پخش کار سرمایه‌بر و پیچیده‌ای است

دبیر انجمن شرکت‌های صنعت پخش ایران‌ پخش کار سرمایه‌بر و پیچیده‌ای است صنعت پخش و توزیع یکی از صنایع کلیدی و زیرساختی در اقتصاد هر کشوری است. سیستم‌های پخش و توزیع، زنجیره‌ای از کسب‌وکار‌ها یا واسطه‌ها است که از طریق آن یک محصول یا خدمات به‌ دست مشتری می‌رسد. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مشتریان و […]

دبیر انجمن شرکت‌های صنعت پخش ایران‌

پخش کار سرمایه‌بر و پیچیده‌ای است

صنعت پخش و توزیع یکی از صنایع کلیدی و زیرساختی در اقتصاد هر کشوری است. سیستم‌های پخش و توزیع، زنجیره‌ای از کسب‌وکار‌ها یا واسطه‌ها است که از طریق آن یک محصول یا خدمات به‌ دست مشتری می‌رسد. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مشتریان و تولیدکنندگان، توزیع مناسب محصول به مکان مناسب و مشتریان هدف است. توزیع مناسب کالا می‌تواند به‌عنوان مزیت رقابتی یک بنگاه اقتصادی نسبت به رقبای خود باشد. همچنین، انتخاب کانال توزیع و روش پخش کالا یکی از مهم‌ترین گزینه‌هایی است که مدیران بنگاه‌های اقتصادی و تولیدکنندگان، باید مدنظر داشته باشند؛ چراکه سیستم توزیع و پخش کالا، نقش برجسته و قابل‌ توجهی در دستیابی به اهداف فروش شرکت‌ها و تولیدکنندگان دارد و محصولات آنها را در معرض دید خریداران و مصرف‌کنندگان قرار می‌دهد. هنگامی‌که این امر، به‌درستی انجام شود، نتایج مثبتی حاصل خواهد شد.

به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از سایت خبری اتاق بازرگانی تهران انجمن شرکت‌های صنعت پخش ایران یک انجمن ۱۸ ساله است که در اتاق بازرگانی تهران نیز عضویت دارد. با سعیدجارودی، دبیر این انجمن درباره فعالیت‌های صنعت پخش در ایران و ابعاد و گستردگی آن صحبت کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

– یک شرکت پخش سراسری برای این‌که تأسیس شود، چقدر سرمایه اولیه می‌خواهد؟

البته پاسخ به این سؤال بستگی به عوامل بسیار زیادی دارد، از جمله این‌که چنین شرکت پخشی چند شعبه می‌خواهد در کشور داشته باشد. شرکت‌های پخش خیلی بزرگ ما در همه استان‌های کشور شعبه دارند و برخی از آنها، مثل شرکت‌های لبنی بزرگ ما، در برخی از استان‌ها تا ۴ شعبه را نیز دارا هستند. همچنین میزان سرمایه‌گذاری برای یک شرکت پخش به این بستگی دارد که این شرکت چند متر انبار می‌خواهد و چقدر از این مساحت را می‌خواهد اجاره کند. اما به‌طور متوسط، یک شرکت پخشی که در ۱۸ استان از استان‌های کشور شعبه دارد و در بقیه استان‌ها از نمایندگی‌هایش تغذیه می‌کند و فروشش حدود ۳۰۰ میلیارد تومان در سال است، به یک سرمایه در حدود ۲۵ تا ۳۰ میلیارد تومان احتیاج دارد. البته این عدد تقریبی است برای این‌که بستگی دارد به این‌که چقدر این شرکت انبار بخرد و چقدر انبار اجازه کند و این‌که این شرکت چقدر کامیون می‌خرد و چقدر کامیون اجاره می‌کند. این عددی که عنوان کردم، با فرض این است که شرکت فرضی ما حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد امکانات را خودش می‌خرد.

– شرکت‌های پخش چه امکاناتی باید داشته باشند و عمده هزینه‌های آنها چیست؟

صنعت پخش کار بسیار پیچیده‌ای است و اصلاً ساده نیست. فقط هزینه نرم‌افزارهای پخش چند ۱۰ میلیون تومان تا چند میلیارد تومان است. امروزه یک نرم‌افزار صنعت پخش بالای ۴ تا ۵ میلیارد تومان هزینه دارد. در حال حاضر، چند شرکت پخش بزرگ ما نرم‌افزار SAP را آورده‌اند که معروف‌‌ترین نرم‌افزار پخش در دنیا است. وقتی ما می‌خواهیم این نرم‌افزار را به ایران بیاوریم و آن را بومی کنیم، هزینه بسیار زیادی علاوه بر هزینه خرید نرم‌افزار دارد. در حال حاضر، یک نرم‌افزار ارزان برای پخش از حدود ۴۰ میلیون تومان شروع می‌شود، نرم‌افزارهایی با اندازه متوسط حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان هزینه دارد و اندازه‌های بزرگ هم در حدود ۵ میلیارد تومان است. می‌توان گفت که صنعت پخش یک صنعت پرهزینه و همچنین پر استهلاک است چون ماشین‌های صنعت پخش نیز دارای استهلاک زیادی هستند. اما عمده هزینه‌های صنعت پخش به هزینه پرسنلی و کارکنان مربوط می‌شود چون این صنعت یک صنعت با محوریت نیروی انسانی و سرمایه‌های انسانی است. در تمام بخش‌های توزیع، عملیات، حمل‌ونقل، انبارداری، حسابداری، IT و غیره، نیروی انسانی است که حرف اول را می‌زند.

– معمولاً شرکت‌های پخش این‌طور در ذهن خطور می‌کنند که شرکت‌هایی برای رساندن کالا از کارخانه به مغازه‌ها هستند. بنابراین وقتی حرف از نرم‌افزارهای چندمیلیارد تومانی به میان می‌آید، شاید کمی تصور صنعت پخش را پیچیده‌تر می‌کند. همین‌طور است؟

صنعت پخش کار بسیار پیچیده‌ای است و اصلاً کار ساده‌ای نیست. شما در تولید دردسر زیاد دارید. در کشور اما ممکن است تولید پیچیده نباشد؛ در صورتی که صنعت پخش پیچیده است. این‌که ما جنس را از کارخانه به فروشگاه تحویل بدهیم، یعنی فقط بخش حمل‌ونقل صنعت پخش. کار صنعت پخش از مطالعه بازار، بازاریابی، بازارسازی و بازارگذاری شروع می‌شود. اصلاً این‌طور نیست که اگر کسی چیزی تولید کرد، ما آن را ‌برداریم و ببریم جلوی در مغازه‌ها. مغازه‌دار به‌خصوص در فضای رقابتی امروز، هر چیزی را قبول نمی‌کند. بنابراین ما باید مزیت‌های کالای جدیدی را که توزیع می‌کنیم توضیح بدهیم. با این حال، درصدی از خرده‌فروش‌ها این توضیح را از ما می‌پذیرند و درصدی از آنها نیز می‌توانند این توضیح را به درصدی از مشتریان منتقل کنند. بنابراین پیچیدگی صنعت پخش امروز به بحث بازاریابی و بازارسازی مربوط می‌شود. بازارسازی به این معنی است که ما یک نیاز جدید را در مشتری ایجاد کنیم تا بتوانیم تقاضا را بالا ببریم. همچنین بررسی بازار و تحلیل رفتار مشتری یکی از بخش‌های مهم کار صنعت پخش است. هیچ‌کدام از این تقاضا‌ها به صِرف راننده و ماشین و باربری تأمین نمی‌شود و افراد بسیاری در این حوزه‌ها تحصیل‌کرده‌اند و کنار شرکت‌های پخش می‌آیند تا تحقیقات لازم را انجام بدهند و گزارش‌های متعدد روی میز‌ها بیاید و براساس آنها تصمیم‌گیری انجام شود. علاوه بر این، شرکت‌های پخش در قالب سازمان مرکزی و شعبات اداره می‌شوند و خود نظارت بر شعب و پرسنل مراقبت و پیچیدگی و دقت نیاز دارد.

– یک شرکت متوسط پخش، معمولاً چقدر اشتغال‌زایی دارد؟

در آن شرکت متوسط که توضیح دادم، می‌توان حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر را به استخدام درآورد. البته ما شرکت پخشی هم داریم که حدود ۷ هزار نفر در آن کار می‌کنند.

– هزینه‌های مربوط به پخش چقدر از قیمت تمام‌شده یک محصول را تشکیل می‌دهند؟

هزینه پخش در سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده نرخ‌های رسمی خود را دارد. متوسط هزینه پخش طبق مقررات فعلی برای شرکت‌های پخش سراسری ۱۰ درصد است. برای شرکت‌های استانی این درصد‌ها کم‌تر می‌شود و در حدود تنها ۵ درصد است. با توجه به هزینه‌های دفتر و نیروی انسانی و کامیونت و انبار و بیمه و مالیات و غیره، متأسفانه این درصد‌ها به‌هیچ‌وجه متناسب با شرایط روز نیست. ما چند سال قبل از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوزی گرفتیم که حاشیه سودی که در زنجیره تولید بین عوامل متعدد از تولیدکننده تا خرده‌فروشی تعیین شده، طوری باشد که بتواند بین هر کدام از این حلقه‌های زنجیره جابه‌جا شود. بنابراین ممکن است شرکت‌های پخش به‌جای ۱۰ درصد، ۱۵ درصد از قیمت تمام‌شده را بگیرند ما این امر به معنای ۵ درصد افزایش قیمت نهایی محصول نخواهد بود بلکه این ۵ درصد از کاهش سود حلقه دیگری در زنجیره تولید تأمین خواهد شد.

– چند درصد از شرکت‌های پخش، دولتی و چه میزان از آنها خصوصی هستند؟

ما به مفهوم مطلق، شرکت پخش دولتی در حوزه توزیع کالاهای تندگردش مصرفی – مثل موادغذایی و دارویی- نداریم. اما تعدادی از شرکت‌های به‌خصوص بزرگ ما به بعضی شرکت‌های خصولتی یا نهادهای عمومی غیردولتی وابسته هستند. به‌ویژه در شرکت‌های پخش دارویی، از این دست شرکت‌ها زیاد داریم.

– گردش مالی کل صنعت پخش در ایران چقدر است؟

 

برآورد ما برای سال ۹۵ بالغ بر ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است. اتفاقاً تحقیقی در اتاق بازرگانی تهران در زمینه شرکت‌های پخش انجام شده که نشان داده است حدود ۸ درصد تولید ناخالص داخلی کشور را صنعت پخش کشور برعهده دارد. این ارقام مشخص می‌کند که شرکت‌های صنعت پخش مقیاس وسیع دارند، با همه اقشار مردم سروکار دارند و این صنعت ارزش آن را دارد که مورد توجه بیش‌تری واقع شود.