جبران آسیب‌های زلزله با استفاده از اطلاعات مکانی و داده‌های دانشی

رییس انجمن زمین‌ساخت و زمین‌شناسی ساختاری ایران  جبران آسیب‌های زلزله با استفاده از اطلاعات مکانی و داده‌های دانشی پنجمین همایش زمین‌ساخت و زمین‌شناسی ساختاری ایران با نگرشی ویژه بر زمین‌لرزه ۲۱ آبان کرمانشاه دیروز در محل این سازمان برگزار شد. به گزارش مناقصه مزایده به نقل از روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور بر همین […]

رییس انجمن زمین‌ساخت و زمین‌شناسی ساختاری ایران 

جبران آسیب‌های زلزله با استفاده از اطلاعات مکانی و داده‌های دانشی

پنجمین همایش زمین‌ساخت و زمین‌شناسی ساختاری ایران با نگرشی ویژه بر زمینلرزه ۲۱ آبان کرمانشاه دیروز در محل این سازمان برگزار شد.

به گزارش مناقصه مزایده به نقل از روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور بر همین اساس، رییس انجمن زمین‌ساخت و زمین‌شناسی ساختاری ایران با تأکید بر این‌که در دنیا نمونه‌های موفقی از پیش‌بینی زلزله تاکنون ارایه نشده است، گفت: از سوی دیگر ما می‌توانیم با استفاده از اطلاعات مکانی و داده‌های دانشی، آسیب‌های بعد از زلزله را جبران کنیم.

محمدمهدی خطیب با اشاره به زلزله ۲۱ آبان سرپل ذهاب، افزود: بعد از این زلزله و اصولاً بعد از همه زلزله‌های مهم کشور ادعاهایی در زمینه پیش‌بینی زلزله مطرح می‌شود.

وی با تأکید بر ضرورت انجام کار علمی در این زمینه، اظهارکرد: ما ضمن آن‌که از انجام هرگونه فعالیت علمی در این زمینه استقبال می‌کنیم، باید اجازه دهیم تا موضوعاتی در این زمینه مطرح شود که از نظر علمی قابل بحث و طرح باشد.

خطیب با اشاره به نمونه‌هایی در این زمینه، توضیح داد: در بیش از ۱۵ سال گذشته فردی با مراجعه به یکی از استانداران کشور، ادعا کرده بود که دستگاهی را برای پیش‌بینی زلزله از یک روز تا یک هفته تولید کرده است.

رییس انجمن زمین‌ساخت و زمین‌شناسی با بیان این‌که از وی برای بررسی این موضوع دعوت به عمل آمده است، خاطرنشان‌کرد: در این جلسه بعد از صحبت‌های حضار، من از فرد مجری طرح سؤالاتی در زمینه متغیرهای استفاده شده برای اندازه‌گیری و شیوه‌های پروسسور کردن مطرح کردم که مجری طرح گفت از آنجایی که ما قرار است این طرح را به نام ایران در کشور و مجامع بین‌المللی عرضه کنیم؛ از این رو چنین اطلاعاتی محرمانه است و جزییاتی از این دستگاه مطرح نشد.

خطیب اضافه‌کرد: این دستگاه در آن زمان به مبلغ ۱۸۰ میلیون تومان به فروش رسید که یکی از نمونه‌های ناموفق در این زمینه بوده است.

وی همچنین با بیان این‌که ۲۰ دستگاه در استان‌های مختلف نیز به فروش رسید، تأکیدکرد: از آنجایی که این طرح با رویکرد تجاری بوده است و دیدگاه علمی و رفع مشکل در آن دیده نشده بود، از این رو این دستگاه قابلیت‌های لازم را نداشت.

رییس انجمن زمین‌ساخت با بیان این‌که همه زلزله‌های کشور از سال‌های گذشته تاکنون از طریق دستگاه‌ها به ثبت رسیده است، خاطرنشان‌کرد: ایران در کمربند زلزله دنیا قرار دارد، از این رو شاهد هستیم که زلزله‌هایی با بزرگای بیش از ۵ در کشور رخ می‌دهد.

وی در عین حال با تأکید بر این‌که تعداد زلزله‌های بالاتر از ۷ ریشتر در سال کم‌تر از تعداد زلزله‌های با بزرگای ۵ تا ۵٫۹ ریشتر است، ادامه‌داد: به دلیل ساختارهای زمین، ایران منطقه زلزله‌خیزی است و انتظار رخدادهای لرزه‌ای با بزرگای زیاد در آن می‌رود.

خطیب با طرح این سؤال که آیا می‌توان زلزله‌ها را پیش‌بینی کرد، گفت: تجربیات جهان نشان داده است که یک گروه از محققان چینی به مدت ۵ سال بر روی این پروژه مطالعه کردند و تنها توانستند در یک مورد خاص ۸ ساعت قبل از وقوع زلزله را پیش‌بینی کنند؛ ولی این روش در هیچ کدام از زلزله‌های این کشور و در هیچ کدام از زلزله‌های دنیا قابل استفاده نبود.

رییس انجمن زمین‌ساخت با تأکید بر این‌که در دنیا نمونه‌های موفق از پیش‌بینی زلزله وجود ندارد، اضافه‌کرد: ولی با استفاده از اطلاعات موجود در زمینه مکان وقوع زمین‌لرزه و داده‌های دانشی می‌توانیم خسارات ناشی از زلزله را کاهش دهیم و ابراز امیدواری کرد که این انجمن بتواند پاسخ‌های علمی به موضوعاتی چون پیش‌بینی زلزله را ارایه دهد.

گسل‌های مسبب زلزله ۲۱ آبان شناسایی شدند

همچنین رییس دانشکده علوم زمین دانشگاه اصفهان از اجرای مطالعاتی در زمینه شناسایی گسل مسبب زلزله ۲۱ آبان خبر داد و گفت: در این مطالعات دو گسل شناسایی شد که به نظر می‌رسد مسبب بروز این زلزله بوده است.

همایون‌صفایی، زمین لرزه ۲۱ آبان سرپل‌ذهاب استان کرمانشاه را یکی از بزرگ‌‌ترین زمین‌لرزه‌های کشور توصیف کرد و افزود: بزرگای این زمین‌لرزه ۷٫۳ بوده است.

وی به بیان وضعیت زلزله‌های تاریخی این منطقه اشاره کرد و ادامه‌داد: از سوی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و زلزله‌شناسی دو رخداد تاریخی برای این منطقه معرفی شده است.

رییس دانشکده علوم دانشگاه اصفهان با بیان این‌که از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۷ زلزله‌های این منطقه از طریق دستگاه‌ها به ثبت رسیده است، خاطرنشان‌کرد: زلزله‌های این منطقه غالباً با سازوکار گسل شمالی – جنوبی و با شیب به سمت شرق بوده است.

وی اضافه‌کرد: در مطالعات خود اقدام به شناسایی گسل مسبب زلزله ۲۱ آبان کردیم که برای این منظور از نقشه گسل‌های فعال در سال ۸۴ از سوی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله منتشر شده بود، استفاده شد.

به گفته وی، در این منطقه دو گسل «پیشانی کوهستان» و «گسل مرتفع زاگرس» بوده است.

این استاد دانشگاه، مشکل اصلی عدم شناسایی گسل‌های این زلزله را عدم اطلاعات در این زمینه دانست و اظهارکرد: تاکنون هرگونه اظهار نظر در این زمینه براساس اطلاعات چند دهه قبل بوده است.

عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان با تأکید بر این‌که در این مطالعات از اطلاعات استخراج شده از روش‌های سنجش از راه دور بهره بردیم، ادامه‌داد: از این روش توانستیم گسل‌های منطقه را شناسایی کنیم، به گونه‌ای که توانستیم گسلی به نام گسل F1 شناسایی کنیم که به نظر می‌رسد گسل اصلی مسبب زلزله ۲۱ آبان بوده است.

به گفته وی، رخداد زلزله در گسل F1 که ما آن را نامگذاری کردیم، موجب تحریک گسل روستای سرپل ذهاب شده که طول گسل F1، ۶۰ کیلومتر است.

وی همچنین اضافه‌کرد: در این مطالعات ما نتایج به دست آمده را با تصاویر راداری تلفیق کردیم که نشان داد در محل تلاقی این دو گسل بیش‌ترین جابه‌جایی زمین رخ داده است.

رییس دانشکده علوم دانشگاه اصفهان میزان جابه‌جایی زمین در این زلزله را ۹۰ سانتی‌متر دانست و ادامه‌داد: در این منطقه ۵۵۰ زلزله با بزرگای ۴ رخ داده است.

 

یادآورمی‌شود، پنجمین همایش زمین‌ساخت و زمین‌شناسی ساختاری ایران با حضور کارشناسان و متخصصان دانشگاه‌های مختلف کشور، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، مؤسسه ژئوفیزیک، پژوهشگاه زلزله‌شناسی، استادان دانشگاه، مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران و پژوهشکده علوم‌زمین در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در حال برگزاری است.