کانکس‌های بی‌کیفیت دردی را دوا نمی‌کند

کانکس‌های بی‌کیفیت دردی را دوا نمی‌کند کارشناسان معتقدند؛ جایگزینی خانه‌های موقت بومی در مناطق روستایی به جای نصب کانکس می‌تواند در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده و به عملیات کمک‌رسانی شتاب بیش‌تری دهد. به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، بعد از وقوع زلزله در مناطق غربی کشور، یکی از دغدغه‌های مهم بسیاری از مسؤولان امر و مردمی که […]

کانکس‌های بی‌کیفیت دردی را دوا نمی‌کند

کارشناسان معتقدند؛ جایگزینی خانه‌های موقت بومی در مناطق روستایی به جای نصب کانکس می‌تواند در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده و به عملیات کمک‌رسانی شتاب بیش‌تری دهد.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، بعد از وقوع زلزله در مناطق غربی کشور، یکی از دغدغه‌های مهم بسیاری از مسؤولان امر و مردمی که برای کمک‌رسانی به زلزله‌زدگان داوطلب شده بودند، تهیه سرپناهی برای زلزله‌زدگانی بود که در شروع فصل سرما و بارش‌های زیاد مجبور بودند در چادر زندگی کنند.

برای نیل به این هدف، تعداد زیادی از کانکس‌هایی که غالباً در خارج از استان کرمانشاه ساخته شده بود، با هزینه‌های حمل‌ونقل زیاد به مناطق زلزله‌زده رسید و از آنجا که هزینه تهیه هر کانکس مبلغی حدود ۳ تا ۶ میلیون و هزینه جابه‌جایی آن حدود یک میلیون تومان می‌شد، پروژه نصب و راه‌اندازی کانکس برای زلزله‌زدگان با کندی پیش می‌رفت.

در این میان عده‌ای از اساتید دانشگاهی، پروژه‌ای برای ساخت «کَپر» به جای کانکس در مناطق روستایی ارایه دادند و مدعی شدند ساخت این سازه‌های سنتی داری مزایای بی‌شماری است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

-ارزان بودن کپر که قیمت ساخت یک کپر ١٠ تا ١٢ متری حدود ۵۰۰هزار تومان هزینه دارد

-انطباق کامل با فرهنگ و سنت و شرایط مردم روستایی

– استفاده از نیرو‌های خود مردم روستا در ساخت کپر و اشتغال‌زایی بسیار ارزشمند و جلوگیری از خطر فعلی مهاجرت از روستا‌ها

– سرعت عمل در ساخت این کپر‌‌‌ها به‌طوری که به تصریح متخصصان فن ظرف دو تا ۳ روز سازه یک کپر ساخته شده و اندود‌سازی و خاک مالی داخل و بیرون آن نیز در نهایت ظرف چند روز توسط خود روستایی‌‌‌ها انجام می‌شود.

– استحکام بسیار بالای این سازه‌ها به‌طوری که در تست استحکام، مجموعه وزن ۶۰۰ کیلوگرم را به راحتی تحمل کرد

– زیبایی و سازگاری با فرهنگ بومی در داخل این کپر‌ها

– استفاده بهینه در آینده مانند محل نگهداری علوفه، دام، طیور

– امکان تبدیل این کپر‌‌‌ها با طراحی زیبای ساخت و مهندسی چند کپر در کنار هم در آینده به‌عنوان جذب توریست و گردشگر

– امکان الگو شدن این طرح در سطح داخل و خارج ایران به‌عنوان یک طرح کاربردی

و از محسنات کپر، ایجاد شغل برای مردم خود روستا و انگیزه دادن به مردم جهت ساختن و آباد نمودن روستا‌‌‌ها و ایجاد شوق در بین زلزله‌زدگانی است که روحیه خود را در اثر مصیبت‌های وارده از دست داده‌اند.

در مقابل این محسنات کپر؛ این کارشناسان معتقد بودند که نصب کانکس در مناطق روستایی دارای مضرات زیر است:

-ضعیف بودن و بی‌دوام بودن کانکس در مقابل طوفان و باد و باران به‌طوری که در طوفان اخیر، تعدادی از آنها تخریب شد.

-بسیاری از مناطق زلزله‌زده روستایی سرپل‌ذهاب به‌عنوان مناطق گرمسیر شناخته می‌شود و از اواخر زمستان گرما شروع شده و این کانکس‌‌‌ها اصلا با آب و هوای گرم روستا‌‌‌ها تطبیق و سازگاری ندارد.

– تجربه ناموفق نصب کانکس در زلزله بم که در فصل سرما بسیار سرد و در فصل گرما بسیار گرم بوده و گاهی مردم مجبور به گل اندود کردن این کانکس‌‌‌ها شده‌اند و یا با نی و مطابق با شرایط اقلیمی خود کپر ساختند.

– از مضرات جدی کانکس این است که بعدا تبدیل به ضایعات آهن شده و برای محیط‌زیست مشکل جدی خواهد بود و ارزش مادی هم نخواهد داشت.

– در مناطق صعب‌العبور کوهستانی امکان انتقال و نصب کانکس بسیار سخت و گاهی غیرممکن است.

در ادامه این گزارش برای تحقیق بیش‌تر درباره ساخت این نوع سازه‌های بومی سراغ چند تن از کارشناسان امر و اساتید دانشگاه رفته‌ایم که در ادامه ذکر شده است.

اقتصادی بودن ساخت کپر

مرتضی باقری یکی از داوطلبان مردمی برای کمک به زلزله‌زدگان اظهار کرد: در طول مدت سفر به مناطق زلزله‌زده، دو روز متوالی به روستا‌های متعدد تردد داشته‌ام و تا ۱۲۰ کیلومتری سرپل‌ذهاب  و شهرستان مرزی ثلاث باباجانی و ده‌ها روستای کوچک این مسیر کوهستانی بازدید کرده‌ام.

وی در ادامه افزود: طرح ساخت کانکس و نصب آن در روستا‌‌‌ها یک سیاست اشتباه و موجب هدر رفتن سرمایه اقتصادی می‌شود. هر کانکس با هزینه حمل‌ونقل بین ۴ تا ۵ میلیون تومان هزینه دارد، در حالی که با هزینه یک کانکس می‌توان بین ۸ تا ۱۰ کپر از سازه فلز و نی و خاک و گچ ساخت که این مسأله با توجه به تعداد روستا‌های تخریب شده که در حدود ۱۹۰۰ روستا است، یک مسأله مهم به شمار می‌آید.

باقری در پایان، تصریح کرد: در روستا‌های کوهستانی فعالیت نصب کانکس بشدت در جریان بوده و شنیده‌ها حاکی است که در اولین اقدام حدود ۱۰۰۰۰ کانکس در دست ساخت و نصب است که با این هزینه می‌توان حداقل ۸۰۰۰۰ هزار کپر ساخت.

 ضرورت توجه به شرایط منطقه در ساخت سازه‌های بومی

اسماعیل کهرم، کارشناس محیط‌زیست اظهار کرد: در ساخت سازه‌های بومی همچون کپر باید توجه داشت که در این مناطق بارش باران و برف زیاد است و اگر کپر کاهگلی ساخته می‌شود، باید با نایلون عایق شده و در کف آن همچون خانه‌های قشقایی برای گرمایش از زغال بهره برده شود.

وی در ادامه افزود: اگر بتوانیم از صنایع بومی به ویژه بومی مناطق سردسیر برای اسکان زلزله‌زدگان استفاده کنیم، بسیار مفید خواهد بود.

این کارشناس محیط‌زیست در خاتمه تأکید کرد: از این نوع کپر‌‌ها در مناطق روستایی دیگر کشور هم بهره برده شده که ویژگی اصلی آن حفظ گرما در حد بالا است.

ساخت کپر برای روستاییان روحیه‌ساز است

مهدی رییسی، استاد رشته معماری و شهرسازی و مدیر ساخت سازه‌های سنتی در مناطق زلزله‌زده اظهار کرد: تجربه نشان داد که مردم در ابتدای بحران احساسی کمک کرده و کم‌تر به فکر شرایط آینده هستند.

وی با بیان این‌که هزینه ساخت و نصب هر کانکس برابر ۱۰ کپر است، گفت: نفوذ آب به کانکس و عوارض محیط‌زیستی آن موجب شد تا روستاییان به احداث کپر علاقه نشان دهند؛ از طرف دیگر مردم شوک زده هستند و نیاز به تقویت روحی دارند و ساخت خانه‌های موقت به دست خودشان می‌تواند، موجب تقویت روحیه آنها شود.

رییسی تصریح کرد: هر خانواده خودش می‌تواند اقدام به ساخت سازه‌های بومی کند و گروهی از اساتید دانشگاه معماری و متخصصان برای مشاوره مقاوم‌سازی در منطقه حضور دارند و به زلزله‌زده‌ها کمک می‌کنند.

وی با تأکید بر مدت زمان کوتاه ساخت کپر، اضافه کرد: برای ساخت این سازه‌ها به هر خانواده ۳۰ کیسه گچ می‌دهیم و اگر وسیله‌ای برای حمل‌ونقل آن تهیه می‌کنیم و البته ماده اولیه دیگر را هم که نی است، در خود منطقه به وفور یافت می‌شود.

این استاد دانشگاه در خاتمه با بیان این‌که سازه کپر با نوع زندگی مردم کوچ نشین مطابقت بیش‌تری دارد، گفت: افراد متخصصی که در این زمینه می‌خواهند کمک کنند، می‌توانند به گروهی که اساتید دانشگاهی برای کمک به زلزله‌زدگان تشکیل داده‌اند، بپیوندند.

 سازه‌های سنتی با فرهنگ روستایی مطابق است

کیوان کاشفی رییس اتاق بازرگانی کرمانشاه در گفت‌و‌گو با خبرنگار مسکن اظهار کرد: واگذاری کانکس یک روند طولانی دارد و قیمت آن بسته به جنس، از سه میلیون و پانصد تا ۷ میلیون تمام می‌شود.

وی ادامه داد: هزینه‌های حمل‌ونقل کانکس هم ۱ میلیون تمام شده و در نتیجه در تلاشیم که این کانکس‌‌ها را در داخل خود استان بسازیم.

کاشفی تصریح کرد: پیش‌بینی شده بود که در طول یک‌ونیم ماه تمامی زلزله‌زدگان اسکان موقت داده شوند، اما با وجود شرایط موجود این زمان بیش‌تر طول خواهد کشید و با توجه به شرایط سرما و برف و باران، شرایط برخی از این افراد سخت می‌شود.

رییس اتاق بازرگانی کرمانشاه تأکید کرد: اقداماتی در جهت ساخت سازه‌های بومی شده و حتی نوع پیش ساخته آن هم آمده که دارای ایمنی بالایی است.

وی تأکید کرد: این نوع از سازه‌های سنتی قابل ساخت به صورت انبوه نبوده و فراگیر نیست و بیش‌تر مطابق با فرهنگ مردم روستانشین است.

 مردم مناطق زلزله‌زده به دنبال گرفتن کانکس هستند

حشمت ا…فلاحت‌پیشه، نماینده مردم کرمانشاه اظهار کرد: مردم مناطق غرب کشور با کپرنشینی بی‌ارتباط نیستند و به ویژه در ایام کاشت و برداشت نمونه‌های زیادی از این سازه‌ها را در کنار زمین‌های کشاورزی در این مناطق می‌توان دید.

وی ادامه داد: کشاورزان، کوچ‌نشینان و روستاییان با ساخت کپر آشنایی دارند؛ اما این‌که این نوع سازه بتواند در شرایط سخت سرمای زمستان، تأمین کننده نیاز مردم زلزله‌زده باشد، در هاله‌ای از ابهام است.

 

فلاحت‌پیشه در خاتمه یادآور شد: با توجه به این‌که مردم مناطق زلزله‌زده به دنبال گرفتن کانکس هستند و از آن رضایت دارند، نمی‌توانم ساخت کپر‌‌ها را در منطقه تبلیغ کنم.