درِ تولید، روی پاشنه خروج از رکود می‌چرخد

درِ تولید، روی پاشنه خروج از رکود می‌چرخد  ثبت رشد ۱۰٫۷ درصدی شاخص بهای تولیدکننده (تورم تولید) در شهریورماه امسال در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته، از تلاش اقتصاد ایران برای خروج از رکود حکایت دارد و گویا «درِ» تولید این بار روی «پاشنه» خروج از رکود به گردش درآمده است. به گزارش ایرنا، […]

درِ تولید، روی پاشنه خروج از رکود می‌چرخد

 ثبت رشد ۱۰٫۷ درصدی شاخص بهای تولیدکننده (تورم تولید) در شهریورماه امسال در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته، از تلاش اقتصاد ایران برای خروج از رکود حکایت دارد و گویا «درِ» تولید این بار روی «پاشنه» خروج از رکود به گردش درآمده است.

به گزارش ایرنا، تعیین شاخص بهای تولیدکننده و تأثیر آن بر اقتصاد، تفسیر متفاوتی از «تورم مصرف‌کننده» را دارد؛ در حالی که تورم مصرف‌کننده به معنی افزایش سطح عمومی قیمت‌ها تعبیر می‌شود، رشد تورم تولید به معنی خروج واحدهای تولیدی از شرایط رکودی است.

به‌طورکلی در علم اقتصاد شاخص بهای تولیدکننده (Producer Price Index-PPI) یک شاخص پیش‌نگرانه به شمار می‌رود که روند تغییرات قیمت‌ها را از دیدگاه تولیدکننده و خریدار در بخش‌های مختلف اقتصادی (کشاورزی، صنعت و خدمات) نشان می‌دهد؛ این شاخص می‌تواند به عنوان به یک شاخص پیش‌نگر برای اطلاع زودهنگام از روند تورم به‌کار برده شود.

از این رو در ارزیابی‌های بلندمدت هر چه عقربه تورم تولید به سمت رشد متمایل شود، نوید بازگشت رونق به اقتصاد آن کشور است که مروری بر تغییر ماهانه شاخص کل تورم تولید در نیمه نخست امسال این موضوع را تأیید می‌کند.

بررسی روند نقطه به نقطه این شاخص اقتصادی براساس آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد، نرخ رشد تورم تولید در فرودین‌ماه امسال به ۰٫۴ درصد نسبت به ماه قبل (اسفند ۹۵) رسید اما در اردیبهشت‌ماه تحت تأثیر فضای سیاسی و انتخاباتی کشور قرار گرفت و تغییری نداشت و بار دیگر در خردادماه ۰٫۴ درصد رشد کرد.

تورم تولید، تابستان را با رشد ۱٫۱ درصدی در تیرماه آغاز کرد و در ماه مرداد ۱٫۷ درصد به پیش رفت و در نهایت در شهریورماه ۱٫۴ درصد دیگر رشد کرد.

نگاهی به میزان تورم تولید در نیمه نخست امسال در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد نسبت به ماه‌های مشابه سال قبل به ترتیب از رشد ۹٫۲ درصدی، ۸٫۵ درصدی و ۸٫۷ درصدی در ۳ ماهه فصل بهار حکایت دارد که در تیر ماه ۸٫۹ درصد، در مرداد ۱۰ درصد و در شهریور ۱۰٫۷ درصد نسبت به ماه‌های مشابه پارسال رشد داشته است.

در یک بازه زمانی بلندمدت‌تر که ۱۲ ماهه منتهی به هر ماه نسبت به ۱۲ ماهه منتهی به ماه مشابه سال قبل محاسبه می‌شود یعنی دو سال متوالی در نظر گرفته می‌شود نیز این روند رو به رشد بوده است؛ در ۱۲ماهه منتهی به فروردین امسال تورم تولید ۵٫۴ درصد نسبت به ۱۲ ماه منتهی به فروردین ۹۵ رشد داشته و این شاخص برای ماه‌های اردیبهشت و خرداد به ترتیب ۵٫۹ درصد و خرداد ۶٫۵ درصد اعلام شده است.

در تیرماه نیز این شاخص بلندمدت بر مدار رشد بوده است، به شکلی که در تیر ماه ۷ درصد، مرداد ۷٫۶ درصد و شهریور ماه ۸٫۲ درصد رشد را در آمارهای بانک مرکزی به ثبت رسانده‌اند.

بنابراین میزان رشد تورم تولید در نیمه نخست امسال ۹٫۴ درصد بوده است که اندکی با نرخ تورم مصرف‌کننده (۱۰٫۱ درصد) تفاوت دارد.

نگاهی به ۹ گروه اصلی مورد بررسی در محاسبه تورم تولیدکننده نیز نشان می‌دهد که در فروردین امسال «گروه ساخت» ثابت و گروه «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری» منفی بوده که در اردیبهشت‌ماه شاخص یاد شده در هر دو گروه منفی بوده ولی در فصل خرداد گروه کشاورزی از رشد منفی خارج شده و تنها گروه ساخت منفی باقیمانده است.

با این حال همه گروه‌های ۹ گانه مورد محاسبه در تیر و مرداد امسال روند رو به رشد را طی کرده‌اند که این امر می‌تواند نویدی برای آغاز خروج از رکود بخش مسکن و ساختمان در شاخص‌های رشد اقتصادی باشد، هرچند که گروه کشاورزی بار دیگر در ماه شهریور تورم منفی تولید را تجربه کرده است.

از آنجا که به زبان عام، تورم تولید قیمت محصول صنعتی در محل کارخانه و قیمت محصول کشاورزی از مزرعه تعبیر می‌شود، این‌که شاخص بهای تولیدکننده منفی نشود، به این معنی است که بازار برای کالای تولیدی وجود دارد و تولیدکننده مجبور نیست آن را با قیمت پایین‌تر بفروشد.

البته در بخش خدمات به دلیل آن‌که واسطه چندانی بین فروشنده و خریدار خدمت وجود ندارد، به‌طور عموم تورم تولید و مصرف اغلب یکسان هستند.

**تورم تولید در سالی که گذشت

روند خروج تورم تولید از رشد منفی از سال گذشته شکل گرفت؛ در حالی که این شاخص در سال ۹۴ در ۴ ماه سال یعنی تیر، شهریور، دی و بهمن منفی بود و در آبان‌ماه تغییری نداشت اما از فرودین ۹۵ بر مدار رشد قرار گرفت و تغییرات تقطه به نقطه آن در ۳ ماه تابستان به ترتیب ۰٫۵ درصد، ۰٫۹ درصد و ۱٫۲ درصد بود.

در فصل تابستان تورم تولید در تیر ماه ۰٫۸ درصد، در مرداد ۱٫۱ درصد و در شهریورماه ۰٫۷ درصد رشد داشت تا در نیمه نخست پارسال به‌طور متوسط ۸٫۱ درصد رشد کند.

با این حال در ماه‌های پاییزی سال تورم تولید رشد اندکی داشت و به ترتیب رشد ۰٫۴ درصد، ۰٫۶ درصدی و ۱٫۴ درصدی را در ماه‌های مهر، آبان و آذر ثبت کرد؛ در فصل تابستان نیز این روند رو به رشد حفظ شد و به ترتیب ۰٫۸ درصد در ماه دی، ۱٫۱ درصد در ماه بهمن و ۲ درصد در ماه اسفند رسید تا متوسط نرخ تورم در اسفند ۹۵ در مقایسه با سال ۹۴ به عدد ۹ درصد برسد.

کارشناسان اقتصادی، رشد تورم تولید را ناشی از به ثمر رسیدن سیاست‌های دولت تدبیر و امید در خروج از رکود بنگاه‌های اقتصادی تعبیر می‌کنند که از سال ۹۳ در دستور کار قرار گرفته و پارسال شاهد برنامه نظام بانکی در تخصیص منابع بانکی به بخش‌های تولیدی بودیم که امسال نیز استمرار یافت.

نگاهی به میزان تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی ۶ ماه سال ۱۳۹۶ به بخش‌های اقتصادی نشان می‌دهد که در این مدت مبلغ پرداختی به ۲۷۰۴٫۲ هزار میلیارد ریال رسیده که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل ۳۷۵٫۳ هزار میلیارد ریال معادل ۱۶٫۱ درصد افزایش دارد.

** رفتار تورم مصرف در مقابل افزایش تورم تولید

با وجود آن‌که تورم تولید روند رو به رشد خود را آغاز کرده تا چرخ تولید به حرکت درآید، تورم مصرف‌کننده که انتظار می‌رود با افزایش قیمت نهاده‌های تولید روند شتابانی به خود بگیرد، اما حرکت آن آرام بوده، هر چند که در ماه‌های خرداد، تیر و مرداد از تورم تک‌رقمی اندکی فاصله گرفت.

آهنگ تغییرات نقطه به نقطه تورم مصرف در فصل بهار به ترتیب ۱٫۱ درصد، ۰٫۲ درصد و ۰٫۵ درصد بوده است اما در تیر ماه ۰٫۱درصد کاهش یافت و در ماه‌های مرداد و شهریور ۰٫۲ درصد و ۰٫۳ درصد رشد کرد.

 

به این ترتیب نرخ تورم در فروردین، اردیبهشت و خرداد ماه به ترتیب ۹٫۵ درصد، ۹٫۸ درصد و ۱۰٫۲ درصد بوده که در ماه تیر به اوج خود یعنی ۱۰٫۳ درصد رسید ولی در ماه مرداد روند نزولی خود را آغاز کرد و به ۱۰ درصد بسنده کرد و در نهایت شهریورماه بار دیگر تک‌رقمی شد و ۹٫۹ درصد را ثبت کرد.