فاینانسرهای خرید هواپیما نیامدند؛ مناقصه برگزار نشد

فاینانسرهای خرید هواپیما نیامدند؛ مناقصه برگزار نشد

 هما تقریباً همه اعتبار مصوبه ۳۳۰ میلیون دلاری صندوق توسعه را برای خرید ۹ فروند هواپیمای ایرباس و ATR خرج کرد و از این پس به دلیل عدم توانایی جذب فاینانسر، اعتباری برای خرید دیگر هواپیماهای قراردادهای خود ندارد.

‌به گزارش جهان‌نیوز، سعیدمؤذنی: از سال گذشته بود که با ورود اولین ایرباس نو از محل قرارداد ۱۰۰ فروندی ایران‌ایر با کمپانی ایرباس، به ناوگان شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، اعلام شد هنوز فاینانس برای خرید هواپیما‌‌ها جذب نشده است و هما این هواپیما‌‌ها را فعلاً از محل مصوبه ۳۳۰ میلیون دلاری‌ صندوق توسعه ملی، ماحصل تلاش دولت‌های نهم و دهم‌، به صورت نقدی و پرداخت کامل بها خریداری کرده است و پس از جذب فاینانسر، این پرداخت‌های نقدی به عنوان پیش‌پرداخت منظور می‌شود.

به هر حال روز ۲۳ دی‌ماه سال قبل بود که‌ اولین هواپیمای قرارداد ایران‌ایر و کمپانی ایرباس، با مدل A321 و رجیستر EP-IFA تحویل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران شد و پس از پرواز از فرودگاه تولوز فرانسه ‌در باند ۲۹ چپ مهرآباد به زمین نشست.

همان زمان اعلام شد جذب فاینانسر از فروردین ۹۶ انجام می‌شود‌ و تسهیلات خارجی ارزان‌قیمت به خرید ایرباس‌ها، بوئینگ و ATRهای هما اختصاص می‌یابد.

از آن زمان تاکنون هیچ اتفاقی در حوزه جذب فاینانسر خرید هواپیما برای هما رخ نداده است و از سویی شنیده می‌شود فاینانسرهای خارجی مدعی هستند ریسک تسهیلات‌دهی به ایران بالا است بنابراین شرکت‌های بیمه‌ای ضمانت‌های سنگین و ارقام تا ۱۲ درصد بابت ضمانت طلب می‌کنند و همین امر موجب شده است تا نرخ سود تسهیلات فاینانس برای خرید این هواپیما‌‌ها که تا ۱۶ درصد است، گران‌ تمام شود.

بنابراین گزارش در پسابرجام فقط ۹ فروند هواپیما شامل ۶ فروند ATR و ۳ فروند ایرباس از کمپانی‌های سازنده خریداری و وارد ناوگان هوایی کشور شد.

این ۹ فروند به دلیل عدم توانایی ایران‌ایر و دولت در جذب فاینانسر از محل مصوبه ۳۳۰ میلیون دلاری هما از صندوق توسعه ملی و به صورت نقد خریداری شد. مقرر بود فاینانسر‌‌ها از فروردین‌ماه امسال مشخص شود که هنوز خبری از آن نیست.

البته پیش از این از سوی مسؤولان وزارت راه ادعا شده بود که ما ابتدا بابت این ۹ فروند، پرداخت نقدی کامل داشته‌ایم و پس از جذب فاینانسر در آینده، این پرداخت‌های نقدی به عنوان پیش‌پرداخت‌های فاینانس لحاظ خواهد شد.

اما با گذشت زمان و عدم توانایی هما و دولت در جذب فاینانس برای این ۹ فروند هواپیماهایی‌ که نقدی خریداری شد و دیگر هواپیماهایی که قرار است به ایران بیاید، به نظر می‌رسد هما در تحویل بقیه هواپیما‌‌ها در قراردادهای بعدی، در صورت عدم جذب فاینانسر و تصویب تحریم‌ها، با مشکل مواجه خواهد بود.

بنابراین گزارش با رصد متوسط نرخ‌های جهانی هواپیمای ایرباس قیمت‌ها تا حدودی مشخص می‌شود، طبق تحقیق نگارنده در حال حاضر در خانواده ایرباس ۳۲۰، یک فروند ایرباس ۳۱۸ حدود ۷۵ میلیون دلار، ایرباس ۳۱۹ حدود ۹۰ میلیون دلار، ایرباس ۳۲۰ حدود ۹۹ میلیون دلار، و ایرباس ۳۲۱ حدود ۱۱۶ میلیون دلار قیمت دارد.

همچنین در خانواده خانواده ۳۲۰ نئو، ایرباس ۳۱۹ نئو ۹۹٫۵ میلیون دلار، ایرباس ۳۲۰ نئو، ۱۰۸ میلیون دلار و ایرباس ۳۲۱ نئو ۱۲۷ میلیون دلار قیمت دارد.

بنابراین گزارش با وجود عدم شفاف‌سازی دولت و ایران‌ایر در نرخ‌های خرید هواپیماهای پسابرجامی، طبق تحقیق خبرنگار فارس، ایران‌ایر هواپیماهای ATR را هر فروند حدود ۲۰ میلیون دلار خریداری کرده است که با احتساب ۶ فروند فعلی، حدود ۱۲۰ میلیون دلار هزینه خرید این چهار ATR شده است‌.

ایران‌ایر همچنین ایرباس ۳۲۱ را ‌حدود ۴۰ میلیون دلار ‌و ایرباس ۳۳۰ را حدود ۸۰ میلیون دلار، با احتساب دو فروند، جمعاً ۱۶۰ میلیون دلار خریداری کرده است؛ البته باید در نظر داشت‌ که ایرباس‌های ۳۳۰ و ۳۲۱ که ایران‌ایر‌ خریداری کرد، لغو سفارش شرکت‌های دیگر بوده و یکی دو سال در کمپانی خوابیده بود که البته هزینه «گذشت مدت‌زمان عمر قطعات» بر عهده فروشنده است و برخی قطعات هم مجدداً نوسازی شد.

‌با این حساب برای کل ۹ فروند، ایران‌ایر مبلغ‌ حدود ۳۲۰ میلیون دلار پرداخت نقدی از محل مصوبه ۳۳۰ میلیون دلاری صندوق توسعه داشته است و در حال حاضر حدود ۱۰ میلیون دلار دیگر از محل این مصوبه دارد و در واقع تقریباً هما همه مصوبه خود را برای خرید هواپیما استفاده کرده است و به نظر می‌رسد به دلیل عدم جذب فاینانس و در صورت ناتوانی در جذب فاینانسر، دیگر هواپیمایی در این شرایط وارد کشور نشود، البته امیدواریم ایران‌ایر در جذب فاینانسر موفق باشد که البته در این شرایط و تلاش دولت آمریکا برای تحریم مجدد ایران، به نظر می‌رسد کار هما سخت باشد.

این در حالی است که قائم‌مقام وزیر راه‌ و شهرسازی پیش از این، از تعهد ایرباس، بوئینگ و ATR در قراردادهای فروش هواپیما به ایران گفته‌ بود.

اصغر فخریه کاشان در این‌باره مدعی است: ‌ما در قراردادهای خود برای خرید هواپیما با ۳ هواپیماساز بزرگ دنیا، ابعاد احتمالی را در نظر گرفته‌ایم.

به گفته وی بر اساس این قراردادها، شرکت‌های هواپیماساز تعهد کردند که بخشی از تأمین مالی هواپیماهای جدید ایران را خودشان به عهده گیرند؛ بر این اساس، کمپانی ATR تعداد ۱۲ فروند، بوئینگ ۸ فروند و ایرباس ۱۹ فروند از هواپیماهای فروخته شده به ایران را تأمین مالی می‌کنند.

قائم‌مقام وزیر راه‌وشهرسازی چند‌ ماه پیش گفته بود: ‌ما با‌ شرکت فاینانس‌کننده قراردادی نهایی را پاراف کردیم و این به معنای آن است که کار در این حوزه نهایی شده و به محض تصمیم ایران، فاینانس به جریان می‌افتد؛ در چارچوب این توافق فاینانس ۴۲ فروند ایرباس، ۳۵ فروند بوئینگ و ۲۰ فروند ‌ای‌تی‌آر شامل تعهد شرکت طرف قرارداد با ایران می‌شود که منابع آن در نظر گرفته شده و کار در این حوزه نهایی است.

وی کمک ۳۳۰ میلیون دلاری صندوق توسعه ملی به خرید هواپیماهای جدید را منبع سوم تأمین مالی ایران‌ایر دانسته و گفته بود: ساختاری که در چارچوب این قرارداد‌‌ها در نظر گرفته شده بود، به این ترتیب است که ایران ابتدا مبلغی را به عنوان پیش‌پرداخت در اختیار هواپیماساز قرار دهد و پس از آن براساس مدلی که تعریف شده، به تدریج درآمد‌‌ها از محل پرواز هواپیما‌‌ها به دست آمده و در چارچوب پرداخت‌های بعدی وارد حوزه اجرایی قرارداد شوند تا به این ترتیب ایران‌ایر بتواند از ۳۳۰ میلیون دلار پیش‌پرداخت ابتدایی به عنوان تنخواه استفاده کند و این مبلغ را همواره در گردش نگه دارد.

به گفته قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی‌: ‌طبق اصول ارایه شده از سوی دولت آمریکا همه قطعات به‌کار رفته در هواپیماهای فروخته شده به ایران نیاز به دریافت مجوز ECCN (کد دسته‌بندی صادرات) دارند‌، هر هواپیمایی که به مرحله نهایی تولید رسیده و به خریدار تحویل می‌شود ۱۵۰ هزار آیتم مختلف دارد که همه آنها برای رسیدن به ایران نیاز به دریافت مجوز دارد؛ برای مثال ما در توافق با ایرباس تخفیف‌هایی گرفته‌ایم که بخشی از آنها مربوط به سیمیلاتور یا شبیه‌ساز پرواز می‌شود، این دستگاه‌ها نیز که جزو تعهد ایرباس به ایران محسوب می‌شوند نیاز به دریافت مجوز داشتند که باید برای آنها برنامه‌ریزی دقیق صورت می‌گرفت و ما به این نتیجه رسیدیم که باید قبل از تحویل هواپیما‌‌ها تدارک تمام این مسایل دیده شود.

وی مدعی شد: به هر حال ما ۳۳۰ میلیون دلار پیش پرداخت داشته‌ایم و به محض نهایی شدن فاینانس این پیش پرداخت برای دریافت هواپیماهای بعدی لحاظ شده و قرارداد فرایند اجرایی خود را بدون هیچ مشکلی طی خواهد کرد.

قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی همچنین روز ۲۰ شهریورماه امسال بود که اعلام کرد: تا روز ۲۴ شهریورماه ۵ شرکت کننده در این مناقصه جذب فاینانس بین‌المللی برای هواپیماهای هما، پروپزال‌های خود را ارایه خواهند داد.

اصغرفخریه‌کاشان گفته بود: دو فروند هواپیمای ATR به زودی وارد ناوگان ایران‌ایر می‌شود، تا پایان سال میلادی هم یک فروند ایرباس جدید و دو فروند هواپیمای ATR وارد ناوگان هوایی کشورمان خواهد شد و طبق قرارداد، یک فروند هواپیمای بوئینگ هم فروردین‌ماه سال ۹۷ به ناوگان ایران‌ایر اضافه می‌شود.

قائم مقام وزیر راه و شهرسازی درباره آخرین وضعیت برگزاری مناقصه بین‌المللی تعیین فاینانسرهای هواپیماهای جدید ایران‌ایر، گفته بود ۴ شرکت از کشورهای اروپایی و یک شرکت چینی در این مناقصه حضور دارند که قرار بر این است تا ۲۴ شهریور ۹۶ پروپزال‌های خود را ارایه دهند.

‌این گفته‌های قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی درباره فاینانس خرید هواپیما برای هما و همچنین ادعای ورود ناوگان جدید تا انتهای سال ۲۰۱۷ میلادی ‌که چند روز دیگر به پایان آن نماینده است‌ در حالی مطرح می‌شود که وی روز ۲۵ تیرماه امسال نیز در مراسم‌ تودیع و معارفه مدیرعامل ایران‌ایر گفت که هما در قرارداد ۱۰۰ فروندی خود با کمپانی ایرباس، یک فروند ایرباس ۳۲۰ را هم به صورت رایگان گرفت.

فخریه کاشان در آن جلسه گفت که‌ فرهادپرورش، مدیرعامل وقت هما در این مذاکرات خصیصه اصفهانی‌بودن خود را حفظ کرد، ما با ایرباس چانه‌زنی‌های قیمت را انجام داده و تخفیفاتی گرفتیم و مذاکرات ما تمام شده بود، پس از آن بر سر میز ناهار با مدیرعامل ایرباس مجدداً یک میلیون دلار تخفیف گرفتیم اما آقای مهندس پرورش به شوخی گفت که من اصفهانی هستم و باید مجدداً از ایرباس تخفیف بگیرم که به این ترتیب با تلاش خود یک فروند هواپیمای ایرباس ۳۲۰ دیگر را علاوه بر قرارداد‌‌ها به صورت رایگان از ایرباس گرفت.

فخریه کاشان مجدداً به مزاح گفت‌: مدیرعامل ایرباس‌ از قرارداد با ما فرار می‌کند به خاطر این تخفیف‌هایی که از وی گرفته‌ایم.

حال با اتمام منابع هما از محل مصوبه صندوق توسعه ملی و عدم توانایی جذب فاینانسر، به نظر می‌رسد این شرکت هواپیمایی دولتی دیگر پولی برای خرید دیگر هواپیما‌‌ها ندارد و وقت آن است که سراغ ایرباس وعده ‌داده شده برویم؛ ‌اما در این میان سؤالی مطرح می‌شود که آن ایرباس ۳۲۰ رایگان وعده‌داده شده کجاست؟

این سؤال را روز ۱۴ آبان‌ماه امسال در حاشیه همایش‌ حمل و نقل و لجستیک ایران از فرزانه شرفبافی مدیرعامل ایران‌ایر پرسیدیدم.

مدیرعامل هما در پاسخ به این سؤال مبنی بر سرنوشت ایرباس رایگان وعده‌داده شده و همچنین نتیجه رایزنی‌‌‌ها برای جذب فاینانسر، با سؤالی تأمل‌برانگیز و متعجبانه پرسید «الان می‌خواهید مصاحبه کنید؟» و ادامه داد «نه من مصاحبه نمی‌کنم» و در واقع از پاسخ دادن به این سؤال فارس طفره رفت‌ و رفت.

 

به هر حال هما تقریباً همه اعتبار مصوبه ۳۳۰ میلیون دلاری صندوق توسعه را برای خرید ۹ فروند هواپیما‌ شامل ۶ فروند ATR و ۳ فروند ایرباس خرج کرد و از این پس به دلیل عدم توانایی جذب فاینانسر، اعتباری برای خرید دیگر هواپیما‌‌ها ندارد، حال در این میان باید سراغ آن یک فروند ایرباس رایگان برویم که قائم‌مقام وزیر راه وعده داده بود که آن هم به نظر می‌رسد وعده‌ای بود و بگذشت.