سایه‌روشن‌های بودجه ۹۷ و کاهش بودجه عمرانی!

سایه‌روشن‌های بودجه ۹۷ و کاهش بودجه عمرانی! گروه اقتصاد کلان- صحبت‌ها، تحلیل‌ها و نظرات کارشناسی در خصوص بودجه ۱۳۹۷ همچنان در رسانه‌ها ادامه دارد و هر کدام بنا بر زاویه دید خود به تجزیه و تحلیل لایحه بودجه سال‌جاری می‌پردازند و نقاط ضعف و قوت این لایحه را مورد کنکاش خود قرار می‌دهند تا بتوانند […]

سایه‌روشن‌های بودجه ۹۷ و کاهش بودجه عمرانی!

گروه اقتصاد کلان- صحبت‌ها، تحلیل‌ها و نظرات کارشناسی در خصوص بودجه ۱۳۹۷ همچنان در رسانه‌ها ادامه دارد و هر کدام بنا بر زاویه دید خود به تجزیه و تحلیل لایحه بودجه سال‌جاری می‌پردازند و نقاط ضعف و قوت این لایحه را مورد کنکاش خود قرار می‌دهند تا بتوانند ضمن شفاف‌سازی جزییات این لایحه، نظرات راه‌گشای خود را به مسؤولین تصمیم‌ساز کشور منتقل می‌کنند، به‌خصوص‌که بودجه عمرانی واقع‌بینانه کاهش یافته است اما نگرانی‌ها برای پروژه‌های نیمه‌تمام ادامه دارد.

 در واقع با رونمایی از جزییات این لایحه اما نقد و نظرهای بسیاری در رسانه‌های مکتوب و مجازی کشور توسط کارشناسان حوزه اقتصاد ارایه شد. موضوعاتی که می‌تواند در تصمیم‌گیری نهایی نمایندگان مجلس‌شورای‌اسلامی برای تصویب، تصحیح یا رد جزییات این سند تأثیر‌گذار باشد. نوشته پیش رو به نقاط قوت و ضعف بودجه از نظر کارشناسان این حوزه که طی هفته گذشته در روزنامه‌های اقتصادی منتشر شد، نگاهی داشته است.

آب رفتن سهم بودجه عمرانی کشور

حسین‌صمصامی، استاد دانشگاه و اقتصاددادن گفت: اگر به اولین برنامه توسعه‌ای کشور که از سال ۱۳۲۷ در ایران اجرا شد نگاه کنیم، وقتی بودجه در قالب آن برنامه نوشته شد، سهم اعتبارات عمرانی ۳۰ درصد و جاری ۷۰ درصد تعیین شده بود که آن زمان مجلس وقت بودجه را بازگرداند و عنوان کرد این چه مدل بودجه‌نویسی است؛ چراکه نفت ثروت ملی بوده و نمی‌توان آن را به هزینه جاری داد؛ دولت هم گفت سال اول برنامه است و نمی‌توانیم تغییر دهیم، اجازه بدهید در سال دوم برنامه، آمار را به نفع عمرانی تغییر خواهیم داد و سال سوم، نفت را از هزینه‌های جاری حذف می‌کنیم.

* عقبگرد بودجه‌ای داریم

این استاد اقتصاد با اشاره به این‌که اکنون حدود ۷۰سال از آن تاریخ می‌گذرد و در سال ۹۶ سهم مخارج عمرانی‌ ۲۶ درصد و سهم اعتبارات جاری ۷۴ درصد بوده است، تصریح‌کرد: بنابراین طبق این آمارها، به عقب رفته‌ایم، آنچه در عمل تخصیص پیدا می‌کند رقم کم‌تری نسبت به عمرانی است، چرا که دولت درگیر مسایل اجرایی می‌شود و همه هم و غم دولت تأمین هزینه جاری است. علی‌الخصوص آن بخش که مربوط به پرداخت حقوق می‌شود. بنابراین اعتبارات عمرانی تحت‌الشعاع هزینه‌های جاری است. این موضوع ناشی از بی‌انضباطی مالی و عدم اطلاع دقیق دولت از وضعیت اقتصاد و نداشتن برنامه دقیق عملیاتی و نداشتن ابزارهای لازم برای کنترل و هدایت جامعه است.

صمصامی با تأکید بر این‌که در لایحه بودجه ۹۷ اوضاع بدتر شده است، معتقد است: سهم عمرانی‌‌ها ۲۵ درصد و جاری ۷۵ درصد تعیین شده است، بنابراین باز هم در بودجه‌نویسی به عقب رفته‌‌ایم.

*تجهیز منابع ۱۲۵ هزار میلیاردی عمرانی فقط روی کاغذ

وی در پاسخ به این سؤال که دولت معتقد است ۱۵ هزار میلیارد تومان از عمرانی‌ها را اهرم می‌کند و با تجهیز منابع از دیگر بخش‌ها ۱۲۵ هزار میلیارد تومان برای عمرانی‌‌ها اختصاص خواهد یافت، تصریح‌کرد: دولت اگر می‌توانست سال ۹۶ و سال‌های قبل از آن، این کار را انجام می‌داد. همان که انجام نشده سال آینده نیز همین روال با شدت بدتری رخ می‌دهد. دولت توان لازم جهت مدیریت در اجرای طرح‌های عمرانی را ندارد، ساختار کارشناسی دولت ضعیف و فاقد یک مغز متفکر جهت تجزیه و تحلیل مسایل روز اقتصاد و تنظیم بودجه برای هدایت صحیح اقتصاد است. قرار بود دانشگاه و مراکز پژوهشی نقش مغز متفکر را ایفا کنند، ولی متأسفانه نتایج تحقیقات این مراکز نیز کاربردی نیست و به خصوص در رشته علوم انسانی و اقتصاد دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی ناخواسته به تولید علم لاینفع روی آورده‌‌اند.

بودجه ۹۷ خالی از اسناد بالادستی است

عضو کمیسیون عمران مجلس، با انتقاد از اجرای اشتباه قانون هدفمندی یارانه‌ها، گفت: دولت‌ها با اجرای اشتباه هدفمندی سبد رأی خود را افزایش دادند.

محمدرضا‌ملکشاهی با اشاره به تصمیم دولت در خصوص حذف ۱۹ هزار و ۵۰۰ نفر از یارانه‌بگیران در لایحه بودجه ۹۷ کل کشور، گفت: هر چند دولت پیشنهاد حذف این میزان یارانه‌بگیر را در لایحه خود مطرح کرده اما برنامه منسجمی برای عملیاتی کردن این مهم ارایه نداده است.

عضو کمیسیون عمران مجلس‌شورای‌اسلامی، با بیان این‌که اجرای صحیح قانون هدفمندی یارانه‌ها بهتر از ارایه هر نوع پیشنهادی در این باره از سوی دولت است، افزود: در قانون هدفمندی یارانه‌ها ۵۰ درصد برای پرداخت نقدی به اضافه غیرنقدی در بحث مسکن، ازدواج جوانان و بهداشت و ۳۰ درصد برای بخش تولید و همچنین ۲۰ درصد نیز برای کمک به زیرساخت در نظر گرفته شد که تاکنون هیچ یک از این درصد‌ها در تخصیص‌ها رعایت نشد.

نماینده مردم خرم‌آباد و چگنی در مجلس‌شورای‌اسلامی، با تأکید بر این‌که آقایان احمدی‌نژاد و روحانی هر دو در خصوص قانون هدفمندی یارانه‌ها دست به‌کار سیاسی زدند، تصریح‌کرد: متأسفانه دولت‌ها با این قانون سبد رأی خود را افزایش داده و بدون آینده‌نگری برنامه‌های آتی جامعه را متوقف کردند.

تخلف در اجرای قانون هدفمندی محرز است

ملکشاهی با بیان این‌که تخلف در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها محرز است، گفت: طبق قانون ۵۰ درصد وجوه حاصل از فروش حامل‌های انرژی باید به صورت یارانه نقدی توزیع می‌شد که در این باره تخلف صورت گرفته است.

این نماینده مردم در مجلس دهم، با اشاره به تصمیم دولت در خصوص حذف ۱۹ هزار و ۵۰۰ نفر از لیست یارانه‌بگیران، افزود: این تصمیم خوبی است اما اگر از سال ابتدایی دولت یازدهم اجرایی شده بود و تاکنون هر سال این تعداد از سوی دولت از سبد یارانه‌بگیران حذف شده بود در حال حاضر ۱۰۰ هزار نفر از جمعیت یارانه‌بگیران کاهش یافته و رقمی در حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه به اقشار پردرآمد پرداخت نشده بود.

ملکشاهی با بیان این‌که حذف یارانه اقشار پردرآمد رقم بالایی را به اقتصاد کشور کمک می‌کند، گفت: این میزان می‌تواند تحولی در حوزه زیرساخت و تولید ایجاد کند.

بودجه کشور همیشه رنگ و بوی سیاسی داشته است

وی با انتقاد از این‌که بودجه ما همیشه رنگ و بوی سیاسی دارد، افزود: دلیل سیاسی بودن بودجه این است که اصل اقتصاد ما سیاسی است از این رو باید اقتصاد و بودجه را از چنین تفکری خارج کنیم.

این نماینده مردم در مجلس دهم، با بیان این‌که امکان شناسایی دهک‌های پردرآمد با توجه به دولت الکترونیک وجود دارد، تصریح‌کرد: دولت می‌تواند با استفاده از توان نهادهای حمایتی مانند بهزیستی و کمیته امداد نسبت به شناسایی درآمد اقدام کرده و در این خصوص حذف پردرآمد‌ها از دریافت یارانه صورت بگیرد.

عضو کمیسیون عمران مجلس‌شورای‌اسلامی، با تأکید بر این‌که باید اقتصاد را از چنگال سیاست خارج کنیم، گفت: متأسفانه بودجه‌های سنواتی کشور تاکنون براساس اسناد بالادستی نبوده و بودجه ۹۷ نیز کم‌ترین شباهت را به قانون برنامه ششم توسعه دارد.

اشتغال، مسکن و محیط‌زیست ۳ اولویت مهم لایحه بودجه سال ۹۷

عضو کمیسیون تلفیق بودجه مجلس‌شورای‌اسلامی گفت که اشتغال، مسکن به‌ویژه نوسازی بافت فرسوده و محیط‌زیست ۳ اولویت مهمی است که دولت تدبیر و امید در بودجه سال ۹۷ مورد توجه قرارداده است.

علی‌اصغریوسف‌نژاد افزود: موضوعات دیگری مانند پسماند، حمل و نقل عمومی و تقویت بنیه دفاعی کشور هم از دیگر اولویت‌های دولت در بودجه سال آینده کل کشور است .

نماینده مردم ساری و میاندرود در مجلس‌شورای‌اسلامی گفت که دولت در بودجه سال آینده برای مشارکت عمومی مردم جایگاه خوبی قائل شده به‌طوری که قرار است حدود ۶۸۰ هزار میلیارد ریال از درآمدش را با واگذاری طرح‌های نیمه تمام و دارایی‌های غیرمنقول به بخش خصوصی و عمومی محقق کند.

براساس آمارهای رسمی هم‌اکنون حدود ۷۱ هزار طرح عمرانی نیمه‌تمام در کشور وجود دارد که ۶ هزار طرح از این تعداد ملی و بقیه استانی است .

یوسف‌نژاد افزود: دولت با واگذاری دارایی‌ها و طرح‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی و گسترش مشارکت عمومی به دنبال ایجاد عدالت اجتماعی است که از نکات مثبت بودجه سال آینده کل محسوب می‌شود .

وی برخورداری از انضباط و شفافیت مالی، تمرکززدایی و افزایش اختیارات بودجه‌ای مدیران استانی و شهرستانی، واقع‌بینانه شدن درآمد و هزینه دولت را از دیگر نکات مثبت لایحه بودجه سال آینده کل کشور برشمرد.

این نماینده مجلس گفت: لایحه بودجه پیشنهادی دولت در سال ۹۷ به مجلس‌شورای‌اسلامی در قیاس با لوایح بودجه‌ای سنوات گذشته از لحاظ عملکردی نیز واقع‌بینانه‌تر است.

عضو کمیسیون شوراهای مجلس‌شورای‌اسلامی توضیح داد: توجه به افزایش درآمد از محل صادرات غیرنفتی و توجه به موضوع سلامت شهروندان از دیگر نکات مثبت لایحه بودجه سال آینده دولت برای کشور است .

رییس‌جمهوری لایحه بودجه سال آینده کشور را نوزدهم آذر ماه به مجلس‌شورای‌اسلامی تقدیم کرد.

** کاهش ۲۰۰ ردیف متفرقه، شاهکار بودجه ۹۷

عضو کمیسیون تلفیق مجلس‌شورای‌اسلامی از حذف ردیف‌های متفرقه در لایحه بودجه ۹۷ به عنوان شاهکار یاد کرد و گفت که دولت دوازدهم برای نخستین بار در کشور ردیف‌های متفرقه در لایحه بودجه را از ۳۳۷ ردیف به ۱۳۷ ردیف کاهش داده است.

یوسف‌نژاد با مثبت ارزیابی کردن حذف حدود ۲۰۰ ردیف بودجه‌ای متفرقه در سال ۹۷، این کار را گام مثبت در شفافیت بودجه‌ای دانست.

وی اضافه‌کرد: در سنوات گذشته حدود ۲۰ درصد از کل بودجه عمومی کشور مربوط به ردیف متفرقه‌ای بود ولی در لایحه بودجه سال آینده دولت با کم کردن ۲۰۰ ردیف، آن را به ۱۱٫۸ درصد رساند و در مجموع بودجه این ردیف‌ها بیش از ۸ درصد در مقایسه با سال گذشته کاهش یافته است.

نماینده مردم‌سازی در مجلس گفت: با حذف این ردیف‌ها و کاهش ۸ درصدی بودجه متفرقه، اکنون می‌توان بودجه را به سایر بخش‌های عمومی سوق داد.

افزایش سهم استان‌ها در بودجه ۹۷

عضو کمیسیون تلفیق بودجه همچنین گفت که دولت دوازدهم در بودجه سال آینده در راستای تمرکززدایی و افزایش اختیار بودجه‌ای به استان‌ها و شهرستان‌ها، ۲۴٫۳ درصد از اختیار هزینه‌کرد بودجه‌ای را به تصمیم سازان استانی و شهرستانی واگذار کرد.

یوسف‌نژاد افزود: همچنین دولت در راستای سیاست تمرکززدایی حدود ۳۰ درصد از بودجه عمرانی کل کشور را به صورت استانی توزیع کرده است .

وی استانی شدن ۸۶۸ طرح عمرانی ملی به استانی را رویکرد مثبت دولت برای واگذاری تصمیم به استان‌ها و شهرستان‌ها با رویکرد تمرکززدایی دانست.

اشتغال و تولید اولویت اول دولت در لایحه بودجه ۹۷

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس اشتغال و تولید را اولویت اول دولت در لایحه بودجه سال ۹۷ دانست و با اشاره به سخن رییس‌جمهور مبنی بر این‌که قیمت حامل‌های انرژی ۵۰ درصد قیمت حامل‌های انرژی جهان باشد، گفت: نمی‌توانیم حقوق‌‌ها را براساس ریال محاسبه کنیم اما قیمت حامل‌های انرژی را براساس قیمت جهانی تعیین کنیم.

محمدرضاپورابراهیمی در جلسه شورای راهبردی جمعیت استان کرمان به تشریح اهمیت سازمان ثبت احوال پرداخت و گفت: همواره اطلاعات اساس برنامه‌ریزی‌‌ها در کشور‌ها می‌باشد و امروز در دنیا شفافیت اطلاعات یکی از مبناهای اجرایی است.

وی جایگاه ثبت احوال را بسیار مهم دانست و بیان‌کرد: چند کار جدی در ثبت احوال انجام شده است که می‌توان بخشی از آن را در برنامه‌های اقتصادی استفاده کنیم.

نماینده مردم کرمان و راور در مجلس‌شورای‌اسلامی به روزرسانی اطلاعات را یکی از موضوعات مهمی که در کشور در سال‌های اخیر اجرا شده دانست و عنوان‌کرد: افزایش دقت در ثبت اطلاعات، کاهش خطا و جعل اسناد و… از جمله اقدامات مهم سازمان ثبت احوال طی سال‌های گذشته در کشور می‌باشد.

وی رابطه دقت ثبت احوال و کاهش تبعات تخلفات اقتصادی را یک رابطه مستقیم دانست و عنوان‌کرد: هم‌اکنون مرحله بودجه‌ریزی در کشور در حال اجراست و انتظار داریم دستگاه‌های اجرایی استان پیشنهادات خود را در خصوص بودجه‌هایشان به ما اعلام کنند تا بتوانیم در مجلس‌شورای‌اسلامی این موارد را پیگیری کنیم.

نماینده مردم کرمان و راور در مجلس‌شورای‌اسلامی به حذف دهک‌‌ها به عنوان یکی از پیشنهادات مجلس به دولت دانست و عنوان‌کرد: در لایحه بودجه سال ۹۷ بیش از ۳۰ میلیون نفر از دریافت یارانه جدا خواهند شد ضمن آن‌که افزایش قیمت‌ها حامل‌های انرژی و عوارض خروج از کشور از جمله پیشنهادات دولت در لایحه بودجه ۹۷ است که تاکنون حتی کلیات بودجه ۹۷ تأیید نشده است و تا در صحن علنی (که در اوایل اسفند) تصویب نشود هیچ‌گونه قابلیت اجرایی ندارد و دامن زدن به قوانینی که تصویب نشده‌اند، اثر روانی بر روی مردم دارد.

پورابراهیمی با اشاره به افزایش نرخ تورم در پی افزایش قیمت حامل‌های انرژی ادامه‌داد: در دنیا همواره مطرح است که نرخ سود سپرده نمی‌تواند زیر نرخ تورم باشد زیرا اگر چنین باشد مردم متضرر خواهند شد و ما نگران افزایش نرخ تورم هستیم.

وی اشتغال و تولید را اولویت اول دولت در لایحه بودجه سال ۹۷ دانست و با اشاره به سخن ریاست جمهور مبنی بر این‌که قیمت حامل‌های انرژی ۵۰ درصد قیمت حامل‌های انرژی جهان باشد، عنوان‌کرد: نمی‌توانیم حقوق‌‌ها را براساس ریال محاسبه کنیم اما قیمت حامل‌های انرژی را براساس قیمت جهانی تعیین کنیم و اگر چنین بخواهید کنید باید حقوق مردم را نیز بر آن اساس افزایش داد.

پورابراهیمی با اشاره به مصوبه مجلس در خصوص بازسازی و مقاوم‌سازی بناهای مورد تخریب در استان‌های زلزله‌زده کشور، عنوان کرد: حدود یک‌هزار و ۵۰۰ پس لرزه از زلزله ۶٫۱ ریشتری هجدک تا امروز در استان کرمان رخ داده است که ۸ پس‌لرزه آن بالای ۵ ریشتر بوده است.

وی با اشاره به زلزله فاجعه‌آمیز زلزله بم که حدود ۴۰ هزار نفر در آن جان باختند، تصریح‌کرد: هزینه پیشگیری کم‌تر از درمان است لذا قبل از وقوع حادثه باید استحکام‌سازی انجام شود.

 

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس‌شورای‌اسلامی نرخ تسهیلات بازسازی مناطق زلزله‌زده را پایین عنوان‌کرد و گفت: مقاوم‌سازی و نوسازی‌‌ها واحدهای مسکونی در منطقه راور باعث شد که این ۳ زلزله بالای ۶ ریشتر تلفات جانی را به همراه نداشته باشد.