هدفمندسازی بودجه ۹۷ با حرکت گام به گام به سمت بودجه‌ریزی عملیاتی بودجه عملیاتی محصول برنامه‌ریزی استراتژیک است گروه اقتصاد کلان- این روز‌ها در رسانه‌ها و فضاهای مجازی به‌خصوص آنهایی که وجه اقتصادی پررنگ‌تری دارند، کارشناسان اقتصادی، «بودجه‌ریزی عملیاتی» را بسیار مطرح می‌کنند. موضوعی که به مثابه رنسانسی در امر بودجه‌نویسی و بودجه‌ریزی می‌ماند و […]
هدفمندسازی بودجه ۹۷ با حرکت گام به گام به سمت بودجه‌ریزی عملیاتی
بودجه عملیاتی محصول برنامه‌ریزی استراتژیک است
گروه اقتصاد کلان- این روز‌ها در رسانه‌ها و فضاهای مجازی به‌خصوص آنهایی که وجه اقتصادی پررنگ‌تری دارند، کارشناسان اقتصادی، «بودجه‌ریزی عملیاتی» را بسیار مطرح می‌کنند. موضوعی که به مثابه رنسانسی در امر بودجه‌نویسی و بودجه‌ریزی می‌ماند و می‌تواند موجب تحولی بزرگ در اقتصاد کشور شود، زیرا نتیجه‌گرایی با سنجش و ارزیابی در آن قابل مشاهده است و می‌تواند ضمن رشد بهره‌وری در کشور از هدر رفتن و اتلاف منابع جلوگیری کند.
در واقع می‌توان گفت بودجه‌ریزی عملیاتی نوعی سیستم برنامه‌ریزی، بودجه‌ریزی و ارزیابی است که بر رابطه بودجه هزینه شده و بر خروجی‌های مورد انتظار تأکید می‌کند. در چارچوب بودجه‌ریزی عملیاتی، بخش‌های مختلف اداری براساس استانداردهای مشخصی تحت عنوان شاخص‌های عملکرد، پاسخگو هستند و مدیران منابع براساس اولویت امور و نتایج قابل اندازه‌گیری، تخصیص داده می‌شوند.
لایحه بودجه ۹۷ آغاز بودجه‌ریزی از روش سنتی به عملیاتی است
در همین رابطه سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: لایحه بودجه ۹۷ تقدیمی به مجلس حاکی از این است که ساختار بودجه از روش سنتی به روش بودجه‌ریزی عملیاتی سوق داده شده و این یک قدم مثبت است.
علی‌محمدشاعری افزود: تغییر ساختار بودجه به این شکل که براساس هزینه‌های تمام شده واحد خدمت هزینه‌ها برآورد و اعتبارات برای سال ۹۷ پیش‌بینی شده یک رویکرد جدید است.
نماینده شرق مازندران در مجلس شورای اسلامی گفت: یک رویکرد جدید دیگر در این لایحه استفاده از مشارکت بخش خصوصی در اجرای پروژه‌های عمرانی است چون اعتقاد براین است که این یک نقطه شروعی برای واگذاری طرح‌های عمرانی و اقتصادی به بخش خصوصی است.
وی ادامه داد: روند بودجه‌ریزی سنتی که عمدتاً متکی بر منابع نفت و مالیات بوده بیانگر این است که ما با این روش‌ها نمی‌توانیم مسایل کشور را حل کنیم و حتما باید به سمت مشارکت بخش خصوصی، تعاونی‌ها، تشکل‌های مردمی و مشارکت جدی بانک‌ها با سازوکار مشخص شده توسط مجلس و دولت برویم.
شاعری گفت: این یک گام جدی ولی کافی نیست، قدم‌های اولیه در لایحه بودجه ۹۷ برداشته شده، اگر سازمان برنامه بعد از تصویب لایحه بودجه بتواند با کمک دستگاه‌های اجرایی سازوکار مشخص و آیین‌نامه کارآمدی مبتنی بر تشویق بخش خصوصی تصویب و مشارکت بخش خصوصی و تشکل‌ها و مردم را برای اجرای پروژه‌های عمرانی جلب کند، بسیاری از چالش‌های پیش رو را می‌توانیم برداریم.
سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: این لایحه باید نقشه راه مشارکت بخش خصوصی را در سال آینده فراهم کند، چراغ‌های کم سویی از این نقشه راه الان روشن شده و این کافی نیست ولی غنیمت است.
شاعری با اشاره به این‌که هر کشوری که با سازوکارهای دولتی و روش‌های سنتی اداره شود باید بداند این روش‌ها، شیوه‌های منسوخ و شکست خورده است افزود: در گذشته کشورهای بلوک شرق این تجربه را داشتند و ما نیز طی ۳ تا ۴ دهه گذشته به‌رغم این‌که در قانون اساسی مکلف بوده‌ایم اداره کشور را به بخش خصوصی، تعاونی‌ها و دولت واگذار کنیم متأسفانه تمرکز اداره کشور در حال حاضر هنوز دست دولت است.
وی ادامه داد: بیش از ۸۰ درصد اقتصاد کشور در حال حاضر دست دولت است و دولت هم به خاطر نداشتن منابع نمی‌تواند کشور را اداره کند بنابراین چالش‌هایی مثل بیکاری، فساد، بزهکاری و آسیب‌های اجتماعی هر روز بیش از گذشته خود را نشان می‌دهد.
بودجه‌ریزی عملیاتی از ویژگی‌های بودجه ۹۷ است
سعید توکلی در خصوص بودجه‌ریزی عملیاتی گفت: هر چند ما در بخش بودجه با شفافیت کامل فاصله داریم ولی همین اندازه که در لایحه بودجه مشخص شود مراکز، سازمان‌ها و نهادهای مختلف چه اندازه از بودجه سهم می‌برند و یا سوق دادن بودجه به سمت عملکرد، گام مثبتی در لایحه بودجه سال آینده است.
این استاد اقتصاد در ادامه اظهار داشت: خیلی‌ها انتقاد می‌کنند ولی پیشنهادی ارایه نمی‌دهند در حالی که وقتی بودجه را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهیم باید پیشنهادهای راهبردی ارایه دهیم و دراین شرایط سخت تحریم، نوعی راهکار برای اصلاح داشته باشیم.
وی با ارایه پیشنهادهایی برای بودجه‌ریزی کشور تصریح کرد: ساختار بودجه‌ریزی در کشور ما مناسب نیست و این ارتباطی با هیچ کدام از دولت‌ها ندارد و هر دولتی که سر کار بیاید باید با این ساختار پیش برود، بنابراین اولین گام، اصلاح این ساختار است.
وی خاطرنشان کرد: در ساختار بودجه در کشور ما یک نوع چانه زنی بین دولت و مجلس و نهادهای ذی‌ربط وجود دارد که تفاوت بین لایحه بودجه با قانون بودجه نشان می‌دهد که چه تغییر مسیرهایی ایجاد خواهد شد.
توکلی اظهار داشت: در ساختار بودجه‌ریزی کشور، حجم زیاد هزینه‌های دولتی مانند سدی است که هر اندازه آب در آن بریزیم باز نشتی دارد.
ویژگی متمایز بودجه سال آینده عملیاتی بودن آن است
عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی با اشاره به ارایه لایحه بودجه ۹۷ به مجلس، گفت: شکل عملیاتی گرفتن بودجه در برخی بخش‌ها و زمینه‌ها را می‌توان از ویژگی‌های متمایز بودجه سال آینده دانست.
عبدا…رضیان عملیاتی شدن بودجه را باز شدن دریچه‌های امید برای تخصیص یافتن بیش‌تر اعتبارات دانست و افزود: با تخصیص بیش‌تر اعتبارات، اجرا و تکمیل طرح‌های بیش‌تری را شاهد خواهیم بود.
وی به‌طور مثال به بودجه دولت در بخش بحران و طرح‌های هادی اشاره کرد و ادامه داد: در بودجه هرساله با وجود در نظر گرفتن اعتبار ولی تنها ۲۰ درصد آن تخصیص می‌یافت ولی امسال پیش‌بینی می‌شود که بودجه با توجه به عملیاتی شدن کامل اختصاص یابد.
در حال حاضر ۶ هزار پروژه عمرانی ملی و ۶۵ هزار پروژه عمرانی استانی نیمه‌تمام در کشور وجود دارد.
وی یکی از اشکالات لایحه بودجه ۹۷ را بالا بودن بودجه جاری عنوان کرد و ادامه داد: این در حالی است که وعده دولت برای کاهش بودجه در این بخش بود.
بودجه عملیاتی محصول برنامه‌ریزی استراتژیک است که درآن تصمیمات مربوط به تخصیص بهینه منابع برپایه نتایج پذیرفته شده و محک‌های سازمانی مربوط به اهداف کلی، اختصاصی، استراتژی‌ها و برنامه‌های عملیاتی هر سازمان صورت می‌گیرد. بعد از تهیه برنامه استراتژیک، هر سازمانی که اعتبارات دولتی دریافت می‌کند بودجه خود را طوری تهیه و تنظیم می‌کند که تصمیم گیری‌های دارای اولویت مربوط به برنامه استراتژیک خود را منعکس کند. پس تقاضای بودجه توسط سازمان بیانگر نیازهای آن سازمان برای اجرای نتایج دارای اولویت در برنامه استراتژیک خود می‌باشد. بودجه‌ریزی عملیاتی یک برنامه تلفیق عملکرد سالانه و بودجه سالانه می‌باشد که روابط بین سطح اعتبارات برنامه و نتایج مورد انتظار را نشان می‌دهد. همچنین تأیید می‌کند که یک هدف یا مجموعه‌ای از هدف‌ها باید با مقدار معینی از اعتبارات به دست آید. یک بودجه عملیاتی علاوه بر تخصیص هزینه‌های فعالیت، همه فعالیت‌های (مستقیم و غیرمستقیم) مورد نیاز برای پشتیبانی یک برنامه را تعریف و تعیین می‌کند.
یک بودجه عملیاتی عبارت است از یک برنامه سالانه به همراه یک بودجه سالانه که رابطه میان میزان وجوه تخصیص یافته به هر برنامه با نتایج به دست آمده از اجرای آن برنامه را نشان می‌دهد. این بدان معنی است که با هر میزان مخارج انجام شده در هر برنامه، می‌باید مجموعه معینی از اهداف تأمین شود.
ویژگی‌های بودجه‌ریزی عملیاتی
می توان گفت ویژگی‌های بودجه‌ریزی عملیاتی شامل، چارچوب زمانی برای انجام بودجه عملیاتی باید واقع گرایانه باشد، برنامه‌های استراتژیک می‌بایست با معنی، با تفکر و براساس نیاز‌ها و بر مبنای داده‌ها و اطلاعات و به منظور تهیه بودجه عملیاتی باش، شکل بودجه عملیاتی باید ساده و قابل فهم باشد تا اجرای آن بهتر و ساده تر صورت گیرد، قوه مجریه و مقننه نیازمند فهم هدف و روابط حاکم بر بودجه عملیاتی هستند به‌طوری که تعهدات اجرای بودجه عملیاتی نمایان شود، نتایج اغلب خارج از کنترل هستند و قانون‌گذاران باید نقش فعال تری در اجرای بودجه عملیاتی اجرا کنند لذا با سه روش به‌طور کلی اصلی می‌توان این روش بودجه‌ریزی را جاری کرد. حسابداری قیمت تمام شده، کارسنجی و هزینه یابی بر مبنای فعالیت، وجود دارد، هرچند از روش‌هایی نظیر بودجه سرانه و روش ثابت گرفتن هزینه کل نیز به عنوان روش‌های بودجه‌ریزی عملیاتی نام برده می‌شود ولی در این جا فقط روش‌های عمده تشریح می‌شوند. تا بتوان به هدف نهایی بودجه‌ریزی عملیاتی که همانا کمک به اتخاذ تصمیمات عقلایی درباره تخصیص و تعهد منابع دولتی براساس پیامدهای قابل سنجش می‌باشد که نتایج قابل انتظار (عملکرد) دستگاه را در طول زمان منعکس می‌کند، دست یافت.
هرچند می‌توان گفت نقطه ضعف این نوع بودجه‌ریزی این است که زمان بر و پرهزینه است و شناسایی هزینه فعالیت‌ها فرایندی پیچیده است و مستلزم صرف زمان و انرژی قابل ملاحظه‌ای است. همچنین به دلیل ترس از استفاده از شاخص‌ها برای مجازات و تنبیه پتانسیل زیادی برای ایجاد مقاومت دارد. چالشی که در مسیر تعریف بودجه عملیاتی مطرح است شاخص‌های عملکردی است که از طریق ارتقای سیستم‌های اطلاعاتی مالی و مدیریتی، ممکن است. تعیین اهداف برای خروجی‌های برنامه، هزینه واحد و نتایج بدست آمده از برنامه در بودجه عملیاتی فقط بخشی از راه‌حل است و مهمتر از آن فراهم کردن اطلاعات معتبر و به موقع در خصوص عملکرد برنامه در طول سال است که امید است از سوی وکلای مجلس در تدوین بودجه و نیز آیین‌نامه نگاران بودجه در سازمان‌ها که پس از قانونی شدن بودجه سال ۹۷ مورد توجه قرار می‌گیرد مورد دقت کافی قرار گیرد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.