حفاظت از منابع حیاتی خاک کشور، ضرورتی فراموش شده

حفاظت از منابع حیاتی خاک کشور، ضرورتی فراموش شده

خاک بستری حیاتی برای کره زمین است که این روز‌ها چندان توجهی به آن صورت نمی‌گیرد و ادامه این روند منجر به از دسترس خارج شدن و از بین رفتن این عنصر حیاتی می‌شود.

به گزارش ایرنا، خاک شاید در نگاهی سطحی و بدون مطالعه به عنوان بی‌ارزش‌‌ترین داشته‌های کره زمین به حساب‌ آید، در حالی که وجه تمایز این سیاره خاکی با دیگر سیارات، برخورداری از پوشش مغذی به نام خاک است.

خاک که به عنوان بستر و پوششی بر روی پوسته‌های مرکزی زمین است، نقشی بسیار کلیدی در تداوم حیات دارد و به عنوان ریشه گاهی برای نباتات است.

اهمیت خاک زمانی بیش‌تر آشکار می‌شود که اگر با کمبود یا نبود آب مواجه شویم می‌توان با استفاده از دستگاه‌های آب شیرین کن از دریا آب شیرین استحصال کرد، ولی اگر خاک از بین برود، این خسارت با هیچ دستگاه پیشرفت‌های جبران نمی‌شود.

سال هاست که تغییر اقلیم تهدیدی برای خاک شده است زیرا زمانی که با کمبود بارش و خشکی زمین مواجه می‌شویم، خاک استحکام خود را از دست داده و فرسایش‌های زیادی را هر ساله شاهد هستیم.

از طرف دیگر گاه کشاورزی غیراصولی و بهره کشی زیاد از خاک کشاورزی، این بستر حیاتی را فقیر و با خطر مواجه کرده است.

براساس آمار اعلام شده برای ایجاد یک سانتی‌متر خاک بین ۲۰۰ تا ۸۰۰ سال زمان نیاز است که این ارزش بالای این عنصر حیاتی باعث شده تا کم‌تر کشوری حاضر به فروش خاک خود به ویژه در شرایط اقلیمی که جهان را فراگرفته، باشد.

کارشناسان اعلام کرده‌اند که میزان فرسایش خاک در ایران ۵ برابر متوسط جهانی است که نشان دهنده رفتاری ناصحیح با بستر زمین است به‌طوری که در ایران سالانه ۲۶ تن در هکتار فرسایش خاک داریم در حالیکه متوسط جهانی ۵ تن در هکتار است.

اکنون وضع خاک کشاورزی به گونه‌ای شده که معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با بیان این‌که خاک اصلی‌‌ترین منبع توسعه همه جانبه اقتصادی به شمار می‌رود، گفت: اکنون غفلت از منابع خاک مهم‌ترین کاستی در بخش کشاورزی و زیستی کشور است.

علیمراد اکبری در همایشی که به در مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور واقع در استان البرز برگزار شده بود، افزود: به رغم این‌که در کشور وضعیت آب و خا ک مناسب نیست ولی هرگونه برنامه‌ریزی بدون در نظرگرفتن خاک معنا و مفهومی ندارد زیرا خاک هم بستر حیات جانوران و گیاهان بوده و هم مخزنی برای آب است و اگر خاک را درنیابیم، قطعاً برنامه‌ریزی برای آب معنایی ندارد.

وی با بیان این‌که کشور ما تاب آوری توسعه افقی و توان اکولوژیکی در بخش کشاورزی ندارد، اظهار داشت: در بعضی از مناطق باید سطح زیر کشت را کم کنیم و بایستی به سمت توسعه عمومی و بهره‌وری پیش برویم.

وی عوامل زیادی را در بهره‌وری دخیل دانست و گفت: دو عنصر پایه بهره‌وری آب و خاک است اما اکنون یکی از مسایلی که در کشور بر روی آن مانور داده می‌شود موضوع آب است لیکن در بحث خاک غفلت شده است.

اکبری افزود: باید وضعیت نامطلوب خاک به برنامه‌ریزان کشور اطلاع‌رسانی کرد و توان تولیدی خاک را با حفظ پایداری سرزمین به دقت رصد و پیگیری کنیم تا مسایلی که برای آب اتفاق افتاده برای خاک تکرار نشود.

معاون وزیر جهاد کشاورزی بیان داشت: در آب مشکلات زیادی به وجود آمد که نتیجه توسعه بدون توجه به توان اکولوژیکی و مسایل زیست‌محیطی و پایداری کشور بود.

 

اکبری با بیان این‌که مصادیقی همچون ماشین‌آلات، مدیریت، منابع انسانی، بذر، کود، سم و مبارزه با آفات در کشاورزی پارامترهای مؤثری هستند، گفت: بهره‌وری مناسب از آب و خا ک در این بخش نقش حاکمیتی دارد.