پایان استبداد دلار در اقتصاد ایران انزوای دلار از تجارت جهانی پروژه‌ای است که برخی کشور‌ها از چند سال گذشته برای کاهش اثرات تحریم‌های آمریکا و افزایش سهم پول خود در اقتصاد بین‌المللی آن را شروع کرده‌اند و قرار است ایران هم به جمع این کشور‌ها بپیوندد. به گزارش ایرنا، در حال حاضر مهم‌ترین واحد […]
پایان استبداد دلار در اقتصاد ایران
انزوای دلار از تجارت جهانی پروژه‌ای است که برخی کشور‌ها از چند سال گذشته برای کاهش اثرات تحریم‌های آمریکا و افزایش سهم پول خود در اقتصاد بین‌المللی آن را شروع کرده‌اند و قرار است ایران هم به جمع این کشور‌ها بپیوندد.
به گزارش ایرنا، در حال حاضر مهم‌ترین واحد پولی سبد ارزی کشورمان دلار است و همین میزان نفوذ بالای دلار در ساختار اقتصادی و بازارهای باعث شده تا اقتصاد ایران در برابر برخی تحریم‌های غربی انعطاف‌پذیر باشد. حال این‌که دولتمردان برای پیشگیری از ضعف اقتصاد در برابر این دست از تحریم‌ها، طرح انزوای دلار را کلید زده‌اند، طرحی که پیش از این دو کشور چین و روسیه آن را عملیاتی و در برخی از معاملات بزرگ خود از جمله خرید و فروش نفت، یوان و روبل را جایگزین دلار کرده‌اند.
از این رو در مجلس هم اخیراً طرح حذف دلار از مبادلات تجاری با عنوان «پیمان دو جانبه ارزی» مطرح شده و هدف از اجرای طرح مذکور این است که در پیمان‌ها و قراردادهای اقتصادی از ارز ملی کشورهای طرف قرارداد استفاده شود. طبق اعلام بهارستانی‌ها، این طرح مشتمل بر ۷ ماده است که در ابتدای آن پیمان پولی دوجانبه شورای عالی پولی اتحادیه پایاپای آسیایی تعریف شده و در موارد بعدی به منظور تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه پولی و بانکی پیش‌بینی شده که بتوان نقش ارز ملی کشورمان تقویت شود.
براساس این طرح پیشنهادی در پایان سال اول از اجرا ۱۰ درصد تجارت خارجی باید از طریق پیمان پولی دوجانبه تسویه مالی شده و سال بعد این رقم به ۱۵ درصد برسد در نهایت در پایان سال پنجم ۶۰ درصد از تجارت خارجی کشور به این شکل تسویه حساب شود.
یکی از مهم‌ترین مزایای اجرای طرح حذف دلار از تجارت جهانی، کاهش تأثیر تحریم کشورهای ثالث است روسیه از ۳ سال گذشته برای حذف دلار از مبادلات خود و کاهش تأثیر تحریم‌های آمریکا اقدام به انعقاد پیمان پولی با چین کرد.
البته باید این نکته در نظر داشت که جایگزینی ارز در فعالیت‌های اقتصاد ریشه در روابط سیاسی بین کشور‌ها دارد و تنها یک مقوله اقتصادی نیست اما قابلیت تغییر ساختار اقتصادی ضامن اجرای طرح انزوای دلار است. در حال حاضر مهم‌ترین منبع درآمد کشور فروش نفت محسوب می‌شود که تمام درآمدهای حاصل از آن دلاری است و از سوی دیگر تمام مراودات اقتصادی ایران تاکنون بر پایه دلار بوده است. بنابراین باید چه سازوکاری و چه ابزارهایی برای عملیاتی شدن طرح پیمان دو جانبه ارزی تعریف می‌شود.
**حذف دلار آسان نیست
عزت‌ا…یوسفیان‌ملا، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره امکان حذف دلار از مبادلات و تجارت جهانی اظهارداشت: زمانی دلار از تجارت بین‌المللی کشورمان حذف می‌شود که طرف‌های قرارداد برای جایگزین کردن سایر واحدهای پولی به توافق برسند.
وی ادامه‌داد: برای مثال در مبادلات بین ایران و روسیه می‌توان از واحدهای پولی روبل و ریال استفاده کرد و به‌طور قطع این دو واحد پولی با ارزش جهانی برای هر دو طرف قرارداد قابل تبدیل است.
یوسفیان ملا با بیان این‌که کشور‌ها می‌توانند در قرارداد‌ها مبادلات پایاپای داشته باشند، گفت: اگر کشوری ریال ایران را نپذیرفت می‌توان، کالا را جایگزین پول در این معامله‌ها کرد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با تأکید بر این‌که نمی‌توان انکار کرد که معامله‌ها و تجارت جهانی مبنای قرارداد‌ها بر دلار است، گفت: حتی در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا هم چندین کشور مبادلات بر پایه یورو را نپذیرفته‌اند و مبنای تجارت این کشور‌ها بر پایه دلار است.
وی ادامه‌داد: البته باید به نکته توجه داشته باشیم در صورت حذف یا کاهش معاملات دلاری، ذخیره ارزی کشورمان که بر پایه دلار است به شدت کاهش پیدا می‌کند و می‌تواند پیامدهای منفی برای اقتصاد ایران داشته باشد.
یوسفیان‌ملا گفت: می‌توان در تجارت و همکاری‌های اقتصادی با چین مبنای قرارداد‌ها را یوآن در نظر گرفت اما واقعیت این است که باید یوآن را به دلار تبدیل کنیم که این تبدیل واحدهای پولی به دلار هزینه‌ها را افزایش می‌دهد از سوی دیگر باید دید فعالان اقتصادی چین، رال را قبول می‌کنند؟
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان این‌که در واقع طرح حذف دلار از تجارت ایران برای دور زدن تحریم‌ها است، گفت: با حذف دلار می‌تواند فرایند انجام برخی قرارداد‌ها – شامل تحریم‌های موجود – را تسهیل کرد اما نمی‌توان گفت حذف دلار از اقتصاد بین‌المللی کشور کار آسانی است.
**چین، نمونه موفق در اجرای پروژه انزوای دلار
کشورهایی که وارد پروژه حذف دلار از تجارت جهانی می‌شوند یا به دنبال دور زدن تحریم‌ها و تسهیل مراودات تجاری با سایر کشور‌ها هستند یا این‌که می‌خواهند سهم پول خود را در ذخایر ارزی بانک‌های جهانی افزایش دهند. طبق گزارش‌های بانک جهانی، سهم دلار آمریکا از کل ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان بیش از ۶۰ درصد، سهم یورو ۲۰ درصد است و یوآن هم سهم بیش از دو درصدی دارد اما به دنبال افزایش سهم خود است .
با توجه به این‌که عامل اصلی فراگیری ارز یک کشور در مراودات اقتصادی، میزان تولید ناخالص داخلی آن کشور و نقش اقتصاد آن در تجارت بین‌المللی است، می‌توان آینده چین را در افزایش سهم یوآن در تجارت جهانی روشن دید البته برای این‌که یوآن بتواند جای دلار را بگیرد راهی طولانی در پیش دارد اما اقدامات بسیار گسترده و کارآمدی برای پول آمریکایی در چین در حال انجام است.
در سال‌های اخیر بانک مرکزی چین برای فراگیر شدن یوآن در مبادلات تجاری و جهانی‌سازی آن پیمان پولی با بیش از ۳۰ کشور منعقد کرده است. از دیگر اقدامات قابل توجه چینی‌ها برای جهانی شدن یوآن و کاهش سهم دلار در تجارت جهانی این بود که قراردادهای خرید نفت را با استفاده از سازوکار پیمان‌های پولی براساس یوآن منعقد کند که برخی از کشور‌ها از جمله روسیه که از بزرگ‌‌‌ترین صادر‌کنندگان بازار نفت محسوب می‌شوند از این قرارداد‌ها استقبال کرده‌اند.
گزارش‌های غیررسمی حاکی از آن است که در حال حاضر مجموع ارزش قراردادهای پولی دوجانبه چین با سایر کشور‌ها بیش از ۳ تریلیون یوآن است که این رقم روند صعودی در پیش دارد و به دلیل این روند جهانی شدن صندوق بین‌المللی پول از سال ۲۰۱۵ یوآن را به سبد SDR (حق برداشت مخصوص) خود اضافه کرده است. از دیگر اهداف چینی‌ها در افزایش سهم یوآن در تجارت جهانی، گرفتن جایگاه سوئیفت در پرداخت‌های بین‌المللی است.
حال این‌که هر چند که ساختار اقتصادی ایران و چین بسیار متفاوت از هم هستند اما نقشه راه چشم بادامی‌ها در انزوای دلار می‌تواند الگو و تجربه خوبی برای ایران در اجرای طرح حذف دلار از تجارت خارجی باشد تا از طریق بتوان اقتصاد کشور را در برابر تحریم‌های آمریکایی‌ها واکسینه کرد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.