنعت کشور به‌ویژه صنایع معدنی می‌دهد که این صنایع با اطمینان از تأمین مواداولیه، نسبت به تولید بیش‌تر و یا اجرای طرح‌های توسعه سرمایه‌گذاری کنند. امروزه که نگاه اکثر سیاست‌گذاران کشور به جای نفت به اقتصاد معدن معطوف شده و مجلس‌شورای‌اسلامی تأکید بر اصلاح قوانین و مقررات با هدف حضور هر چه بیش‌تر بخش خصوصی در چرخه فعالیت‌های معدنی دارد، امیدواریم با تدوین سیاست‌های درست به ویژه در حوزه جذب سرمایه بخش خصوصی حرکت‌های جهشی در اکتشافات معدنی آغاز و عملیاتی شود.

در راستای مشخص شدن زوایای بیش‌تری از این موضوع با علی‌اصغرزاده، مدیریت اکتشاف ایمیدرو مصاحبه‌ای داشته‌ایم که به شرح ذیل است.

 توجه و هزینه‌کرد برای اکتشاف معدن چه ضرورتی دارد؟

اصغرزاده: از آنجاییکه عمر معادن کشور رو به اتمام است، تصمیم و طراحی برنامه‌هایی برای احداث معادن جدید ضرورت دارد. این موضوع نقش اکتشاف را پررنگ‌تر می‌کند. ذخایر فعلی سنگ‌آهن، ‌مس، زغال‌سنگ در کم‌تر از دو دهه آتی به اتمام می‌رسند، بنابراین باید معادن جدیدی کشف و آماده بهره‌برداری شوند. همچنین باید توجه داشته باشیم که در ۲۰ سال اخیر در دنیا هیچ معدنی در مقیاس جهانی کشف نشده و تمامی معادن بزرگ فعلی که در حال فعالیت هستند مربوط به اکتشافات دهه‌های گذشته‌اند و این در شرایطی است که هزینه‌های اکتشافی نیز رشد قابل توجهی در دنیا داشته و در آینده به سبب کاهش ذخایر فعلی، با رشد قیمت موادمعدنی در جهان مواجه خواهیم شد.

کدام مناطق اولویت بیش‌تری در طرح‌های اکتشافی دارند؟

اصغرزاده: مناطق محروم اولویت اکتشاف را دارند، زیرا متأسفانه در سال‌های گذشته به دلیل مشکلات و کمبود امکاناتی که در این مناطق وجود داشته، به آنها توجه زیادی نشده و از طرف دیگر این مناطق دارای حجم زیادی از سرمایه‌های خدادای و نهفته هستند.

در برنامه جدید اکتشاف که در کشور اجرا می‌شود، در نوار مرزی سیستان و بلوچستان ۱۴۳ اندیس معدنی به اکتشاف رسیده است. در سنگان نیز یک پهنه ۱۲ هزار کیلومتری جدید را مورد بررسی قرار دادیم که در نتیجه، ۳۹ محدوده جدید کشف شده که ۲۶ مورد آن به بخش خصوصی واگذار شده و ۱۳ مورد دیگر نیز در اختیار ایمیدرو قرار گرفته است.

چه اقداماتی در جهت افزایش اکتشاف صورت گرفته است؟

برنامه اکتشافی ۳ جانبه ایمیدرو، ‌معاونت معدنی وزارت صنعت معدن و تجارت و سازمان زمین‌شناسی در کنار تعامل سازنده با بخش خصوصی؛ از زمستان سال قبل با هدف کشف منابع جدید برای توسعه بخش معدن، فراهم ساختن بستر مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی با تهیه مستندات اکتشافی مطابق با استانداردهای جهانی، ‌سرمایه‌گذاری اکتشافی در مناطق محروم و دارای پتانسیل معدنی برای هدایت منابع، ایجاد توسعه، ‌اشتغال‌زایی و تأمین امنیت به اجرا درآمده است. همچنین برنامه اکتشافی که از زمان استقرار دولت یازدهم به اجرا در آمده مطابق با استانداردهای جهانی و دانش پیشرفته است که به جمع‌آوری اطلاعات و اعتبارسنجی آنها نیز می‌پردازد.

هم‌اکنون ۲۵۰ هزار مترمربع در پروژه اکتشاف قرار گرفته و بیش از ۴۰۰ آنومالی جدید پیدا کرده‌ایم. در زمینه طلا، مس، سرب، روی و حتی لیتیوم به اکتشافات جدیدی دست یافته‌ایم، بدون شک‌ ۴ برابر شدن بودجه اکتشاف، چنین رشدی را در پی داشته از اینرو برای امسال ۱۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای انجام عملیات اکتشاف پیش‌بینی شده است.

چگونه به هدف‌گذاری ۱۰ برابری اکتشاف در ۴ سال آینده دست خواهیم یافت؟

از آنجاییکه در۴ سال گذشته اقدامات خوبی در فاز شناسایی و پی‌جویی معادن همچون تحقیقات ژئوفیزیکی و ماهواره‌ای صورت گرفته، تعداد زیادی از مناطق امیدبخش در کشور کشف شده است از اینرو در ۴ سال آینده مسیر هموارتری برای رسیدن به هدف‌گذاری‌های موجود در پیش داریم. ایمیدرو در تشخیص نقاط امیدبخش موفق بوده است و حالا نوبت آن رسیده تا هزینه‌های زیادی برای حفاری صرف شود.

وظیفه اصلی پرداخت هزینه‌های اکتشاف به عهده دولت است یا بخش خصوصی؟

روال کار در تمام دنیا این است که شرکت‌های خصوصی با جذب سرمایه‌های مردمی، شرکت سهامی تشکیل داده و هزینه‌های اکتشاف معادن را پشتیبانی می‌کنند، اما در ایران بیش‌تر سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه اکتشاف معادن توسط دولت انجام می‌شود البته تمام تلاش خود را می‌کنیم که با تولید داده‌های باکیفیت، شفافیت لازم را در مورد محدوده‌های اکتشافی ایجاد کرده تا سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را تشویق به همکاری کنیم.

چرا رغبت بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در حوزه اکتشاف معادن کم است؟

اکتشاف معادن جدید هنوز هم براساس روش‌های غیرمستقیم صورت می‌گیرد و تکنولوژی‌های مورد استفاده در این حوزه هم در سال‌های گذشته تغییر چندانی نکرده و این موجب شده تا اکتشاف، عملی سخت و پرهزینه باشد. از طرف دیگر برای اکتشاف یک معدن بزرگ یک دوره ۱۰ ساله نیاز است و با وجود این‌که هزینه‌های اکتشاف معدن تنها یک درصد از کل سرمایه مورد نیاز برای به بهره‌برداری رساندن معادن به حساب می‌آید، به دلیل ریسک بالای این امر، بسیاری از سرمایه‌گذاران خصوصی از این کار صرف نظر می‌کنند؛ علاوه بر مورد فوق، آمار موفقیت دو درصدی در زمینه اکتشاف معدن بیش از پیش موجب کاهش رغبت بخش خصوصی به این حوزه شده است.

از این رو به دنبال راهی برای واگذاری بیش‌تر اکتشاف به بخش خصوصی هستیم. همچنین در تلاش هستیم با برگزاری دوره‌های جدید آموزشی، میزان دانش اکتشافی کشور را بالا ببریم. البته برای تأمین سرمایه‌های مورد نیاز با سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی گفت‌و‌گوهای زیادی صورت گرفته و امیدواریم بتوانیم میزان زیادی از این هزینه‌ها را از بخش خصوصی تأمین کنیم که بخشی از منابع مورد نیاز از طریق سرمایه‌گذاران داخلی تأمین شده ولی با شرکت‌های خارجی هنوز به توافق عملی دست نیافته‌ایم.

تصویب قانون بازگشت درصدی از منابع مالی معدن به استان‌های معدنی چه تأثیری در رونق معادن کشور خواهد داشت؟

 

بازگشت سرمایه حاصل از معادن به بخش معدن استان‌ها می‌تواند موجب تحریک بیش‌تر بخش خصوصی در زمینه اکتشاف شده و همچنین زمینه‌ساز تحقیق بیش‌تر در معادن و کشف توده‌های جدید شود.