سهم گسترده سازمان‌های مردم‌نهاد در حفاظت محیط‌زیست

سهم گسترده سازمان‌های مردم‌نهاد در حفاظت محیط‌زیست گسترش فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد زیست‌محیطی با توجه به تشدید چالش‌های این حوزه در سال‌های اخیر، محیط‌زیست را به یکی از مهم‌ترین دغدغه مردم، نهادهای مردمی و مسؤولان تبدیل ساخته است. به گزارش ایرنا، مردم به عنوان متولی اصلی محیط‌زیست خود، به شکلی مستقیم بر کاهش یا تشدید مشکلات […]

سهم گسترده سازمان‌های مردم‌نهاد در حفاظت محیط‌زیست

گسترش فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد زیست‌محیطی با توجه به تشدید چالش‌های این حوزه در سال‌های اخیر، محیط‌زیست را به یکی از مهم‌ترین دغدغه مردم، نهادهای مردمی و مسؤولان تبدیل ساخته است.

به گزارش ایرنا، مردم به عنوان متولی اصلی محیط‌زیست خود، به شکلی مستقیم بر کاهش یا تشدید مشکلات این بخش اثرگذارند. از این رو، سازمان‌های مردم‌نهاد زیست‌محیطی به دلیل برخورداری حمایت و کمک‌های مستقیم مردم نقش ویژه‌ای در کنترل چالش‌های زیست‌محیطی ایفا می‌کنند.

بهره‌گیری و توسعه سمن‌های زیست‌محیطی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با هدف کاهش مشکلات این حوزه قوت یافت به‌طوری که برخی تصمیمات و پروژه‌هایی که اجرایی شدن آنها احتمال آسیب به محیط‌زیست داشت با واکنش سمن‌ها رو به رو شد. سمن‌های محیط‌زیستی به جریان‌های داوطلبانه و خودجوشی اطلاق می‌شود که در راستای محافظت از محیط‌زیست در دهه‌های اخیر شکل گرفتند.

اکنون ۷۷۲ سمن زیست‌محیطی در کشور فعالیت می‌کنند که ۸۰ سمن از این تعداد در تهران مشغول به‌کار هستند. با وجود این، تعداد و عملکرد سمن‌های زیست‌محیطی در برابر این حجم از چالش‌های محیط‌زیست کافی به نظر نمی‌رسد و نیاز به راهکارهای عملی برای توسعه بخشی به این نوع از سازمان‌ها احساس می‌شود.

سمن‌های فعال در جوامع بومی و محلی در کنار رسانه‌ها به مثابه بازوی توانمند دستگاه‌های اجرایی مرتبط با حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی به شمار می‌روند که این نوشتار به مهم‌ترین کارکرد سمن‌های فعال در حوزه محیط‌زیست می‌پردازد:

۱- آگاهی بخشی و آموزش اصلی‌‌ترین خروجی سمن‌های زیست‌محیطی به شمار می‌رود.

۲- سمن‌ها نقشه راه لازم را برای دستیابی به محیط‌زیستی پایدار و سالم در اختیار دولت‌ها و مردم قرار دهند.

۳- بازدارندگی در سیاست گذاری‌های منفی دولت‌ها در حوزه محیط‌زیست که منجر به تخریب این محیط شود، از دیگر نقش‌های سمن‌های محیط‌زیستی است.

۴- در سال‌های اخیر شاهد تشکیل کارگروه‌های تخصصی مانند کارگروه تخصصی آمایش سرزمین بودیم اما در حوزه‌های محیط‌زیست طبیعی و انسانی، آموزش و فرهنگ نیز جای خالی سمن‌های متخصص احساس می‌شود.

در پیش گرفتن رویکرد تخصص گرایی به انسجام عملکردی سمن‌ها کمک خواهد کرد. در صورتی که هر یک از سمن‌های فعال زیست‌محیطی بر اساس تخصص خود فعالیت و اهدافی را در این راستا تدوین کنند به‌طور حتم چالش‌های هر بخش با شتاب بیش‌تری رفع خواهد شد.

۵- دیده بانی و رصد مداوم وضعیت محیط‌زیست، کمبود‌ها و چالش‌های محیط‌زیست را که ممکن است به دلیل هم‌‌‌پوشانی وظایف نهاد‌ها یا بی‌توجهی از دیده‌های مغفول مانده باشد، نمایان می‌سازد.

 

مطالبه اصلی فعالان سمن‌ها تعیین تکلیف لایحه ساماندهی فعالیت سمن‌ها از سوی مجلس شورای اسلامی است چرا که به‌طور حتم تقویت سمن‌های زیست‌محیطی و ارتقای کیفی آنها مسیر حفاظت از محیط‌زیست و رفع چالش‌های این حوزه را کوتاه‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد ساخت.