انعقاد قرارداد با پیمانکاران عمرانی و صنعتی رصد خانه ملی در سال‌جاری

انعقاد قرارداد با پیمانکاران عمرانی و صنعتی رصد خانه ملی در سال‌جاری آغاز خرید تجهیزات خارجی از سال آینده مجری طرح رصدخانه ملی با بیان این‌که در سال‌جاری ساخت اپتیک و نگهدارنده‌های آن در دستور کار قرار دارد، گفت: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته دو تا ۳ سال آینده تلسکوپ و محفظه این رصدخانه تولید خواهد […]

انعقاد قرارداد با پیمانکاران عمرانی و صنعتی رصد خانه ملی در سال‌جاری

آغاز خرید تجهیزات خارجی از سال آینده

مجری طرح رصدخانه ملی با بیان این‌که در سال‌جاری ساخت اپتیک و نگهدارنده‌های آن در دستور کار قرار دارد، گفت: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته دو تا ۳ سال آینده تلسکوپ و محفظه این رصدخانه تولید خواهد شد، ولی تحقق این امر نیازمند حمایت‌های دولت و وعده‌های داده شده است.

حبیب‌خسروشاهی، مجری طرح رصدخانه ملی ایران در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که طراحی تفصیلی به همراه تمام اجزای رصدخانه ملی به پایان رسیده است، افزود: ساخت رصدخانه مرحله بعدی است که در این راستا طراحی و نحوه ساخت این رصدخانه تدوین شد و آن را در اختیار داوران بین‌المللی قراردادیم.

وی با تأکید بر این‌که احتمالاً این طراحی نیاز به یکسری اصلاحات دارد، اظهارکرد: ولی بخشی از رصدخانه ملی که شامل بخش ثابت محفظه تلسکوپ، ساختمان خدماتی و لایه نشانی و محوطه‌سازی است، امسال قرارداد با پیمانکار آن امضا و اجرایی می‌شود.

اجرای عملیات جاده‌سازی رصدخانه ملی

خسروشاهی اضافه‌کرد: در بخش صنعتی این طرح نیز قرارداد ساخت گنبد محفظه مجدد منعقد شده و با پیمانکار آن در حال مذاکره هستیم؛ از این رو طراحی و ساخت محفظه به‌طور کامل آغاز خواهد شد و انتظار داریم تا دو سال آینده محفظه بالای قله آماده باشد.

مجری طرح رصدخانه ملی با تأکید بر این‌که جاده این رصدخانه ساخته شده و آماده بهره‌برداری است، ادامه‌داد: علاوه بر آن آینه‌های این تلسکوپ ساخته شده، ولی آینه کوچک آن باقی مانده که انتظار داریم این آینه تا یک سال آینده آماده تحویل باشد.

به گفته وی، براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تا دو سال آینده آینه‌های این رصدخانه آماده می‌شود، محفظه تلسکوپ ساخته و نصب شده و جاده آن آماده بهره‌برداری می‌شود.

وی با بیان این‌که ساخت تلسکوپ بعد از اتمام طراحی و دریافت نظر داوران بین‌المللی از نیمه دوم امسال آغاز می‌شود، گفت: احتمال می‌دهیم تا پایان سال‌جاری قراردادهای ساخت این تلسکوپ منعقد شود. ضمن آن‌که امسال ساخت یکی از سامانه‌های مهم تلسکوپ که سامانه «اپتیک فعال تلسکوپ» و شامل نگهدارنده آینه و ۶۰ اکچویتور می‌شود را در دستور کار داریم.

خسروشاهی، ساخت محفظه این تلسکوپ را با همکاری صنایع داخلی دانست و گفت: از سال آینده خرید خارجی تجهیزات مورد نیاز را آغاز خواهیم کرد.

وی با بیان این‌که ما در یک برنامه دو تا ۳ ساله هم تلسکوپ و هم محفظه این رصدخانه را در اختیار خواهیم داشت، ادامه‌داد: تصور ما بر این است که با حمایت‌هایی که وعده‌های آن به ما داده شده است، این طرح به پایان خواهد رسید.

هزینه میلیاردی و طرحی که در انتظار لطف مسؤولان است

خسروشاهی با تأکید بر این‌که برای اجرای این طرح کلان ملی چندین اقدام غیرقابل بازگشت انجام دادیم، در این باره توضیح‌داد: آینه‌ای که برای این طرح ساخته شده، تنها برای این تلسکوپ قابل استفاده است و کاربرد دیگری ندارد؛ ضمن آن‌که میلیارد‌‌ها تومان برای ساخت این آینه و احداث جاده رصدخانه هزینه شده است.

وی با بیان این‌که به محض پایان یافتن عملیات عمرانی، عملیات انتقال برق و داده‌ را اجرایی می‌کنیم، اظهارکرد: براساس برنامه زمان‌بندی شده به نظر می‌رسد دو تا ۳ سال آینده این طرح در وضعیت بسیار خوبی قرار خواهد داشت، البته اگر حمایت‌های لازم از این طرح صورت گیرد.

مجری طرح رصدخانه ملی با بیان این‌که پیشرفت این طرح تاکنون با حمایت‌های پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بوده است، ادامه‌داد: در حال حاضر ادامه و پیشرفت این طرح در گرو حمایت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است، هرچند که وزارت علوم با اولویت قراردادن این طرح و تصویب آن در شورای «عتف» باز هم به اهمیت این طرح تأکید کرده است.

خسروشاهی، با بیان این‌که این طرح تمام مصوبات اجرایی و اولویتی را دریافت کرده است، گفت: متأسفانه تصمیم مسؤولان بر حذف اعتبارات جدول ۱۴ بوده است و این در حالی است که باید این طرح جزو استثنائات قرار می‌گرفت.

پیشرفت ۳۰ درصدی برای طرح آسمانی

خسروشاهی، میزان پیشرفت این طرح را ۳۰ درصد اعلام کرد و ادامه‌داد: ۲۳ درصد این طرح هزینه شده است که ۷ درصد برای پژوهشگاه دانش‌های بنیادی از کل بودجه تعهد ایجاد کردیم، یعنی این پژوهشگاه قرارداد منعقد کرده و باید این هزینه‌ها را پرداخت کند.

وی عدم حمایت از طرح ملی با ۳۰ درصد پیشرفت را به معنی زمین‌گیر کردن طرح دانست و گفت: خوشبختانه پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و معاونت حامی این طرح بوده‌اند، به‌گونه‌ای‌که تاکنون ۳۲ تا۳۳ میلیارد تومان برای طرح هزینه‌ شده و یا تعهد ایجاد کرده‌ایم.

خسروشاهی در خصوص تعهدات ایجاد شده برای پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، توضیح داد: این پژوهشگاه قراردادهایی را امضا کرده و در صورتی که اعتبارات آن از بودجه‌های عمرانی پرداخت نشود، این پژوهشگاه متعهد به پرداخت آن است، ولی دولت اعلام کرده که تعهدات ایجاد شده را متقبل خواهد شد، ولی هنوز محقق نشده است.

وی با بیان این‌که پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و معاونت علمی سهم مساوی در تأمین مالی این پروژه داشتند، اضافه کرد: در صورتی که سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تعهدات را بپذیرد، سهم پژوهشگاه کاهش می‌یابد.

این محقق پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، کل اعتبارات مورد نیاز این پروژه کلان ملی را ۱۱۰ میلیارد تومان ذکر کرد که تاکنون ۳۳ میلیارد تومان تأمین شده و ادامه‌داد: در صورتی‌که ۶۰ میلیارد تومانی که در جدول ۱۴ پیش‌بینی شده بود، محقق می‌شد، امیدهایی برای پیشرفت بیش‌تر این طرح از جمله انجام عملیات نورگیری ایجاد می‌شد.

وی در عین حال خاطرنشان‌کرد: در حال مذاکره با مسؤولان هستیم و جلساتی با رییس مجلس‌شورای‌اسلامی برگزار شده و در تلاش هستیم که از آنها دعوت کنیم تا از اقدامات انجام شده مطلع شوند، تا به این ترتیب زمانی که این طرح مطرح می‌شود، به عنوان یک موجود بیگانه با آن برخورد نکنند.

خسروشاهی با تأکید بر این‌که دستاوردهای این طرح تأثیرات مثبت و زیادی در منطقه خواهد داشت، تأکیدکرد: بهره‌برداری از این طرح منجر به رشد توریسم علمی خواهد شد و بدون آن‌که صنعت آسیب‌رسانی در منطقه ایجاد شود، موجب رونق آن خواهد شد.

این محقق با تأکید بر این‌که جاده یک طرفه دریافت اطلاعات باید متوقف شود، گفت: ما باید تولیدکننده علم باشیم نه تولیدکننده مقاله. ما باید تولید کننده علمی باشیم که تجهیزات علمی خودمان پشتوانه تولید مقاله باشد.

جزییات آینه‌ای با دو نانومتر دقت

مجری طرح کلان ملی، دقت آینه تلسکوپ این رصدخانه را دو نانومتر عنوان کرد و گفت: آینه این تلسکوپ دارای ۴ تن وزن است و زمانی که آینه بر روی ۶۰ اکچویتور قرار می‌گیرد، آینه دچار انحناهای نانومتری می‌شود که با چشم قابل مشاهده نیست.

آینه رصدخانه ملی

خسروشاهی میزان مجاز برای ایجاد این انحنا‌‌ها را ۵ نانومتر عنوان کرد و ادامه داد: عملکرد این اکچویتور‌‌ها (Actuator یا عملگر) این است که با فعال و درگیر شدن، اعمال نیروهای مختلف وارد شده به سطح آینه را کنترل می‌کند، به‌گونه‌ای‌که میزان انحنای سطح آینه را تا ۵ نانومتر حفظ کنند و در این طرح نیز تمام تلاش ما این بود که از دقت سطح آینه اطمینان حاصل کنیم که در این راستا مدل‌سازی‌های مختلفی صورت گرفت و در این زمینه از مشاوران خارجی نیز استفاده شد.

وی با تأکید بر این‌که با خرید آینه از کشور آلمان، کار تلسکوپ تمام نشد، ادامه‌داد: در حوزه نجوم اصطلاحی است که می‌گویند «تلسکوپ وسیله‌ای است با دو گرم آلومینیم که به شکل خاصی نگه داشته می‌شود». در واقع ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه می‌شود تا با دو گرم آلومینیم دقت کافی برای تلسکوپ حاصل شود که رسیدن به این هدف به مطالعات زیادی نیاز دارد.

خسروشاهی با تأکید بر این‌که این طرح هیچ زمانی تعطیل نشده و نخواهد شد، تأکیدکرد: این طرح ملی با چالش‌های فنی و مالی همراه بوده است و تا دو سال بعد از اولین نورگیری که در سال ۱۴۰۰ محقق خواهد شد نیز این چالش‌‌‌ها وجود دارد. طرح رصدخانه ملی طرحی نیست که چالش آن پایان یابد و جذابیت طرح‌های علمی نیز در همین است.

 

وی با تأکید بر این‌که این تلسکوپ در ارتفاع ۱۳ متری قرار خواهد گرفت، گفت: تلسکوپ با قرار گرفتن در این ارتفاع دستخوش تلاطم‌های ناشی از باد خواهد شد که باید با مهندسی سیستم بر این تلاطم‌ها غلبه کنیم.