مذاکرات گازی تهران – عشق‌آباد به خلسه رفت؟! قیل و قال طلب ۱٫۸ میلیارد دلاری ترکمن‌ها در راه داوری بین‌المللی گروه انرژی- انگار همین دیروز بود که ترکمنیها با یک زیروروکشی دیپلماسی گازی خود با ایران را کیش‌ومات کردند. شیر گاز ترکمنستان در باد و بوران زمستانه به روی ایران بسته شد و مناطق شمالی […]
مذاکرات گازی تهران – عشق‌آباد به خلسه رفت؟!
قیل و قال طلب ۱٫۸ میلیارد دلاری ترکمن‌ها در راه داوری بین‌المللی
گروه انرژی- انگار همین دیروز بود که ترکمنیها با یک زیروروکشی دیپلماسی گازی خود با ایران را کیش‌ومات کردند. شیر گاز ترکمنستان در باد و بوران زمستانه به روی ایران بسته شد و مناطق شمالی کشور را در مضیقه قرارداد. ماحصل این امر منجر به اقداماتی از سوی مسؤولان شد تا با یک هماهنگی و کار تیمی ارگان‌‌ها و نهاد‌‌ها را با صدور ابلاغیه‌هایی بر صرفه‌جویی مصرف گاز دعوت و با و در گام دیگر به بسیج مردمی متوسل شد تا با راه‌اندازی کمپ‌هایی در همین راستا بتواند زمستان سیاه آن سال را پشت سر بگذارد.
به گزارش مناقصه‌مزایده، همه جنجال‌ها و قیل و قال‌ها برسر پرداخت طلب ۱٫۸ میلیارد دلاری از جانب ایران بود امری که تا امروز ادامه پیدا کرده است. در همین حین بتازگی شرکت گاز دولتی ترکمنستان اعلام کرده است این کشور آسیای مرکزی برای حل و فصل اختلاف گازی با ایران، به داوری متوسل خواهد شد. میرات‌آرچایف، رییس شرکت گاز دولتی ترکمنستان گفته است که مذاکرات با ایران ناموفق بوده و قربان‌قلی بردی محمداف، رییس‌جمهور این کشور دستور داده برای حل و فصل اختلاف از طریق دادگاه اقدام شود.
اما ماجرای طلب مذکور و افزایش قیمت گاز ترکمنستان چه بود که منجر به ایجاد چنین حواشی در سطح بین‌المللی فی مابین دو کشور شد؟ این کشور براساس توافق سال ۱۹۹۷، به ایران گاز صادر می‌کرد اما تقریباً هر سال در طول زمستان فتیله قیمت‌های خود را افزایش می‌داد. سرانجام در سال ۲۰۰۶ صادرات گاز به ایران را متوقف کرد و خواستار افزایش ۹ برابری قیمت شد؛ ایران نیز برای مدت کوتاهی قیمت‌های بالاتر را پذیرفت.
درآن برهه یعنی سال ۱۳۸۶ که سرمای شدید و کم سابقه‌ای در کشور رخ داد، ترکمنستان بهترین فرصت را برای فشار به ایران برای افزایش قیمت گاز در اوج سرما پیدا کرد و ۸ دی‌ماه آن سال، شیر گاز صادراتی به ایران را بست. کشور در آن زمان چاره‌ای جز پذیرش خواسته ترکمنستان نداشت و به افزایش چند برابری قیمت گاز تن داد، بنابراین گاز استان‌های شمالی به‌ویژه در مازندران قطع شد.
چند سال بعد مجدداً این عمل از سوی ترکمن‌ها تکرار شد و ولی این بار در زمستان سال گذشته با مقاومت مدیران گازی ایران روبه‌رو شدند و درنهایت تعامل گازی دو کشور بایکوت شد. از آنجایی که قطع گاز جزو بندهای قرارداد بین ایران و ترکمنستان نبود شرکت ملی گاز ایران ضمن این‌که اقدام به آماده‌سازی مدارک لازم برای ارایه به داوری بین‌المللی کرد اعلام کرد ترجیح می‌دهد این اختلاف با مذاکره برطرف شود.
هرچند انتظار می‌رفت پس از گذشت یک دهه از این ماجرا وقوع دوباره چنین رخدادی از سوی مسؤولان پیش‌بینی شود اما این اتفاق نیفتاد.
البته مسؤولان ذی‌ربط تمام تلاش خود را برای مدیریت بحران گازی و دیپلماسی انجام دادند؛ حمیدرضاعراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در آخرین اظهارات خود درمورد اتفاق مذکور گفته بود : مذاکرات با ترکمنستان درمورد این موضوع ادامه دارد و ایران هنوز برای شکایت کردن زمان دارد. امیدواریم در این فاصله بتوان این مشکل را با مذاکره برطرف کرد. از زمانی که ترکمنستان شیر گاز خود را روی ایران بست تا زمانی که به این کشور اعلام کردیم، می‌خواهیم شکایت کنیم ۶ ماه گذشته و فرصت این کشور هنوز تمام نشده است. به نظر من همه مسایل می‌تواند در مذاکره برطرف شود.
دراین اثنا بیانیه‌هایی مابین ترکمنیها و ایرانی‌ها ردوبدل شد؛ یک روز از عشق‌آباد بیانیه صادر می‌کرد فردایش از سوی دولتمردان ایرانی پاسخ داده می‌شد. اما گویا مذاکرات راه به جایی نبرده است و ترکمنستان متوسل به گزینه آخر یعنی قضاوت بین‌المللی شده است.
براساس گزارش رویترز، ترکمنستان مدعی شده است که بابت گاز وارداتی به ایران حدود ۱٫۸ میلیارد دلار از این کشور طلبکار است. این در حالی است که ایران در دسامبر سال گذشته اعلام کرد که بدهی خود را پرداخت کرده و موارد باقیمانده باید توسط کارشناسان مورد بررسی و تصمیم‌گیری قرار گیرد.
ترکمن‌ها درحالی خواهان رسیدگی به مشکلات بین دو کشور در داوری بین‌المللی شده‌اند که عراقی همچنان بر مذاکره تأکید دارد و در واکنش به خبر شکایت ترکمنیها گفت: ایران و ترکمنستان نسبت به هم مطالباتی دارند که باید حل شود، اما به نظر ما آخرین راه‌حل، داوری بین‌المللی است که در صورت درخواست ترکمنستان از این راه استقبال می‌کنیم.
به گفته وی ترکمنستان از ایران و همچنین شرکت ملی گاز از ترکمنستان مطالباتی دارد، ما هر دو نسبت به هم ادعاهایی داریم که باید حل و فصل شوند، تصمیم ایران همواره بر این بوده که این موضوعات ابتدا از طریق مذاکره حل شوند و در صورتی که به نتیجه نرسیم مشکلات خود را به داوری بین‌المللی ببریم. زمانی که ترکمنستان صادرات گاز خود به ایران را قطع کرد موجب شد تا خساراتی به ما وارد شود که این خسارات را به طرف ترکمنستانی خود اعلام کرده‌ایم و از آنها خواستیم تا مشکل را با مذاکره حل کنیم، اما اگر ترکمنستان تصمیم گرفته تا این موضوع را از طریق داوری بین‌المللی حل کند، ما نیز استقبال می‌کنیم.
گفتنی است، ایران باوجود آن که دارای مخزن عظیم گازی پارس‌جنوبی است اما طی سال‌های اخیر اقدام به وارد کردن گاز از ترکمنستان کرده بود، زیرا برای رساندن گاز از مبدا پارس‌جنوبی به شمال کشور باید نزدیک به یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر خط لوله کشیده می‌شد اما با واردات گاز از ترکمنستان تنها با ۱۰۰ کیلومتر خط لوله گاز مورد نیاز به استان‌های شمالی کشور رسانده می‌شد. در حال حاضر با وجود خط لوله ۴۸ اینچ شمال-شمال‌شرق، پایداری لازم در گازرسانی به شهرهای شمالی ایران ایجاد شده است.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.