چرا در هوای آلوده مدارس تعطیل می‌شوند؟

چرا در هوای آلوده مدارس تعطیل می‌شوند؟ در روزهای اخیر بار دیگر بحث آلودگی هوا و آلاینده‌های جوی به دلیل تعطیلی مدارس در تهران و برخی دیگر از کلان‌شهرهای ایران داغ شده است. به گزارش سیناپرس، طی چند روز گذشته مدارس تهران، تبریز و برخی دیگر از شهرهای کشورمان به دلیل آلودگی هوا تعطیل شده […]

چرا در هوای آلوده مدارس تعطیل می‌شوند؟

در روزهای اخیر بار دیگر بحث آلودگی هوا و آلاینده‌های جوی به دلیل تعطیلی مدارس در تهران و برخی دیگر از کلان‌شهرهای ایران داغ شده است.

به گزارش سیناپرس، طی چند روز گذشته مدارس تهران، تبریز و برخی دیگر از شهرهای کشورمان به دلیل آلودگی هوا تعطیل شده و به کودکان، سالمندان و افراد بیمار توصیه شد در منازل باقی مانده و از تردد در شهر خودداری کنند. این واکنش در حقیقت یک اقدام پیشگیرانه از سوی مسؤولین به منظور حفظ سلامتی شهروندان محسوب شده و براساس استانداردهای بهداشتی در سراسر جهان اعمال می‌شود.

در حقیقت در سراسر جهان مدارس تابع یک تقویم آموزشی هستند که در آن روزهای دقیق کاری، تعطیلات و… ذکر شده است که در این میان گاهی تعطیلات غیرمترقبه باعث تغییر در این جدول و تقویم آموزشی می‌شود. شاید مهم‌ترین دلایل این تعطیلات را بتوان آلودگی هوا، سرما و برف، یا گرمای شدید دانست.

تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا

امروزه بسیاری از کلان‌شهرهای جهان دارای مشکل آلودگی هوا هستند که این موضوع می‌تواند تبعات بهداشتی نامطلوبی بر سلامت شهروندان داشته باشد. براساس استانداردهای جهانی شاخص آلاینده‌ها و ریزگرد‌‌‌ها در حد فاصل ۰ تا ۵۰ هوای پاک محسوب شده، شاخص ۵۰ تا ۱۰۰ سالم، شاخص ۱۰۰ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، شاخص ۱۵۰ تا ۲۰۰ ناسالم و شاخص ۲۰۰ به بالا بسیار ناسالم ارزیابی می‌شود که در حقیقت این جدول معیار اعلام تعطیلی و توقف فعالیت‌ها در کلان‌شهر‌‌‌ها محسوب شده و معمولاً در صورت ثبت شاخص ۱۵۰ به بالا، مدارس تعطیل شده و اعلام اخطار می‌شود.

تعطیلی مدارس بر اثر آلودگی هوا تنها منحصر به تهران نبوده و در بسیاری از دیگر کشور‌‌‌ها نیز مشاهده می‌شود. برای مثال در طول سال دانش‌آموزان شهر دهلی‌نو که یکی از آلوده‌‌‌‌ترین شهرهای جهان از نظر آلاینده‌های جوی است، به دفعات با تعطیلی روبه‌رو شده و شرایط حاد در این کشور به گونه‌ای است که حتی دادگاه عالی هند قانونی را در این زمینه ابلاغ کرده است که براساس آن دولت مکلف به واکنش سریع و اعلام تعطیلی مدارس بوده و باید در این زمینه هوشیار باشد. در کشور چین نیز دانش‌آموزان پکن در طول سال بار‌‌‌ها شاهد تعطیلی مدارس بر اثر آلودگی هوا بوده و این موضوع امری عجیب در پکن محسوب نمی‌شود. در کشورهای اروپایی و کلان‌شهر‌‌‌ها این رویداد به ندرت اتفاق افتاده و تنها در برخی موارد استثنایی مانند فوران آتشفشان در ایسلند در سال ۲۰۱۰ میلادی که منجر به پخش شدن میزان زیادی غبار و خاکستر در هوا شده بود، دانش‌آموزان خانه‌نشین شده و علاوه بر مدارس، بسیاری از ادارات، فرودگاه‌ها و سایر مراکز کشور ایسلند و برخی کشورهای مجاور نیز تعطیل شدند.

از سوی دیگر شرایط بحران آب و هوایی در بسیاری از کشورهای آفریقایی نیز حاد و بغرنج بوده و این موضوع در کشورهای غربی این قاره و به ویژه نیجریه به مراتب بیش‌تر دیده می‌شود. در قاره آفریقا علاوه بر خودرو‌‌‌ها و آلاینده‌های ناشی از آن، مصرف زیاد زغال‌سنگ نیز مزید بر علت شده و موجب افزایش آلودگی هوا می‌شود.هر چند نبود زیر ساخت‌های لازم و کافی در این قاره سبب شده است تا آمار دقیقی از روزهای سالم و ناسالم از نظر آلاینده‌های جوی در دست نبوده و معمولاً کودکان آفریقایی در روزهای ناسالم از نظر آلاینده‌های جوی نیز به فعالیت‌های خود ادامه داده و به مدرسه می‌روند.

چرا مدارس در شرایط آلودگی هوا باید تعطیل شوند؟

پژوهش‌های محققان اسپانیایی نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در مسیر مدرسه می‌تواند بر حافظه کودکان تأثیراتی منفی داشته باشد. در این مطالعات به ارتباط بین کاهش قدرت حافظه و ذرات آلاینده جوی پی برده شده و مشخص شد ریز ذرات دارای ابعاد دو نیم میکرومتر یا کم‌تر و همچنین دوده کربن که هر دو به‌طور مستقیم بر اثر ترافیک به وجود می‌آیند، بر حافظه کودکان در مسیر مدرسه تأثیر دارد. یافته‌های مطالعات پیشین نشان می‌داد که بیست درصد از کربن تولید شده در ترافیک‌های شهری توسط انسان‌ها استنشاق می‌شود. از سوی دیگر مطالعات جدید پژوهشگران نشان می‌دهد که تنفس کودکان در شهرهای بزرگ که دارای آلودگی هوا هستند، بر سلامت آنها تأثیر نامطلوبی گذاشته و این موضوع با توجه به آلودگی هوا در بیش‌تر کلان‌شهر‌های دنیا، بسیار با اهمیت قلمداد می‌شود.

از سوی دیگر مطالعات و پژوهش‌های محققان دانشگاه مونتانا در ایالات‌متحده نشان می‌دهد که آلودگی هوا تأثیری نامطلوب روی ژن موسوم به apolipoprotein epsilon 4 allele داشته و به میزان ۱۰ امتیاز از ضریب هوشی کودکان خواهد کاست. این موضوع به نوبه خود تأثیر منفی در جنبه‌های مختلف زندگی علمی و اجتماعی کودکان گذاشته و میزان بزه کاری و اختلالات رفتاری را در آنها افزایش می‌دهد.

از سوی دیگر دانشمندان در مطالعات متعددی دریافته‌اند که زندگی به مدت طولانی در فضای دارای آلودگی شدید هوا و محیط‌های دارای ریزگردهای مضر، سبب بالا رفتن خطر التهاب مغزی و تغییرات ساختار عصبی مغز و بروز بیماری‌هایی از قبیل آلزایمر و پارکینسون خواهد شد.

آژانس بین‌المللی انرژی نیز چندی پیش در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد به‌طور سالانه ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در سراسر جهان به‌طور مستقیم بر اثر عوارض ناشی از آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.

بر این اساس قاره‌های آسیا و آفریقا دارای بالا‌‌‌ترین میزان مرگ بر اثر آلودگی هوا بوده و بسیاری از مردم این مناطق همه ساله بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. در این گزارش همچنین عنوان شده است که آلودگی هوا و تأثیرات جانبی آن؛ چهارمین عامل اصلی مرگ و میر انسان‌ها در سراسر جهان محسوب می‌شود.

براساس آمارهای بین‌المللی به‌طور سالانه خسارات ناشی از آلودگی هوا در سطح جهان رقمی بالغ بر دوتریلیون‌و۶۰۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که این موضوع می‌تواند تأثیرات مخربی بر حوزه‌های کشاورزی و بهداشت و سلامت عمومی بشر داشته باشد.

شرایط آب و هوای تهران از نظر آلاینده‌های جوی

شهر تهران همواره در دهه‌های گذشته با مشکل آلودگی هوا روبه‌رو بوده و این معضل حتی در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ نیز که تعداد خودرو‌های شهر تهران بسیار کم‌تر از تعداد فعلی بود نیز مردم تهران با مشکل آلودگی هوا دست‌وپنجه نرم می‌کردند. باید در نظر داشت که آلاینده‌های هوا هم از نظر ترکیب شیمیایی و هم نظر اندازه با یکدیگر تفاوت دارند و البته اثراتی که بر سلامت افراد هم می‌گذارند، متفاوت است اما در میان شاخص‌هایی که روزانه و به‌طور ثابت اندازه‌گیری می‌شوند، می‌توان به ذرات معلق، دی‌اکسیدگوگرد، منواکسیدکربن، اوزون و دی‌اکسیدنیتروژن اشاره کرد. البته جز این آلاینده‌ها، هوایی که در شهرهای آلوده تنفس می‌کنیم، حاوی آلاینده‌های دیگری نیز هست که به دلایلی در نمودارهای روزانه درج نمی‌شوند. براساس شاخص‌های استانداردی که در بالا به ان اشاره شد در سال جاری مردم شهر تهران تنها ۱۲ روز هوای پاک استنشاق کرده و تعداد روزهای هوای سالم در سال جاری نیز ۲۰۰ روز بوده است. این اساس ۵۹ روز از سال جاری هوا برای گروه‌های حساس، ناسالم بوده و با احتساب امروز، دومین روز از هوای ناسالم را در شهر تهران تجربه کرده‌ایم.

آلودگی هوا متهم کاهش بارندگی در تهران

نکته جالبی که باید به آن توجه کرده و در نظر داشت، تأثیر آلاینده‌های جوی بر کاهش میزان بارندگی است. موضوعی که در سال‌های اخیر به وضوح در تهران مشاهده شده است. براساس مطالعات انجام شده توسط تیمی از پژوهشگران بین‌المللی مشخص شد که در بیش‌تر رشته کوه‌ها در مرکزی و شرق چین؛ بارش باران روندی رو به کاهش داشته است که بسیاری از محققان آلودگی را مقصر این امر می‌دانند. هرچند پیش از این شواهد جدی از این ارتباط به اثبات نرسیده بود؛ اما با تحقیقات جدید انجام شده توسط محققان آزمایشگاه ملی پاسیفیک‌نورث‌وست؛ صحت این نظریه به اثبات رسید.

دانشمندان در این آزمایشگاه با ترکیبی از جمع‌آوری اطلاعات و مدل‌سازی کامپیوتری توانستند نشان دهند که آلودگی هوا باعث کم کردن سرعت نسیم دره‌ها و کاهش رطوبت سطح هوای اطراف مناطق کوهستان می‌شود. به گفته این پژوهشگران در نتیجه آلودگی هوا، انتقال همیشگی بخار آب از دره به طرف کوهستان به طرز قابل‌توجهی کاهش پیدا می‌کند که این پدیده منجر به اتفاقات اجتناب‌ناپذیر و غیرقابل پیش‌بینی خواهد شد که باعث سرکوب انتقال گرما و بارش باران بر فراز کوه‌ها می‌شود. این فرایند عمدتاً دلیل اصلی تشکیل ابرهای بارانی طوفان زا است.

 

به این ترتیب شاهد هستیم که آلودگی هوا نه تنها بر محیط‌زیست و سلامت انسان تأثیر دارد بلکه موجب به هم خوردن چرخه‌های طبیعی و کاهش بارندگی نیز می‌شود. امروزه مردم تهران و دیگر کلان‌شهرهای ایران، شاهد آلودگی شدید هوا هستیم که این موضوع نیازمند توجه جدی است و در این میان نمی‌توان تمامی تقصیر را به گردن دولت انداخته و باید پذیرفت بدون همکاری مردم و احساس مسؤولیت تمامی شهروندان، نمی‌توان نتیجه مطلوب را به دست آورد.