کو گوش شنوا

کو گوش شنوا

مجتبی قدیری

یکی از مهم‌ترین چالش‌‌‌ها و موانع پیش روی بازار بالقوه صدور خدمات فنی‌ و مهندسی، ارایه ضمانتنامه ارزی بانکی برای شرکت در مناقصات بین‌المللی است. بحثی که بارها و بارها از سوی شرکت‌ها و پیمانکاران توانمند در زمینه صدور خدمات فنی ‌و مهندسی، مطرح شده است اما به قولی «کو گوش شنوا»! صد دریغ و افسوس از اظهارنظر کارشناسان و مسؤولان بانکی کشور که برای رفع این مشکل، طرح و برنامه‌ای ارایه یا پیشنهاد دهند‌.

حتی بحث برجام و توافقات هسته‌ای با توجه به کاهش تحریم‌های بانکی، در این زمینه زیاد کارساز نبود. چرا که بیش از آن‌که نیاز به پیشقدم شدن بانک‌های خارجی باشد، این سیستم بانکداری داخلی است که باید پیشقدم شده و به دنبال صدور ضمانتنامه‌های بین‌المللی باشد تا بتواند مشکلات پیش‌روی پیمانکاران را حل ‌و فصل کند. اما گویا در این زمینه، تحریم‌ها به سود بانک‌های داخلی است! چرا که صدور ضمانتنامه بین‌المللی ارزی تبعات جدی دارد و در صورت قصور پیمانکاران ایرانی به راحتی ضمانتنامه آنها به اجرا گذاشته شده و مبلغ مورد نظر به نفع کارفرما ضبط می‌شود. از این‌رو بانک‌های داخلی ترجیح می‌دهند در این زمینه، چراغ خاموش، فعالیت محدودی داشته باشند تا آن‌که بخواهند با آژیر گردان وارد عرصه بین‌المللی شده  و فعالیت کنند. چرا که این بازار برای بانک‌های ایرانی گویا سودآور نیست.

قطعاً ورود سیستم بانکی به این موضوع می‌تواند صدور خدمات فنی ‌و مهندسی کشور را چند برابر کرده و باعث سرریز شدن درآمدهای ارزی به کشور سرریز شود. تا بدین‌ترتیب کشور، اشتغال‌زایی مولد و پایدار داشته باشد و در پی آن، توسعه روابط سیاسی و اقتصادی را فراهم شود تا انتقال دانش و دانش‌آفرینی به کشور تسهیل شود.

 اما از آنجا که سرمایه ترسو است و بانک‌ها در سرمایه‌گذاری بسیار ترسوتر و محتاط‌تر هستند به این بازار بین‌المللی ورود نمی‌کنند تا مهم‌ترین چالش و مانع صدور خدمات فنی ‌و مهندسی را حل‌وفصل کنند. بانک‌ها همه این مزایا را نادیده گرفته و فقط به دنبال سودآوری محدود خود هستند، در حالی‌که رونق گرفتن صدور خدمات فنی‌ و مهندسی، می‌تواند برای بانک‌های ایرانی سودآور باشد.

در کنار این مشکل و مانع جدی، بحث فاینانس پیمانکاران در خارج از مرز‌‌ها برای صدور خدمات فنی‌و مهندسی از دیگر چالش‌های مطرح می‌باشد که در این زمینه نیز بانک‌ها فعالیت چندانی ندارند. در حالی‌که دولت مردان تلاش دارند تا سهم درآمدهای ارزی را در کشور افزایش دهند و به قولی برای درآمدهای نفتی جایگزینی بیابند. اما شاهد هستیم که یکی از مهم‌ترین بازارهای درآمد ارزی که صدور خدمات فنی ‌و مهندسی است از سوی سیستم بانکی با بی‌مهری مواجه است.

به راستی چرا سیستم بانکی در این زمینه ورود جدی ندارد و توانمندی‌های داخلی برای ایجاد ثروت در عرصه بین‌المللی را نادیده می‌گیرد؟ چه زمان مردان سیاست که دم از کاهش اتکا بودجه به درآمدهای نفتی می‌زنند می‌خواهند بانک‌ها را ملزم به ورود به این بازار جهانی کنند که با پیمانکاران و شرکت‌های صادرکننده خدمات فنی‌و مهندسی همکاری نزدیک و تنگاتنگی داشته باشند؟

برای ارتقای سطح استقلال اقتصادی کشور شعار کافی نیست باید مرد عمل بود و این مردانی سیاسی و سیاست‌گذار هستند که باید بانک‌ها را به صحنه عمل بکشانند.

توسعه صادرات خدمات فنی‌و مهندسی و فراهم کردن بسترهای مناسب جهت استفاده از توانمندی‌های داخلی همان عملی است که بسیاری از سیاست‌گذاران فراموش کرده‌اند. امیدواریم اهمیت این فرصت اقتصادی ویژه نادیده گرفته نشود و بانک‌ها واقعاً وارد این بازی سرنوشت‌ساز شوند.