گره‌های کور جذب سرمایه در اقتصاد بیمار ایران

گره‌های کور جذب سرمایه در اقتصاد بیمار ایران ستاد اقتصادی دولت دوازدهم طبق تکلیف برنامه ششم توسعه، برای جذب ۶۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی ۴ سال دیگر فرصت دارد و این مأموریت جز به شرط همسازی‌سازی قوانین داخلی و خارجی، حذف بوروکراسی، رفع مشکلات بانکی و حمایت از سرمایه‌گذاران داخلی محقق نمی‌شود. به گزارش ایرنا، […]

گره‌های کور جذب سرمایه در اقتصاد بیمار ایران

ستاد اقتصادی دولت دوازدهم طبق تکلیف برنامه ششم توسعه، برای جذب ۶۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی ۴ سال دیگر فرصت دارد و این مأموریت جز به شرط همسازی‌سازی قوانین داخلی و خارجی، حذف بوروکراسی، رفع مشکلات بانکی و حمایت از سرمایه‌گذاران داخلی محقق نمی‌شود.

به گزارش ایرنا، رقم ۶۵ میلیارد دلاری در حالی مطرح می‌شود که در طول ۴ سال گذشته در شرایط پسابرجام ۱۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار سرمایه خارجی محقق شد که البته این رقم با احتساب قراردادهای در حال اجرا و اجرایی شده است.

تحقق تکلیف برنامه ششم توسعه و برنامه چشم‌انداز اقتصاد کشور نیاز به فراهم آمدن زیرساخت‌های جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی دارد که طبق گفته کارشناسان مهم‌ترین این زیرساخت‌ها ایجاد امنیت اقتصادی، حذف بوروکراسی و همسان‌سازی قوانین داخلی با قوانین بین‌المللی است.

در حال حاضر یک سال از برنامه ششم توسعه را پشت سر گذاشته‌ایم، کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که اجرای برنامه ششم توسعه در حوزه تجارت در گرو اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است و برای ورود سرمایه‌های داخلی و خارجی باید نگاه درون‌زا و برون‌نگر داشته باشیم. در این باره «کیومرث‌فتح‌ا…کرمانشاهی» معاون اسبق سازمان توسعه تجارت ایران در گفت‌وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، به بیان نظرات خود درباره نقاط ضعف اقتصاد ایران در حوزه جذب سرمایه‌های خارجی و راهکار برون‌رفت از این شرایط پرداخته است که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.

**ورود ۲۰۰ هیأت تجاری در دو سال گذشته برای رصد اقتصاد ایران

ظرف حدود یک الی دو سال گذشته شاهد ورود حداقل ۲۰۰ هیأت بازاریابی خارجی به بازار ایران بودیم و در این مدت این هیأت‌های تجاری با هدف رصد اقتصاد ایران وارد بازارهای ایران شدند اما به دلیل مشکلات و موانعی از جمله رکود در اقتصاد، نابسامانی نظام بانکی، عدم تطابق قوانین تجاری ایران با قوانین بین‌المللی، دوگانگی نرخ ارز و… این گروه‌های تجاری جذب بازارهای ایران نشدند.

باید بپذیریم که اقتصاد ایران دچار مشکلات متعددی است که این مشکلات سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف کشور را غیراقتصادی می‌کند که تنها یکی از عوامل فرار سرمایه از اقتصاد ایران بالا بودن نرخ سود بانک‌ها است که شباهتی به نظام بانکی دنیا ندارد.

از سوی دیگر بانک‌های کشورمان برخلاف بانک‌های کشورهای خارجی سیاست حمایت از کسب و کار‌ها را دنبال نمی‌کنند و به صاحبان کسب و کار خدماتی را ارایه نمی‌دهند بنابراین نظام بانکی کشورمان بسیار متفاوت از نظام‌های بانکی سایر کشور‌ها است. از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم که هنوز مشکلات نقل و انتقال پول بین بانک‌های ایران و بانک‌های بین‌المللی رفع نشده است و همین موضوع مشکلات متعددی را برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ایجاد می‌کند.

موضوع بسیار مهم این است که تمام این مشکلات و موانع برای سرمایه‌گذاران هزینه‌های سربار ایجاد می‌کنند که این هزینه‌ها در نهایت، هزینه‌های سرمایه‌گذاری در ایران را افزایش می‌دهد بنابراین صرفه اقتصادی برای سرمایه‌گذاران نخواهد داشت.

**امنیت اقتصادی مهم‌ترین خواسته سرمایه‌گذار داخلی و خارجی

معتقد هستم سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نسخه کارآمدی برای افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه صادرات است و باید در چارچوب سیاست‌های اقتصاد مقاومتی با رویکرد تولید و اشتغال، امور اقتصادی کشور را مدیریت کنیم و پیش ببریم. برای جذب سرمایه‌ها باید تکیه بر ظرفیت‌های داخلی باشد به این معنا که سیاست‌های اقتصاد درون‌زا را به اجرا برسانیم.

اما باید توجه داشته باشیم که توسعه اقتصاد به تعامل با دنیا نیاز دارد و برای اجرایی شدن توسعه اقتصاد درون‌زا و برون‌نگر باید از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی حمایت کنیم. قطعاً مهم‌ترین خواسته سرمایه‌گذار برای ورود به اقتصاد، تأمین امنیت است. بنابراین برای جذب سرمایه‌گذاران چه داخلی و چه خارجی باید بتوانیم امنیت در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و… ایجاد کنیم.

موضوع مهمی که در جذب سرمایه‌گذار خارجی وجود دارد، این است که سرمایه‌گذار خارجی با تکیه بر سرمایه‌گذاران داخلی وارد بازارهای کشورمان می‌شوند بنابراین باید در ابتدا از داخلی‌ها حمایت شود. به‌طور قطع یکی از معیارهای ورود سرمایه‌گذاران خارجی به اقتصاد ایران رصد وضعیت سرمایه‌گذاران داخلی است و تا حمایت از بنگاه‌های اقتصادی بخش خصوصی در داخل کشور صورت نگیرد نمی‌توان انتظار داشت که سرمایه‌گذاران خارجی با اطمینان وارد بازار ایران شوند.

**از دست رفتن فرصت‌های جذب سرمایه‌ها با انزوای صنایع کوچک و متوسط

متأسفانه یکی از مهم‌ترین مشکلات اقتصاد کشور در حوزه جذب سرمایه‌ها این است که تمام تکیه و تمرکز‌ها بر روی صنایع اصلی و سنگین مانند نفت و گاز و پتروشیمی و فولادسازی، سیمان و… است و بروز کوچک‌‌ترین مشکلات در این حوزه باعث به وجود آمدن مشکلات بزرگ در اقتصاد کشور می‌شود. به‌طوری که امروز با وجود این‌که کارخانه‌های متعدد سیمان‌سازی در کشورمان وجود دارد اما به دلیل نبود بازاریابی اصولی و علمی با مشکل مازاد تولید و عرضه این کالا به بازارهای جهانی مواجه هستیم. از سوی دیگر با وجود رکود بازار مسکن، مصرف سیمان در داخل هم بسیار کاهش یافته است.

بنابراین معتقد هستم در حوزه سرمایه‌گذاری باید به صنایع کوچک و متوسط تکیه داشته باشیم و از آنها غافل نشویم. به‌طور قطع با سرمایه‌گذاری و ایجاد ارزش افزوده در این صنایع و بنگاه‌ها می‌توانیم مشکلات اشتغال‌زایی و صادرات را هم برطرف سازیم.

باید توجه داشته باشیم موفقیت این صنایع و بنگاه‌های کوچک و متوسط در گرو بازاریابی‌های علمی و اصولی است و باید بتوانیم این ظرفیت‌ها را به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی معرفی کنیم وگرنه صنایعی مانند پتروشیمی و انرژی نیاز به بازاریابی ندارند؛ چراکه همواره برای این صنایع، مشتری در بازار داخلی و خارجی وجود دارد.

**ضرورت حذف بوروکراسی‌های اداری و قوانین مازاد

از دیگر مشکلات و موانع مهم در اقتصاد ایران که سد راه جذب سرمایه‌ها شده، ازدیاد قوانین و ثابت نبودن آنها در حوزه کسل و کار و تجار است. سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران با بوروکراسی بسیار پیچیده‌ای مواجه می‌شوند و از سوی دیگر در قوانین و مقررات مربوط به این حوزه ثبات رویه وجود ندارد.

این طبیعی است که سرمایه‌گذاران نخواهند وارد این پروسه شوند و سرمایه خود را وارد بازار کنند که مقررات ساده‌تری داشته باشد. بنابراین مقررات‌زدایی در حوزه اقتصاد بسیار ضروری است و باید بتوانیم قوانین خود را به قوانین بین‌المللی در حوزه تجارت و کسب و کار نزدیک کنیم.

**اجرای اقتصاد مقاومتی بهترین راهکار جذب سرمایه‌ها

حال این‌که معتقد هستم در این شرایط اقتصاد کشورمان، بهترین نسخه برای توسعه سرمایه‌گذاری، اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به معنای تکیه بر سرمایه‌گذاران داخلی و حمایت از آنها است البته با این همزمان باید نگاه برون‌گرا و اقتصاد برون‌زا داشته باشیم به این معنا که کالاهای تولید شده در ایران باید متناسب با نیازهای بازارهای بین‌المللی باشد و بتواند به بازارهای جهانی راه پیدا کند.

 

امروز یکی از مهم‌ترین اصول در بازاریابی نوین این است که تولیدکنندگان باید بازاریابی را مقدم بر تولید بدانند. سرمایه‌گذاری در تولیدی موفق است که آن کالای تولیدی بتواند در بازار جهانی مشتری داشته باشد و متناسب با نیاز بازارهای بین‌المللی با قدرت رقابت در حوزه قیمت و کیفیت نسبت به سایر کالاهای مشابه تولید شود.