سمیه مهدوی- عصر، عصر جهش فناوری‌ها است و پیشرفت تکنولوژی. سرعت انتقال فناوری‌ها به قدری زیاد شده است که در فاصله چشم بر هم‌زدنی متوجه می‌شوی وارد برهه‌ای از تاریخ صنعتی نوین و بکری شده‌ای. این دگردیسی در صنایع کشورهای توسعه‌یافته نمی‌تواند تضاد یا چالشی چشمگیر ایجاد کند، چراکه هر یک از مهره‌های اقتصادی و […]
سمیه مهدوی- عصر، عصر جهش فناوری‌ها است و پیشرفت تکنولوژی. سرعت انتقال فناوری‌ها به قدری زیاد شده است که در فاصله چشم بر هم‌زدنی متوجه می‌شوی وارد برهه‌ای از تاریخ صنعتی نوین و بکری شده‌ای. این دگردیسی در صنایع کشورهای توسعه‌یافته نمی‌تواند تضاد یا چالشی چشمگیر ایجاد کند، چراکه هر یک از مهره‌های اقتصادی و صنعتی در جایگاه مناسبی قرار گرفته و با داشتن خاصیت ارتجاعی نظام‌های مربوطه می‌تواند خود را با ورود تکنولوژی جدید سازگار کند. حال فرض کنید این فناوری‌ها در زمان و مکانی نادرست پا به عرصه صنایع کشورهای توسعه‌نیافته یا درحال توسعه‌ای بگذارد که حتی بنگاه‌های کوچک اقتصادی این کشورها نیز با مشکلات اساسی زیادی در ساختار‌های متعدد آموزشی، علمی، اقتصادی، مدیریتی و… دست و پنجه نرم می‌کند.
خوب نتیجه آمدن این مهمان ناخوانده که به نوعی میزبان خود را با ورودش غافلگیر می‌کند، چه خواهد شد؟
تا زمانی که زیرسازی‌های درستی در سامانه اقتصادی، شرایط اجتماعی و مدیریت فازهای متعدد کشور صورت نگیرد؛ به‌عبارت دیگر تا معضلات روزمره سروسامان نگیرند، نمی‌توان برای ورود پدیده‌های جدید و نو فرش قرمز پهن کرد.
جایگزینی ربات به جای انسان، ایده‌ای است که از مدت‌ها پیش مطرح شده و از سوی غربی‌ها در حال پیگیری برای واقعی‌سازی این طرح است.
هفته گذشته یکی از مسؤولان نوید داد که نیروی کار صنایع پتروشیمی در حال رباتیک‌شدن است. در واکاوی این جمله چند نکته ذهن را قلقلک می‌دهد؛ نخست آن‌که ظرفیت صنعتی مانند پتروشیمی در ایران به چه میزانی از پیشرفت و فناوری رسیده است که من‌بعد باید با استفاده از ماشین‌های آهنی، چرخ قطار این صنعت را به حرکت درآورد؟ درحالی‌که صنعت نفت و پتروشیمی این روز‌ها دغدغه اصلی‌‌اش جذب سرمایه و سرمایه‌گذار خارجی است، آیا فرصت و توان استفاده از ربات‌هایی که بتواند جانشینی برای نیروی انسانی باشد را در اختیار دارد؟ اگر این طرح به مرحله اجرا برسد، برای این کار چه میزان بودجه در نظر گرفته خواهد شد؟
از سوی دیگر با اجرایی شدن این روند بسیاری از مشاغل حذف خواهند شد، بنابراین باید گفت این امر با رویکردِ دیگر وزارت نفت در تضاد است، با این تفاسیر اشتغال‌زایی که یک روزی قرار بود از قِبل همین واحدهای پتروشیمی بنا به ادعای برخی ۶۰۰ هزار شغل ایجاد کند، همگی باهم نیست و نابود می‌شود.
در این شرایط نمی‌توان با شنیدن ورود چنین فناوری‌هایی برخود ببالیم که به آن حد از بلوغ صنعتی رسیده‌ایم که بتوانیم خود را آماده ورود ماشین‌های مکانیکی کنیم.
البته باید دید این ربات‌ها قرار است در کجا و در چه شرایطی به کار گرفته شوند، اگر در جایی که جان نیروهای انسانی را از مرگ حتمی نجات بدهد، می‌توان گفت این ایده بسیار جذاب و پرطرفدار خواهد بود. یادمان نرفته در آتش‌سوزی‌های پالایشگاه ابن‌سینا، جوانی که جانش را در کف دستانش گذاشت و خود را در معرکه آتش انداخت تا از ایجاد یک فاجعه‌ای عظیم جلوگیری کند. یا حوادث سریالی دیگری که در سال‌های گذشته جان تعداد بی‌شماری از نیروهای بومی را گرفت و خانواده‌هایشان را بی‌سرپرست به امان خدا ر‌ها کرد. باید دید هدف از به‌کارگیری ربات‌ها در این صنعت چیست، کنار گذاشتن نیروهای انسانی یا تضمینی برای سلامتی نیروی کمکی.
این امر در چه مدتی و با چه بودجه‌ای اجرایی خواهد شد؟ تکلیف مشاغلی که قرار است از چرخه خارج شوند چه می‌شود؟
درست است که نمی‌توان از ورود پیشرفت تکنولوژی و فناوری ممانعت کرد و مقابلش را یک سد بتنی کشید اما ورود زودهنگام این تکنولوژی به کشورهای درحال توسعه درست مانند قضیه جمع ضدین است.
تا پیش از این دغدغه حضور نیروهای ارزان خارجی برسر صنعت سایه انداخته بود، حال باید نگران ورود ربات‌های تازه‌نفس بود.
خلاقیت، تفکر و از خودگذشتگی مواردی است که از نیروهای انسانی شاغل انتظار اجرایش می‌رود. نیروی انسانی در شرایط بحرانی و خطرناک بخش نفت و پتروشیمی به کرات امتحان خود را پس داده‌اند. علی‌رغم شرایط نابسامان کاری، قراردادی و عدم دریافت منظم مطالبات، پای کارشان مردانه ایستادند و جنگیدند. شرایط کار در شهرهای نفتخیز و سرزمین‌هایی که خاستگاه پالایشگاه‌ها هستند، مساعد نیست. بسیارند افرادی که حتی با وجود شرایط بدِ کاری خواستار حضور در کار هستند، سرپرست خانواده‌ای که زمانی در یک شرکت پتروشیمی کار می‌کرده و درحال حاضر در این دنیای فانی وجود ندارد، پسرک نوجوانش که حالا شده مرد خانواده‌‌اش و تقاضای کار دارد اما دستش از همه جا کوتاه است. حال به اضافه تمام دغدغه‌ها باید این دل نگرانی نیز اضافه شود که مبادا ربات‌ها به عنوان نیروی کار ارزان نان شب کارگران را آجر کند. تصویرسازی برای یک دنیای پیشرفته صنعتی و مدرن خوب است اما… .
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.