بحران فرونشست در دشت‌های چهارمحال و بختیاری خشکسالی متوالی، کاهش بارندگی و پایین آمدن سطح آب‌های زیرزمینی، منجر به بحران فرونشست در دشت‌های چهارمحال و بختیاری شده است. بحران فرونشست در دشت‌های چهارمحال و بختیاری به گزارش ایرنا، خشکسالی پدیده‌ای است که اثرات و پیامدهای ناگواری با خود به همراه دارد، یکی از این پیامدهای […]
بحران فرونشست در دشت‌های چهارمحال و بختیاری
خشکسالی متوالی، کاهش بارندگی و پایین آمدن سطح آب‌های زیرزمینی، منجر به بحران فرونشست در دشت‌های چهارمحال و بختیاری شده است.
به گزارش ایرنا، خشکسالی پدیده‌ای است که اثرات و پیامدهای ناگواری با خود به همراه دارد، یکی از این پیامدهای مخرب، فرونشست زمین است.
فرونشست زمین در اثر خالی شدن آب بافت‌های متراکم و لایه‌های زیرین سطح زمین رخ می‌دهد و سطح زمین به صورت تدریجی و در برخی موارد به‌طور ناگهانی فرو می‌نشیند.
به گفته کارشناسان این نشست باعث ایجاد ترک و شکاف‌هایی در زمین شده و بر روی الگوی جریان‌های زیرزمینی و سطحی، تغییر کیفیت آب‌های زیرزمینی، تغییر شکل سطح زمین و سیل‌خیزی مناطق اثرگذار است.
در سال‌های اخیر به سبب تغییرات اقلیمی و تغییر بارش‌ها از برف به باران، آبخوان‌های چهارمحال و بختیاری نه تنها تغذیه نشده بلکه به سبب برداشت‌های بی‌رویه، با افت شدید آب مواجه شده است، به نحوی که منابع آب موجود در دشت‌های استان به مرز بحران رسیده و براساس اعلام آب منطقه‌ای استان، به تازگی ۴ دشت استان ممنوعه بحرانی اعلام و پدیده فرونشست دشت‌ها که از سال‌های گذشته در چهارمحال و بختیاری شکل گرفته، به سرعت در حال پیشروی است.
یک کارشناس حوزه آب با اشاره به همین موضوع اظهار کرد: دشت‌های استان به سبب تغییر اقلیم و تبدیل بارش‌ها از برف به باران طی ۱۰ سال متوالی نه تنها تغذیه نشده، بلکه با برداشت‌های بی‌رویه آب از دشت‌ها روز به روز سطح ایستابی آنها کاهش داشته است.
سیدهاشم‌فاطمی تعداد دشت‌های استان را ۱۱ دشت اعلام کرد و گفت: از این تعداد ۸ دشت ممنوعه شده که از این دشت‌ها نیز ۴ دشت در سال جاری به ممنوعه بحرانی تبدیل شده است.
به گفته وی، رخداد پدیده فرونشست، کاهش حجم مخزن، روند مستمر افت سطح ایستابی و کیفیت نامطلوب آب از مهم‌ترین عوامل بحرانی شدن وضعیت این ۴ دشت است.
فاطمی خاطرنشان‌کرد: دشت‌های شهرکرد، سفید دشت، جوانمردی و بروجن- فرادنبه دشت‌های ممنوعه بحرانی استان به شمار می‌رود که به‌طور مستمر درگیر فرونشست زمین و افت سطح ایستابی است.
کارشناس حفاظت و بهره‌برداری از امور آب شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری، بیش‌ترین فرونشست دشت‌های استان را مربوط به دشت خان‌میرزا دانست و گفت: این دشت هم‌اکنون با ۷۰ سانتی‌متر فرونشست، حاصل برداشت بی‌رویه آب با ۷۵ میلیون مترمکعب کسری مخزن آب است.
فاطمی همچنین فرونشست زمین در دشت شهرکرد را ۵۶ سانتی‌متر اعلام و تصریح کرد: این فرونشست که از سال ۶۵ شکل گرفته این دشت را با ۱۷۰ میلیون مترمکعب کسری مخزن و کاهش ۱۶ متری سطح ایستابی مواجه کرده است.
وی خاطرنشان‌کرد: دشت سفیددشت نیز با کاهش ۲۳ متری آب و سایر دشت‌ها از جمله کیار، بروجن – فرادنبه، گندمان- بلداجی، لردگان و مال‌خلیفه با کسری چند متری مخزن آب روبه‌روست و فرونشست در این دشت‌ها نیز آغاز شده و در حال پیشروی است.
فاطمی، مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز را یکی از راهکارهای مقابله با برداشت غیرقانونی آب از دشت‌ها و جلوگیری از پیشروی فرونشست زمین دانست و گفت: از سال‌های گذشته ۲۹۰ چاه غیرمجاز در استان شناسایی شده که تاکنون ۱۱۱ چاه پر شده و تلاش می‌شود تا دو سال آینده مابقی چاه‌ها نیز پر شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری نیز با هشدار نسبت به پیشروی پدیده فرونشست در دشت‌های استان اظهارکرد: پدیده نشست زمین در استان به‌نحوی در حال گسترش است که در صورت انجام نشدن اقدامات پیشگیرانه با صرف هزینه‌های هنگفت قابل جبران و کنترل نیست.
علی‌محمدی‌مقدم افزود: دشت خان‌میرزای شهرستان لردگان با اجرای برخی طرح‌های کشاورزی به منظور افزایش تولید، بدون توجه به اثرات مخرب زیست‌محیطی و بلندمدت این طرح‌ها و به دنبال برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی و حفر بیش از حد چاه‌ها، به کویر تبدیل شده است.
وی همچنین از کشت برخی گونه‌های زراعی آب در مناطقی از چهارمحال و بختیاری که با کم آبی مواجه است، اظهار تأسف کرد و افزود: در شرایط کنونی داشتن مجوز حفر چاه برای بهره‌بردار نباید به معنای اجازه مصرف منابع آبی برای هر نوع کشت و زراعتی قلمداد شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری تدوین الگوی کشت برای دشت‌های ممنوعه استان را ضروری دانست و گفت: آب منافع عمومی است و کشاورزان برای مصرف آن باید ملزم به تبعیت از الگوهای کشت متناسب با اقلیم منطقه شوند.
وی با بیان این‌که صدور غیرکارشناسانه مجوز حفر چاه در آینده‌ای نزدیک خاک و عوامل تولید را نابود می‌کند، خاطرنشان کرد: با ادامه این روند تعطیلی کشاورزی حتمی است.
با توجه به بحرانی شدن شرایط در دشت‌های استان، به تازگی مسؤولان درصدد احیای دشت شهرکرد با به‌کارگیری راهکارهایی هستند تا بتوانند از پیشروی فرونشست زمین در این دشت که پس از دشت خان‌میرزا بزرگ‌ترین دشت استان به شمار می‌رود و به کانون گرد و خاک تبدیل شده، جلوگیری کنند.
بستن چاه‌های غیرمجاز، خودداری از چرای دام در دشت، بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری و تغییر الگوی کشت، اجرای تغذیه مصنوعی، حفر چاه‌های جذبی و توسعه کشت گلخانه‌ای از مهم‌ترین راهکارهایی است که در حال اجراست.
کارشناس شرکت آب منطقه‌ای استان با اشاره به تدوین مطالعات طرح تغذیه مصنوعی در دشت شهرکرد، اظهارکرد: این طرح با انجام مرحله آزمایش نفوذپذیری و مکان سنجی سایت در آستانه اجرایی شدن است.
سیدهاشم فاطمی، حجم رواناب‌های دشت شهرکرد را ۷ میلیون مترمکعب دانست و گفت: با اجرای این طرح می‌توان ۶ میلیون مترمکعب از آن را جذب کرد.
چهارمحال و بختیاری با وجودی که از منابع آب‌های سطحی خوبی در سال‌های گذشته برخوردار بوده اما به سبب ماهیت کوهستانی بودن منطقه مجال بهره‌گیری از این منابع را نداشته و در حدود ۹۰ درصد نیاز آبی خود را در بخش‌های شرب، کشاورزی و صنعت از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌کرده است.
کارشناسان آب ضمن تأکید بر اصلاح الگوی مصرف، مهار روان‌آب‌ها و صدور مجوز بهره‌برداری از آب‌های سطحی را راهکار مناسبی برای مهار این بحران می‌دانند.
این کارشناسان معتقدند؛ از آنجا که آب‌های سطحی این استان به استان‌های همجوار سرریز می‌شود و خود بی‌نصیب از بهره‌برداری است، به ناچار این استان به سمت استفاده از منابع آب‌های زیرزمینی روی آورده که تغییر الگوی بارش از برف به باران و برداشت بی‌رویه از این منابع مشکلات زیادی را برای اکوسیستم منطقه ایجاد کرده است.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.