معضل بزرگی به نام عدم ارتباط الکترونیک گمرک و مالیات

معضل بزرگی به نام عدم ارتباط الکترونیک گمرک و مالیات اصلاحات گمرکی ایران، بسیار مهم قلمداد می‌شود و دبیرکل سازمان جهانی گمرک نیز، ارتباط الکترونیک بین سازمان‌های همکار در حوزه مالیات را مهم دانسته است. روز گذشته کونیومیکوریا، دبیرکل سازمان جهانی گمرک (wco) در پی اولین سفرش به تهران، از نمایشگاه دائمی پنجره واحد تجارت […]

معضل بزرگی به نام عدم ارتباط الکترونیک گمرک و مالیات

اصلاحات گمرکی ایران، بسیار مهم قلمداد می‌شود و دبیرکل سازمان جهانی گمرک نیز، ارتباط الکترونیک بین سازمان‌های همکار در حوزه مالیات را مهم دانسته است.

روز گذشته کونیومیکوریا، دبیرکل سازمان جهانی گمرک (wco) در پی اولین سفرش به تهران، از نمایشگاه دائمی پنجره واحد تجارت فرامرزی بازدید کرد. او دلیل این بازدید را اصلاحات گمرکی ایران قلمداد کرد و در ادامه در مورد اهمیت ارتباط الکترونیک بین سازمان‌های همکار در حوزه مالیات سخن گفت.

محوریت اصلی این صحبت‌ها، بیش از هر چیز به اهمیت ارتباط الکترونیک میان سازمان‌های گمرک و مالیات برمی‌گشت. میکوریا در حالی این مسایل را مطرح کرد که از معضل هویت‌های اجاره‌ای در تجارت خارجی کشور ما آگاه نبوده و به واسطه بازدید از نمایشگاه مذکور، این طور برداشت کرده است که ارتباط میان سازمان امور مالیاتی و سازمان گمرک در کشور ما به‌طور کامل الکترونیکی است. او با همین تصور، در میان صحبت‌هایش پیش از نام بردن از سازمان مالیات، متصل شدن ۲۷ سازمان مجاور گمرک را قابل تقدیر ارزیابی کرد و اعلام کرده که بسیاری از کشور‌ها در انجام این امر، دچار مشکل هستند.

نکته مهم صحبت‌های کارشناس متبحری مانند کونیومیکوریا این است که او روی همکاری نهادهای مرتبط تأکید بسیاری دارد و این نشان می‌دهد اگر نهاد گمرکی و مالیاتی، به شکل هماهنگ عمل نکنند، هر دو نهاد به شدت متضرر خواهند شد. از سوی دیگر تأکید وی می‌تواند به عمومیت داشتن این موضوع در دنیا اشاره کند.

واقعیت این است که اگر گمرک، سابقه فعالیت اقتصادی یک شخص حقیقی یا حقوقی را نداند، توان اعمال مدیریت ریسک هوشمند را از دست می‌دهد و چاره‌ای به جز بررسی‌های طولانی‌مدت بی‌حاصل، در ایستگاه‌های نظارتی خود نخواهد داشت؛ ضمن این‌که مدیریت ریسک هوشمند اتفاقات، نسخه‌ای است که سازمان جهانی گمرک برای گمرکات دنیا تجویز کرده است؛ اما متأسفانه به خاطر برخی ناهماهنگی‌‌ها در بعضی از کشور‌ها از جمله ایران هنوز این اتفاق میسر نشده‌ است.

در نهایت حسابرسی پس از ترخیص نیز با گم کردن رد محموله‌های بار در بازار دچار مشکل خواهد شد و از سوی دیگر، سازمان مالیاتی نیز فرصت شناسایی مؤدیانی که گردش مالی قابل ملاحظه‌ای در تجارت دارند را از دست می‌دهد و بدین شکل هر دو سازمان زمینگیر می‌شوند و امکان بروز تخلف افزایش پیدا می‌کند.

این نکته زمانی مهم‌تر می‌شود که بدانیم بخش قابل توجهی از درآمد غیرنفتی دولت توسط این دو سازمان تأمین می‌شود و درآمد بیش‌تر دولت از طریق این دو سازمان، سرآغاز مسیر اقتصاد ما برای رفع وابستگی به درآمدهای نفتی است؛ اما ظهور و بروز هویت‌های اجاره‌ای در تجارت خارجی کشور ما خود نشان‌دهنده عدم ارتباط الکترونیکی مؤثر میان این دو سازمان است. مسأله‌ای که احتمالاً میکوریا چیزی از آن نمی‌داند؛ اما مسؤولان و کارشناسان داخلی به‌طور ویژه با آن آشنا هستند.

مسؤولان دولتی و کارشناسان می‌دانند که مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی، بدون ارتباط اطلاعاتی مؤثر نظام گمرکی و نظام مالیاتی جز ادعا چیزی نخواهد بود. این ضعف وقتی تأسف‌بارتر می‌شود که نظام گمرکی و نظام مالیاتی هر دو زیرمجموعه یک وزارتخانه هستند. این موضوع هرگونه توجیه عدم همراهی دیگر سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها با وزارت اقتصاد را نفی می‌کند. مسأله‌ای که یک کارشناس خبره بین‌المللی در یک سفر دو روزه شلوغ کاری به آن اشاره می‌کند، مسأله جدیدی نیست که از چشم کارشناسان داخلی دور مانده باشد.

 

(حسن آهوانی، کارشناس گمرک)