وقتی کوزه گر از کوزه شکسته آب می‌خورد!

باروری ابرها وقتی کوزه گر از کوزه شکسته آب می‌خورد! سازمان جهانی هواشناسی، اخیراً از حاکم شدن شرایط کم‌آبی فوق‌ حاد بر دو سوم جهان تا سال ۲۰۲۵ میلادی خبر داد که همین موضوع باعث شد تا طرح «باروری ابرها» مورد توجه کشور‌‌‌ها به‌ویژه در آسیا و خاورمیانه قرار گیرد. به گزارش ایرنا، آسیایی‌‌‌ها در […]

باروری ابرها

وقتی کوزه گر از کوزه شکسته آب می‌خورد!

سازمان جهانی هواشناسی، اخیراً از حاکم شدن شرایط کم‌آبی فوق‌ حاد بر دو سوم جهان تا سال ۲۰۲۵ میلادی خبر داد که همین موضوع باعث شد تا طرح «باروری ابرها» مورد توجه کشور‌‌‌ها به‌ویژه در آسیا و خاورمیانه قرار گیرد.

به گزارش ایرنا، آسیایی‌‌‌ها در اجرای این طرح با قدمت ۷۰ سال در جهان، پیشتاز شده‌اند و کشورهایی همچون چین، تایلند، امارات‌متحده عربی، هند، سنگاپور، مالزی و حتی استرالیا و عربستان هر روز بر دامنه فعالیت‌هایشان در این حوزه افزوده و عمدتاً نتایج مثبتی گرفته‌اند.

امارات متحده عربی به دلیل شرایط خشک اقلیمی‌ و نیاز زیاد به تأمین آب از طریق باران و برف، در سال ۲۰۱۵ حدود ۱۱ میلیون دلار برای بارورسازی ابر‌‌‌ها هزینه کرد و این در حالیست که ایران که قدیمی‌‌‌‌ترین کشور مجری این طرح در آسیاست با دارا بودن کم‌ترین تعداد هواپیمای ویژه باروری ابر‌‌‌ها از این قافله عقب‌مانده با وجود آن‌که حتی متخصصان باسابقه و با تجربه‌ای در اختیار دارد.

باروری ابرها، تکنیکی است که برای تحریک تشکیل باران در یک ابر مورد استفاده قرار می‌گیرد و در آن موادی مثل یخ خشک، پروپان مایع، یدید نقره، نیتروژن مایع، دی‌اکسیدکربن و یکسری دیگر از مواد آلی در ابرهای دارای ساختار مایع به شکل آب بسیار سرد تزریق می‌شود تا شروع به بارش کنند.

ایران مرکزی، پایگاه اصلی اجرای طرح باروری ابر‌‌‌ها

مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها، مستقر در استان یزد به ایرنا گفت: این طرح، پیشتر به صورت سنتی در استان‌های فارس، اصفهان، کرمان، یزد، چهارمحال‌وبختیاری و کهگیلویه‌وبویراحمد آب انجام می‌شد ولی با توجه به ملی بودن کار، طرح‌هایی برای سایر استان‌ها نیز تعریف شد.

فرید گلکار افزود: این طرح در سال ۱۳۹۵ در استان‌های مرکزی همچون فارس، اصفهان، یزد و چهارمحال‌وبختیاری و برای نخستین بار در کرمانشاه، آذربایجان شرقی و غربی و خراسان‌جنوبی و به صورت آزمایشی در استان‌های رضوی و شمالی انجام و حدود دو میلیارد مترمکعب، به میزان بارش مؤثر کشور افزوده شد.

مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابر‌‌‌ها درباره اهمیت اجرای این طرح و تأثیر آن در افزایش بارندگی‌‌‌ها اظهار کرد: استان خراسان جنوبی و شهرستان‌های مختلف آن در سال گذشته، بهره زیادی از این طرح بردند و امسال نیز درخواست‌های زیادی از سوی استانداری برای انجام باروری داشته‌اند.

گلکار با بیان این‌که این طرح در استان یزد هرسال اجرا شده گفت: در سال گذشته به دلیل نامناسب بودن شرایط آب و هوایی از ۴۶ سورتی پرواز برای اجرای این طرح تنها دو سورتی در یزد اجرا شد.

نیمه دوم پاییز، زمان مناسب طرح باروری ابر‌‌‌ها

وی تصریح کرد: میزان تأثیرگذاری عملیات باروری بسیار متغیر و با ارزیابی‌های صورت گرفته در هرماه و هر منطقه، بسیار متفاوت بوده است از این رو اگر بتوانیم در ماه به ۱۵ الی ۲۰ درصد افزایش بارش دست‌یابیم نتیجه خیلی خوب و مطلوبی در پی خواهد داشت.

گلکار با بیان این‌که برای باروری ابر‌‌‌ها امکان‌سنجی در تمامی استان‌ها انجام شده، اضافه کرد: زمان اجرای طرح در مناطق مختلف و حوزه‌های مختلف آبریز کشور تفاوت دارد ولی عمدتاً و بهترین زمان از نیمه دوم پاییز آغاز و تا نیمه نخست بهار به دلیل وضعیت هوا و ابر‌‌‌ها و نیز وضعیت مناسب دما برای موفقیت باروری ادامه می‌یابد.

قدمت و تجربه از ما، پیشرفت در کشورهای همسایه!

مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابر‌‌‌ها به فعالیت‌های گسترده این طرح در کشورهای همسایه ایران و نیز کشورهای اروپایی و آمریکایی اشاره کرد و گفت: با وجود سابقه باروری ابر‌‌‌ها قبل از انقلاب تاکنون و همچنین وجود نیروهای متخصص و توانمند در این مرکز، به دلیل کمبود نقدینگی، بدهی‌های سال قبل، کمبود هواپیما و فرسودگی تجهیزات، از کشورهای همسایه همچون امارات، عربستان و حتی سوریه نیز عقب افتاده‌ایم.

وی با بیان این‌که در طول ۱۰ سال گذشته بیش از ۱۰ کشور به کشورهای اجرا کننده طرح باروری ابر‌‌‌ها اضافه شده گفت: هم اکنون این طرح در ۵۲ کشور جهان به‌صورت خیلی گسترده در حال انجام است ولی در ایران با دو فروند هواپیما با عمر ۳۴ ساله و اجاره‌ای انجام می‌شود.

گلکار افزود: خیلی از کشورهایی که مساحت آنها حتی به اندازه یک استان ایران نیست تعداد هواپیماهایشان بسیار بیش‌تر از ایران است مثلاً سوریه قبل از جنگ با ۶ فروند هواپیما باروری ابر‌‌‌ها را انجام می‌داد.

وی به اجرای این طرح در امارات متحده عربی نیز اشاره کرد و گفت: در این کشور که شاید به اندازه استان یزد مساحت نداشته باشد و تنها ۵ یا ۶ روز بارانی نیز بیش‌تر ندارد ۶ فروند هواپیما به صورت دائمی طرح‌هایی را در این بخش اجرا می‌کنند.

این مسؤول اظهار کرد: البته طرح باروری ابر‌‌‌ها در این کشور‌‌‌ها از سوی خارجی‌‌‌ها انجام می‌شود اما در ایران، نیروهای متخصص داخلی این کار را انجام می‌دهند.

وی تصریح کرد: اهمیت اجرای این طرح‌ها تا جایی است که تایلند که مساحتش حدود نصف ایران است برای آن ۲۶ فروند هواپیما یعنی ۱۳ برابر ایران به‌کار گرفته و میزان بارش این کشور هم ۹ برابر ایران اعلام می‌شود.

مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابر‌‌‌ها درباره اجرای این طرح در اروپا نیز گفت: در این کشور‌‌‌ها از این طرح برای بهبود بارش استفاده می‌شود یعنی به دلیل بارش‌های زیاد تگرک و خسارت‌های زیاد آن سعی می‌کنند نوع بارش را با باروری ابر‌‌‌ها تغییر دهند.

گلکار در ادامه با اشاره به فرسودگی و قدیمی بودن تجهیزات موجود افزود: تخصیص‌های سال گذشته بسیار اندک و تقریباً ۱۰درصد از کل پیش‌بینی شده بوده که بنیه مالی مجموعه را ضعیف و تحت‌فشار شدید قرارداده ضمن آن‌که بخشی از اعتبارات امسال به پرداخت بدهی‌های گذشته اختصاص‌یافته است.

امسال باروری ابر‌‌‌ها انجام نمی‌شود!

به گفته وی، امسال با توجه به این مشکلات که وزارت نیرو درحال پیگیری برای حل آن است امکان اجرایی شدن بارورسازی ابر‌‌‌ها وجود ندارد و یا این‌که با تأخیر انجام خواهد شد.

 

گلکار درباره هزینه هر سورتی پرواز برای انجام عملیات هم اظهار کرد: این هزینه‌ها متغیر است و بستگی به شرایط دارد اما به‌طور میانگین هر پرواز ۱۲۰ الی ۱۳۰ میلیون تومان هزینه دارد که شامل کرایه هواپیما، هزینه بیمه، مواد باروری و سایر موارد است.