سرنوشت مبهم ۴۰۰ برج برافراشته برگسل‌های پایتخت !

پیامدهای ترس از زلزله بر بازار مسکن ادامه دارد  سرنوشت مبهم ۴۰۰ برج برافراشته برگسل‌های پایتخت ! یکی از مسایلی که طی روزهای اخیر مطرح ‌شده، تأثیرپذیری بازار مسکن از زلزله اخیر بوده است؛ این در حالی است که به گفته بسیاری از کارشناسان تأثیرات این چنینی بر مسکن مقطعی و بی‌تأثیر است. به گزارش […]

پیامدهای ترس از زلزله بر بازار مسکن ادامه دارد

 سرنوشت مبهم ۴۰۰ برج برافراشته برگسل‌های پایتخت !

یکی از مسایلی که طی روزهای اخیر مطرح ‌شده، تأثیرپذیری بازار مسکن از زلزله اخیر بوده است؛ این در حالی است که به گفته بسیاری از کارشناسان تأثیرات این چنینی بر مسکن مقطعی و بی‌تأثیر است.

به گزارش «صما» در تاریخ ۲۹ آذر ۹۶، زمین تکانی خورد و زنگ خطر تهران را روشن کرد، ۵٫۲ در مقیاس ریشتر شاید خرابی و تلفاتی در بر نداشت اما لرزه بر اندام کسانی انداخت که در خانه‌های قدیمی ساخت و یا آپارتمان‌های ضعیف و باکیفیت ساخت پایین زندگی می‌کنند و یا به دنبال خرید یا اجاره مسکن مورد نیاز خود هستند.

یکی از مسایلی که طی روزهای اخیر مطرح‌شده، تأثیرپذیری بازار مسکن از زلزله اخیر بوده است، این‌که وقوع این زلزله چه تأثیری روی قیمت مسکن دارد؛‌ آیا قیمت‌ها در بازار راکد مسکن تغییر می‌کند؟ یا ساخت‌وسازهای کشور اعم از خصوصی یا عمومی دچار تحولی از بیم زیان‌های مالی و جانی می‌شود؟

در همین زمینه یک کارشناس ساخت وساز با بیان این‌که استعداد بروز بلایای طبیعی همواره به‌عنوان یکی از چالش‌های پیش روی دولت‌‌ها در تنظیم سیاست‌ها و استراتژی‌های بلندمدت و میان‌مدت عمرانی کشور‌ها بوده است؛ گفت: کشور ما به لحاظ قرارگیری در روی گسل‌های متعدد، هرساله شاهد بروز زلزله‌های پرتعداد با شدت متفاوت است.

ایمان‌رفیعی گفت: در سال‌های اخیر و پس از بروز زلزله‌های شدید، بحث مقاوم‌سازی ابنیه در مقابل زلزله باب جدیدی را در میان دولتمردان باز کرد، به‌طوری‌که پس از هر زلزله شاهد بحث‌های داغ کارشناسی درباره کوتاهی سیاست‌مداران و مهندسان در زمینه مقاوم‌سازی و نظارت هستیم.

وی گفت: جدایی از بحث‌های کارشناسی، به نظر می‌رسد هنوز اهمیت مسأله مقاوم‌سازی و رعایت اصول و ضوابط ساخت بنا در مناطق زلزله‌خیز و مخصوصاً بر روی گسل‌‌ها و مناطق پرخطر به‌طورجدی مورد توجه قرار نگرفته است. امروز شاهدیم که بیش از ۴۰۰ برج در شهر تهران بر روی گسل‌‌ها بناشده است و در کنار آن شاهد ساخت هتل و اقامتگاه‌های دایر متعددی در بستر رودخانه جاجرود هستیم. تمام این نمونه‌ها و مواردی از این ‌دست شاهدی بر ادعای بی‌توجهی نهادهای مسؤول و دخیل در این بخش است.

وی با بیان این‌که در کنار این موارد، شاهد بی‌توجهی مردم هم به این خطرات بالقوه هستیم. گفت: کم‌تر مشتری در بنگاه‌ها می‌توان یافت که بنا را از نظر موقعیت قرارگیری بر روی گسل‌‌ها یا شرایط زمین‌شناسی بررسی کند. به همین دلیل شاید یکی از کم‌اهمیت‌‌ترین فاکتورهای مؤثر در قیمت مسکن، همین محل قرارگیری ملک از نظر زمین‌شناسی است. جالب است بدانیم گسل‌های شهر تهران در مناطق ۱، ۲، ۳، ۴، ۵ و ۲۰، ۲۱ و ۲۲ قرار دارد. محل‌هایی که گران‌‌ترین املاک از نظر قیمتی (غیر از ۲۰) در آنها قرارداد و بیش‌ترین گسل‌های تهران در منطقه ۱ قرار دارد.

رفیعی گفت: در سال‌های اخیر علی‌رغم هشدار کارشناسان و متخصصان امر، شاهد تغییر خاصی در زمینه قوانین ساخت در مناطق پرخطر شهر‌ها نبودیم و به نظر نمی‌رسد تا وقتی‌که دولتمردان خطر ساخت بنا در مناطق پرخطر را جدی بگیرند، شاهد تحرکی از سوی سازندگان و عقب‌نشینی از سمت خریداران این املاک باشیم.

این کارشناس ساخت‌وساز گفت: در حال حاضر ظاهراً گران‌‌ترین بنا‌ها بناهای ساخته‌شده بر روی گسل‌هاست و ارزشمند‌ترین گسل‌های جهان را در پایتخت ایران می‌توان یافت.

رفیعی گفت: تأثیرگذاری این مسأله زمانی ملموس می‌شود که شاهد کاهش تعداد ساخت‌وساز و افت قیمت مسکن در مناطق قرارگرفته بر روی گسل‌‌ها باشیم.

وی در نهایت گفت: در حال حاضر اما به نظر نمی‌رسد حتی بعد از زلزله‌های پی‌درپی چند ماه اخیر شاهد تغییر محسوسی در قیمت و تعداد بنا‌ها در این مناطق پرخطر باشیم. با این‌وجود به نظر می‌رسد دولت بتواند با وضع قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای ساخت واحدهای قرارگرفته در این مناطق از قبیل الزام به رعایت دقیق ضوابط ساخت‌وساز و ایجاد برخی محدودیت‌ها مثل تعیین سقف تعداد طبقات و یا پیش‌بینی پناهگاه در این مناطق تا حد زیادی از بروز خسارت‌های جبران‌ناپذیر در صورت وقوع زلزله جلوگیری کنند.

تأثیر زلزله بر کیفیت‌سازی ساختمان‌ها

در ادامه همین مبحث زمینه بیت‌ا…‌ستاریان کارشناس اقتصاد مسکن با بیان این‌که افزایش معاملات از شهریورماه قابل پیش‌بینی بود، گفت: تعداد معاملات مسکن تنها آبان ماه آن‌هم به‌واسطه تحولات در عربستان با کاهش روبه‌رو شد اما در باقی ماه‌ها معاملات خیز مطلوبی داشته است.

ستاریان گفت: به‌طور حتم پیش‌بینی‌‌ها بیانگر این موضوع است که بازار معاملات تا نیمه‌های سال آینده به روند رونق خود ادامه دهد و اگر تدابیر مطلوبی در ادامه شکل نگیرد ما در سال ۹۷ شاهد رکود بسیار سنگین خواهیم بود.

این کارشناس اقتصاد مسکن گفت: متأسفانه بازار مسکن همواره با بازی‌های روانی آشفته می‌شود و از آنجایی‌که زلزله تشویش روانی زیادی بر بازارهای موازی مسکن داشت این بازار نیز از این قاعده مستثنا نبوده و از ابتدای دی‌ماه ۹۶ شاهد کاهش روند معاملات هستیم اما این مورد نیز مانند موارد دیگر مقطعی بود و تأثیر دامنه‌داری نخواهد داشت.

ستاریان با بیان این‌که زلزله اخیر یک تأثیر بسیار مهم بر بازار مسکن داشت، گفت: از ابتدای سال‌جاری تعداد معاملات املاک سن بالا و املاک کوچک متراژ قدیمی بسیار بالا بود اما به‌طور یقین این مسأله تحت تأثیر زلزله و اهمیت ساختمان با کیفیت به نوساز‌ها تغییر جهت خواهد داد.

بنابراین با اطمینان می‌توان گفت از این به بعد مردم توجه بیش‌تری به کالای مصرفی مسکن خواهند داشت و به‌طور حتم بازار آینده در دستان املاک نوساز و باکیفیت خواهد بود.

این کارشناس اقتصاد مسکن با بیان این‌که برای پیش‌بینی مسکن باید دید کلان داشت، گفت: رشد اقتصادی از شهریورماه باعث شد تعداد املاک معامله‌شده افزایش داشته باشد به طبع اگر روند رشد اقتصادی ادامه‌دار باشد شاهد افزایش معاملات مسکن در روزهای آینده نیز خواهیم بود.

وی درنهایت گفت: عوامل مقطعی برای بازار مسکن اثرات مقطعی داشته و هیچ‌کس نمی‌تواند براساس رویه‌های کوتاه‌مدت آینده بازار مسکن را پیش‌بینی کند.

 

پیامد‌های چهارگانه زلزله بر بازار مسکن

در همین زمینه یک کارشناس ساخت‌وساز بابیان این‌که این زلزله ۴ مؤلفه جدید مسکنی برای متقاضیان کلان‌شهر تهران به همراه خواهد داشت، گفت: این موارد شامل کاهش خرید مسکن در مناطق یک تا ۳، افزایش خرید املاک نوساز، تخفیف متعدد برای املاک کلنگی و کاهش میزان نسبی خرید املاک ارزان‌قیمت است.

حمیدرضا‌قاضی‌زاهدی در خصوص مؤلفه اول گفت: در ماه‌های آتی شاهد کاهش روند ساخت‌وساز و معاملات در مناطق یک تا ۳ خواهیم بود. بخش عمده‌ای از مناطق ذکرشده روی گسل قرار داشته و باوجود ساخت‌وسازهای باکیفیت این مناطقی جز بخش‌هایی خواهد بود که متقاضیان ریسک اقامت در آنجا را نخواهند پذیرفت.

حمیدرضاقاضی‌زاهدی با بیان مطلب فوق افزود: مؤلفه دوم در خصوص افزایش خرید املاک نوساز است. اگرچه در ماه‌های آتی آمارهای بانک مرکزی خبر از افزایش فروش و عرضه املاک بالای ۲۰ سال داشته و مردم به دلیل بودجه اندکی رویکرد مطلوبی به این بخش داشته‌اند اما به دلیل عدم استحکام این بنا‌ها متقاضیان دیگر حاضر به خرید این املاک نخواهند بود.

وی در خصوص گزینه سوم نیز گفت: این مؤلفه رابطه مستقیمی با گزینه دوم داشته و به دلیل کاهش تقاضا مالکان حاضر به ارایه تخفیف‌های متعدد خواهند شد. البته در پس این گزینه یک احتمال نیز وجود دارد که این املاک با گزینه مشارکت قابل‌توجه‌تری روبه‌رو شوند. به‌هرحال به نظر می‌رسد دوران سلطنت املاک سن بالا در کشور به اتمام رسیده و تمامی این املاک باید به‌صورت کامل تخریب یا بهسازی و نوسازی شوند.

این کارشناس ساخت‌وساز در خصوص مؤلفه چهارم نیز خاطرنشان‌کرد: اما شاید بخش خطرناک و قابل‌ تأمل گزینه‌های پیش روی سازندگان و دولت کاهش تمایل خرید املاک ارزان‌قیمت باشد. به‌هرحال بخش اعظمی از مردم دریافتند رابطه مستقیمی بین ارزان‌سازی و کیفی‌سازی وجود دارد بنابراین کاهش فروش این املاک دو پیامد جدی را به دنبال خواهد داشت.

زاهدی در خصوص پیامد مؤلفه چهارم گفت: زمانی که متقاضی برای خرید املاک ارزان‌قیمت کاهش یابد از یک‌سو حجم مستأجران اضافه و از سوی دیگر رغبت سازندگان برای ساخت‌وساز ارزان‌قیمت کاهش فاحش خواهد داشت.

این کارشناس راهکار نهایی برای ۴ مؤلفه ذکرشده را در کیفی‌سازی دانست و خاطرنشان‌کرد: هیچ ارزانی بی‌دلیل نیست و اگر توسعه‌گران ذی‌صلاح بخواهند املاک باکیفیت در اختیار متقاضیان قرار بدهند، مجبور هستند در قیمت‌های نهایی خود تغییرات چشمگیری اعمال کنند و این مورد سطح خرید متقاضیان را کاهش خواهد داد؛ بنابراین در ادامه باید در انتظار نقش و حضور دولت بود. دولت می‌تواند با ارایه راهکار تسهیلات ارزان و طولانی‌مدت و ساخت املاک با کیفیت استیجاری به یاری متقاضیان بشتابد.

وی گفت: دولت نباید مشوق خرید املاک سست و بی‌کیفیت برای رفع تکلیف خود در قبال بی‌خانمان‌‌ها باشد. داشتن یک سرپناه ایمن و آرام حق اولیه یک شهروند است که متأسفانه در خصوص این حق اغماض‌هایی صورت گرفته است.

وی در نهایت خاطرنشان‌کرد: به نظر می‌رسد باید در انتظار واکنشی کاملاً متفاوت از بازار مسکن تهران نسبت به زلزله‌های متعدد پایتخت و افزایش هشدارهای علمی و زمین‌شناختی کارشناسان در این باره بود. مقوله‌ای که همگان بر وقوع قطعی آن متفق‌القول هستند و تاریخ آن را از همین لحظه تا زمانی نامعین ترسیم می‌کنند.