خوزستان بیش از هرجا به آب کارون محتاج است

خوزستان بیش از هرجا به آب کارون محتاج است وضعیت خوزستان و ایلام بحرانی است؛ هوای ناپاک و ریزگردها، جای نفس را گرفته‌اند. اما واقعیت این است که اگر صادقانه نگاه کنیم، سیاست‌های نادرست و اشتباه عامل ایجاد ریزگرد‌‌‌ها شده است.  به گزارش مهر، موضوع تغییر اقلیم به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های فراروی جامعه […]

خوزستان بیش از هرجا به آب کارون محتاج است

وضعیت خوزستان و ایلام بحرانی است؛ هوای ناپاک و ریزگردها، جای نفس را گرفته‌اند. اما واقعیت این است که اگر صادقانه نگاه کنیم، سیاست‌های نادرست و اشتباه عامل ایجاد ریزگرد‌‌‌ها شده است.

 به گزارش مهر، موضوع تغییر اقلیم به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های فراروی جامعه جهانی مطرح است و یکی از گسترده‌‌‌‌ترین مباحث علمی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… و حتی سیاسی را به خود اختصاص داده است.

 پدیده تغییر اقلیم پدیده تعریف شده‌ای است و ارتباط مستقیمی با تخریب سرزمین و بیابان‌زایی دارد و به همین دلیل راهکار ورود به پایان تغییر اقلیم، مقابله با بیابان‌زایی به صورت هماهنگ، علمی و تعریف شده است.

 با این مقدمه نگاهی می‌اندازیم به وضعیت خوزستان و وضعیت فوق بحرانی ریزگرد‌‌‌ها در سال ۹۴ و ۹۵ که توام با آسیب‌های متعدد بود.

 وضعیت فوق بحرانی در خوزستان

 خوزستان در سال ۹۴ به عنوان یکی از آلوده‌‌‌‌ترین شهرهای جهان شناخته شد. روزهایی که ریزگرد‌‌‌ها باعث مشکلات تنفسی ساکنان این شهر شده بود. در آبان ۱۳۹۴ در پی بارش باران اسیدی در این استان، برای صد‌‌‌ها نفر مشکلات تنفسی پیش آمد که آنان را به بیمارستان کشاند.

 برای برون‌رفت از وضعیت فعلی خوزستان و ایلام، سه حوزه باید احیا شوند؛ ۵۵۰هزار هکتار اراضی کشاورزی، بازگرداندن پوشش گیاهی به ۳۵۰هزار هکتار شن زار و بازگرداندن کارون به روزهای پر آب پیشین اما در سال بعد، وضعیت از این هم بدتر شد؛ با قطع آب و برق، خوزستان به حالت نیمه‌تعطیل درآمد. گرد و غبار شدید و رطوبت زیاد علت این وضعیت اعلام شد.

 در همان سال، در طول دو ساعت میزان گرد و خاک هوا از زیر ۱۰۰میکروگرم به بیش از ۱۰هزار میکروگرم رسید، این عدد یعنی آلودگی هوای اهواز ۶۰ برابر استاندارد جهانی است.

 برای برون‌رفت از وضعیت فعلی خوزستان و ایلام، ۳ حوزه باید احیا شوند؛ ۵۵۰هزار هکتار اراضی کشاورزی، بازگرداندن پوشش گیاهی به ۳۵۰هزار هکتار شن زار و بازگرداندن کارون به روزهای پر آب پیشین.

علت پیدایش ریزگردها

 می توان گفت منشأ اصلی ریزگردها، حدود ۳۵۰هزار هکتار شنزار روان است که از شمال غرب استان و هم‌مرز با عراق شروع می‌شود و تا شرق استان ادامه دارد. ۷ کانون اصلی ریزگرد داریم که بزرگ‌ترین آن به مساحت ۱۱۳ هزار هکتار در جنوب شرق اهواز قرار دارد. کنترل و تثبیت کانون‌های ریزگرد از سال ۹۴ آغاز شده و تاکنون تنها ۱۰هزار هکتار از مساحت این کانون‌‌‌ها به روش‌های مختلف اجرا شده است.

 

از مساحت ۱۱۳ هزار هکتار در جنوب شرقی اهواز، ۴۲هزار هکتار فوق بحرانی است که اسفند سال گذشته وزارت کشاورزی موظف شد در یکسال این کانون را کنترل کند. توفان‌های گرد و خاک و غبار باعث ایجاد مشکلات متعددی برای کشاورزی، سلامت مردم و تأسیسات برقی شده است. این توفان‌‌‌ها باعث از بین رفتن مزارع، برهنه شدن خاک، صدمه به حیات حیوانی، پرشدن کانال‌های آبیاری، مسدود شدن جاده‌ها و همچنین کاهش کیفیت آب و هوا شده است. ضمن این‌که از دست رفتن بهره‌وری خاک باعث مهاجرت نیروی کار و خالی شدن روستا‌‌‌ها و افزایش حاشیه نشینی شده است.

 احمد مطیعی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خوزستان با اشاره به علت بحرانی شدن وضعیت ریزگرد‌‌‌ها گفت: استان خوزستان ۷ کانون اصلی ریزگرد به مساحت ۳۵۰هزار هکتار دارد و بزرگ‌ترین آن جنوب شرق اهواز است.

 وی درباره علت به وجود آمدن ریزگرد‌‌‌ها گفت: علت اصلی را باید در کاهش رطوبت و از بین رفتن پوشش گیاهی که عوامل اقلیمی و انسانی در آن دست داشته‌اند جستجو کرد؛ کاهش و از بین رفتن رطوبت اراضی آبگیر (هور‌‌‌ها و تالاب ها) که در اثر کاهش بیلان، رودخانه‌ها، کاهش بارندگی و تشدید اقدامات انسانی و از بین رفتن پوشش گیاهی حاصل شده عامل ایجاد کانون‌‌‌ها بوده و با وزش باد، ذرات ریز خاک در هوا معلق شده و به حرکت در می‌آیند.

 از سال ۸۱ که ریزگرد‌‌‌ها شروع شد، بیش از ۸۵درصد آن عوامل خارجی بود و فعالیت و ریزگرد خارجی بوده است، اما الان اثرگذاری کانون‌های داخلی بالاتر رفته است. ریزگرد خارجی با هوا می‌آید و طول می‌کشد که به شهر‌‌‌ها برسد اما ریزگرد داخلی چون فاصله‌‌اش با مرکز شهر‌‌‌ها کم است؛ هم خسارتش بیش‌تر است و هم سریع‌تر می‌سد

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خوزستان گفت: اولویت اول برگشت پوشش گیاهی طبیعی است؛ تا مرتع به کیفیت خوب برگردد. اگر مرتع استعداد داشته باشد طبیعت با قرق و بارش احیا می‌شود، اما اگر نه، باید درختکاری کنیم.

 در صورت تداوم حیات اراضی، تا ۳ سال آینده ریزگرد‌‌‌ها ادامه دارد

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خوزستان تأکید کرد: نمی‌توانیم ادعا کنیم که امسال مشکل ریزگرد وجود نداشته باشد. حداقل بعد از کاشت، ۳ سال نیاز است که پوشش گیاهی مستقر شود و زادآوری طبیعی داشته باشد.

کارون آبی برای انتقال ندارد

بر اساس آمار، به دنبال سدسازی‌‌‌‌ها و اجرای متعدد طرح‌های انتقال آب از سرشاخه‌های کارون بزرگ، آورد این رودخانه در سال‌های اخیر از ۲۰میلیارد مترمکعب به ۱۴میلیارد مترمکعب کاهش یافته که این میزان کاهش آب ورودی سبب بروز مشکلات بسیاری در پایین دست کارون شده است

 

در چنین شرایطی است که ریزگردها، به شهر‌‌‌ها هجوم می‌آورند و جای هوای پاک را می‌گیرند. واقعیت این است که ما با سیاست‌های نادرست و اقدامات غیرعلمی ریزگرد‌‌‌ها را ایجاد کرده‌ایم و تنها راه برون‌رفت از شرایط فعلی، مهربانی دوباره با طبیعت است.