ضرورت ایجاد معاونت محیط‌زیست در وزارت راه و شهرسازی در قرن جاری قاطعانه می‌توان نوشت و فریاد زد که محیط‌زیست اولی بر هر مسأله دیگری در امور کشورهاست. امروز حتی امنیت یک کشور متأثر از محیط‌زیست آن است. در قرن جاری قاطعانه می‌توان نوشت و فریاد زد که محیط‌زیست اولی بر هر مسأله دیگری در […]
ضرورت ایجاد معاونت محیط‌زیست در وزارت راه و شهرسازی
در قرن جاری قاطعانه می‌توان نوشت و فریاد زد که محیط‌زیست اولی بر هر مسأله دیگری در امور کشورهاست. امروز حتی امنیت یک کشور متأثر از محیط‌زیست آن است.
در قرن جاری قاطعانه می‌توان نوشت و فریاد زد که محیط‌زیست اولی بر هر مسأله دیگری در امور کشورهاست. امروز حتی امنیت یک کشور متأثر از محیط‌زیست آن است. توافق پاریس که در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۵ به امضای ۱۹۵ کشور عضو UNFCCC رسید، نشان از اهمیت سترگ این مسأله دارد. شوربختانه به مقدار زیادی محیط‌زیست و پروژه‌های عمرانی در تضاد با یکدیگر هستند. هر سهل‌انگاری زیست‌محیطی در پروژه‌های عمرانی تبعات سنگینی برای تمام مردم یک کشور در برخواهد داشت. به‌طور نمونه بی‌ملاحظگی در ساخت بعضی سدها مثل گتوند به چالشی ملی تبدیل شده است. همچنین احداث بعضی زیرساخت‌های حمل و نقلی در مجاورت مناطق حفاظت شده منجر به در معرض انقراض قرار گرفتن بعضی گونه‌های جانوری مثل یوزپلنگ آسیایی شده است. در مقاله پیش رو از آن جهت که وزارت راه و شهرسازی متولی برنامه‌ریزی و احداث پروژه‌های عمرانی(به جز سدها) در کشور می‌باشد به بررسی ضرورت ایجاد معاونت محیط‌زیستی در چارت تشکیلاتی این وزارتخانه پرداخته‌ایم.
۱- در حال حاضر پروژه‌های مسکن و حمل و نقل در کشور عمدتاً بدون استعلام از سازمان محیط‌زیست طراحی، برنامه‌ریزی و اجرایی می‌شوند. به نظر می‌رسد اهمیت مسأله محیط‌زیست هنوز تبدیل به باوری عمیق برای مدیران و کارشناسان حوزه ستادی، میانی و اجرایی وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی احداث پروژه‌های عمرانی در کشور نشده است. البته این امر تا حدودی طبیعی می‌نماید چرا که ماهیت توسعه عمرانی بر روی کاغذ و در عمل کاملاً با محیط‌زیست در دو نقطه مقابل قرار می‌گیرند.
۲- متأسفانه در موارد زیادی مشاهده شده است که در نظر نگرفتن ملاحظات محیط‌زیستی در احداث یک زیرساخت عمرانی منجر به فاجعه‌ای زیست‌محیطی شده است. برای نمونه یک پژوهش و مستند زیست‌محیطی ثابت می‌کند که درصد بالایی از گونه‌های جانوری وحشی در معرض خطر همچون یوز آسیایی، پلنگ و خرس قهوه‌ای، بعد از عامل شکار غیرمجاز به علت تصادف با وسایل نقلیه عبوری از منطقه حفاظت شده تلف شده‌اند. هنگامی که یک جاده یا ریل کشیده می‌شود، خانه این جانوران بسیار نادر را به دو نیم می‌کند و آنها برای رسیدن به آن طرف خانه خود مجبور به عبور از جاده(ریل) می‌شوند که در بیش‌تر موارد منجر به تصادف و نهایتاً مرگ آنها می‌شود. شاید احداث یک کریدور حمل و نقل در مجاورت منطقه حفاظت شده غیرقابل اجتناب باشد اما با در نظر گرفتن نکاتی هرچند ساده می‌توان محل امنی را برای عبور این حیوانات ارزشمند فراهم کرد.
۳- موارد دیگری مثل پروژه‌های مسکن انبوه (مهر) که بیش‌تر در حاشیه شهر‌ها اجرا شده است، تبعات محیط‌زیستی را به بار آورده است. تغییر کاربری زمین، دفع فاضلاب، زباله‌ها و از بین بردن فضای سبز از مواردی است که می‌توان به آنها اشاره کرد. مسأله بسیار مهم دیگر برج‌سازی‌ها و ویلاسازی‌ها در کلان‌شهر‌ها و مناطق ییلاقی، که به ویژه در مورد ویلاهای شمال کشور نابودی محض محیط‌زیست را به دنبال داشته است اهمیت این مسأله در پروژه‌های عمرانی را صدچندان می‌کند.
۴- پیشنهاد می‌شود یک معاونت و اگر امکان‌پذیر نیست یک اداره کل با عنوان محیط‌زیست که متشکل از کارشناسان خبره محیط‌زیست و عمران باشد در چارت تشکیلاتی وزارت راه و شهرسازی ایجاد شود. این معاونت باید به صورت مستمر و کاملاً هماهنگ با سازمان محیط‌زیست کشور در ارتباط باشد و دغدغه‌های این سازمان را در وزارت راه و شهرسازی پیگیری کند. در نگاهی بالاتر چون کشور ما با مسایل محیط‌زیستی بسیار زیادی دست و پنجه نرم می‌کند همان‌طور که تمام وزارتخانه‌ها معاونت پارلمانی دارند و این معاونت کانال ارتباطی با قوه مقننه است در بیش‌تر وزارتخانه‌ها باید یک معاونت محیط‌زیستی ایجاد شود تا مسایل مربوط به این اصل مهم را در ارتباط با سازمان محیط‌زیست دنبال کند.
نتیجه گیری
تجربه اجرای پروژه‌ها در گذشته نشان می‌دهد در نظر نگرفتن محیط‌زیست هزینه‌های هنگفتی را به کشور تحمیل خواهد کرد. بحران آب که تمام مقامات عالی کشور به آن اذعان دارند فقط یکی از نتایج این بی‌ملاحظگی است. در پروژه‌های احداث کریدور‌ها و زیرساخت‌های مسکن و حمل و نقل مثل انبوه‌سازی، برج‌سازی، ویلاسازی، ریل، جاده، فرودگاه و بندر اهمیت محیط‌زیست کم‌تر از سدسازی نمی‌باشد. در آخر یادآور می‌شوم محیط‌زیست ایران بنابر گزارش‌ها، مستندات و گفته صریح مقامات و کارشناسان با بحرانی جدی و فزاینده روبه‌رو است. بحران آب، ریزگردها، انقراض ۸۰ درصد گونه‌های جانوری ظرف ۴۰ سال اخیر، تخریب جنگل‌ها در نتیجه احداث راه‌ها و ساخت ویلاها، همگی ناشی از بی‌ملاحظگی و سوءمدیریت است. گفته‌های این مقاله شکی را برای عملیاتی کردن پیشنهاد نگارنده برای داشتن ایرانی بهتر در آینده باقی نمی‌گذارد.
(محمدسیدی‌مَرغکی- کارشناس راه و شهرسازی)
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.