کوهستان تحت فشار است

کوهستان تحت فشار است تقریباً یک میلیارد نفر از مردم جهان در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند و به‌طور مستقیم از آن بهره می‌برند و بیش از نیمی از جمعیت انسانی، به‌طور غیرمستقیم به آب، غذا و انرژی پاک حاصل از کوهستان وابسته هستند. به رغم این نقش حساس و حیاتی، کوه‌ها از تغییرات آب و […]

کوهستان تحت فشار است

تقریباً یک میلیارد نفر از مردم جهان در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند و به‌طور مستقیم از آن بهره می‌برند و بیش از نیمی از جمعیت انسانی، به‌طور غیرمستقیم به آب، غذا و انرژی پاک حاصل از کوهستان وابسته هستند. به رغم این نقش حساس و حیاتی، کوه‌ها از تغییرات آب و هوا، تخریب زمین، بهره‌برداری بیش از توان تاب‌آوری و بلایای طبیعی، با پیامدهای بسیار گسترده و ویرانگر برای جوامع کوهستانی و سایر جوامع بشری، تهدید می‌شوند.

به گزارش مهر، کوه‌ها اولین شاخص‌های تغییر اقلیم هستند و با گرم شدن اقلیم جهانی، تعداد زیادی از گرسنه‌‌ترین و فقیر‌ترین جوامع کوهستانی در جهان، با موانع بیش‌تری برای بقای خود مواجه می‌شوند. دمای در حال افزایش نیز به این معنی است که یخچال‌های کوهستانی، به میزان بی‌سابقه ذوب می‌شوند و میلیون‌‌ها نفر از مردم پایین‌دست، برای تأمین آب شیرین مورد نیاز، تحت تأثیر این امر قرار می‌گیرند. اما از سوی دیگر جوامع کوهستانی، در مورد چگونگی سازگاری با تغییر اقلیم، در طول نسل‌‌ها دانش و تجربه‌ فراوانی در اختیار دارند.

تغییر اقلیم، تغییرات آب و هوایی و بلایای ناشی از آن، همراه با تبعات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی که به‌دنبال دارد، آسیب‌پذیری مردم کوهستان نسبت به کمبود مواد غذایی و فقر را، بیش از پیش افزایش می‌دهد. در حال حاضر حدود ۳۹ درصد از جمعیت کوهستانی در کشورهای در حال توسعه (۳۲۹ میلیون نفر)، به دلیل عدم امنیت غذایی، در معرض تهدید قرار دارند.

با افزایش آسیب‌پذیری جمعیت‌ مناطق کوهستانی، مهاجرت به خارج از کشور و به مراکز شهری افزایش می‌یابد و کسانی که برای اداره‌ی مزارع باقی می‌مانند، اغلب زنان هستند که به منابع مالی، آموزش و حق مالکیت زمین، دسترسی ندارند. همچنین مهاجرت از مناطق کوهستانی، به شکل قابل ملاحظه‌ای منجر به کاهش ارایه خدمات اکوسیستمی و حفظ تنوع فرهنگی و زیستی می‌شود و این در حالی است که کوه‌ها، مکان‌های گردشگری و مسیرهای فرهنگی هستند و گردشگری کوهستانی، حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از صنعت گردشگری جهانی را تشکیل می‌دهد. اصلاح سیاست‌گذاری‌ها در مدیریت و سرمایه‌گذاری‌ در بخش‌های دولتی و خصوصی، می‌توانند شرایط سخت مردم جوامع کوهستانی را کاهش داده و از میزان مهاجرت به شهر‌ها نیز بکاهد.

محصولات و خدمات کوهستان، برای بهبود معیشت و تقویت اقتصاد محلی، دارای پتانسیل زیادی است. تقاضای جهانی برای محصولات کوهستانی مانند قهوه، عسل، گیاهان و ادویه‌جات، و همچنین صنایع‌دستی، لوازم آرایشی و داروها، پیوسته در حال افزایش است و این موضوع، به تولیدکنندگان بومی و کوچک امکان می‌دهد که محصولات منحصربه‌فرد خود را با قیمت مناسب به دست آورند و همچنین برای مشتریان، ارزش افزوده به ارمغان بیاورند. همچنین کوه‌ها با تأمین زمین برای محصولات کشاورزی، چریدن دام و جاری کردن آب در رودخانه برای ماهیگیری، به امنیت غذایی کمک می‌کنند. کشاورزی کوهستانی برای قرن‌ها، الگویی برای توسعه‌ی پایدار بوده است و به لطف کارکرد کوچک ولی مهم آن و رد پای کم کربن، به‌طور ذاتی شغلی سبز محسوب می‌شود. از ۲۰ گونه گیاهی که ۸۰ درصد از غذای جهان را تأمین می‌کنند، ۷ گونه‌ آن در کوهستان کشت شده و یا منشأ کوهستانی دارند: ذرت، سیب‌زمینی، جو، سورگوم (ذرت خوشه‌ای)، کینو-آ، گوجه‌فرنگی و سیب.

اکثر تولیدات کشاورزی کوهستانی، برای مصرف خانواده است و نقش کلیدی در تأمین امنیت غذایی خانوار‌ها ایفا می‌کند. تولید و بازاریابی محصولات کوهستانی ارزشمند، می‌تواند اقتصادهای محلی را تقویت کند و همه‌ اینها نشان دهنده‌ تنوع معیشت در کوهستان است.

اهمیت دیگرکوه‌ها، تأمین ۶۰ تا ۸۰ درصد آب شیرین جهان و به تبع آن تأمین امنیت غذایی است و بدون آن، تحقق توسعه‌ی پایدار که هدفش ریشه‌کن کردن فقر و گرسنگی است، امکان پذیر نیست.

برخی از بزرگ‌ترین شهرهای جهان، از جمله نیویورک، ریودوژانیرو، نایروبی، توکیو و ملبورن، وابسته به آب‌های شیرینی هستند که از کوه‌ها سرازیر می‌شود.

کوه دماوند در کشور ما نیز از همین ویژگی‌های برجسته و حیاتی برخوردار بوده و جلوه‌های بصری زیبای آن، تماشاگه راز ایرانیان است.

 

کوه‌ها، نقش کلیدی در ارایه انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی‌های آبی، انرژی خورشیدی، انرژی باد و بیوگاز بازی می‌کنند که در حال حاضر، تولید حدود یک پنجم برق سراسر جهان، از این نوع انرژی‌هاست. در بعضی کشورها، تقریباً به‌طور انحصاری برای تولید برق، از آب استفاده می‌کنند اما مناطقی که آب و هوای خشک دارد و یا مناطق گرمسیری، دارای توانایی بالایی برای تولید انرژی از منبع خورشید هستند.