وقتی نرخ دلار در بودجه ۹۷ واقعی نیست!

مجلس اشتباه دولت را اصلاح می‌کند؟ وقتی نرخ دلار در بودجه ۹۷ واقعی نیست! گروه بانک، بیمه، بورس- با این‌که کم‌تر از ۳ ماه تا آغاز سال ۹۷ باقی مانده است، وضعیت ارز و به خصوص دلار به عنوان یکی مهم‌ترین بحث‌های بودجه همچنان نقل محافل است. دولت لایحه بودجه ۹۷ را در مطابق معمول […]

مجلس اشتباه دولت را اصلاح می‌کند؟

وقتی نرخ دلار در بودجه ۹۷ واقعی نیست!

گروه بانک، بیمه، بورس- با این‌که کم‌تر از ۳ ماه تا آغاز سال ۹۷ باقی مانده است، وضعیت ارز و به خصوص دلار به عنوان یکی مهم‌ترین بحث‌های بودجه همچنان نقل محافل است.

دولت لایحه بودجه ۹۷ را در مطابق معمول در آذرماه تقدیم مجلس کرده و از حالا گمانه‌زنی برای وضعیت ارز در این بودجه آغاز شده است.

طبق لایحه بودجه پیشنهادی دولت روحانی، حجم بودجه سال ۱۳۹۷ با رشدی حدود ۱۰ درصد نسبت به سال ۱۳۹۶ به مبلغ ۱۱,۹۴۹,۳۵۴,۶۷۴ میلیون ریال (حدود ۱,۱۹۵ هزار میلیارد تومان) رسیده است. با توجه به نرخ تورم حدود ۱۰ درصدی سال جاری، به‌نظر می‌رسد حجم بودجه تغییر چندانی نداشته و افزایش آن تنها از تورم نشأت می‌گیرد.

براساس لایحه بودجه سال ۱۳۹۷، قیمت مبادله‌ای دلار برای تبدیل ارز حاصل از نفت به ریال، ۳۵۰۰ تومان برآورد شده است. این در حالی است که در حال حاضر، قیمت ارز دولتی نزدیک به ۳۵۷۰ تومان است. این موضوع که یکی دیگر از جنبه‌های بحث‌برانگیز بودجه سال ۹۷ بوده است، می‌تواند عملیات یکسان‌سازی ارز را که از جمله شعارهای انتخاباتی دولت روحانی بوده است، خدشه‌دار کند.

نرخ دلار در بودجه ۹۷ مناسب نیست

در همین ارتباط، یک کارشناس ارزی اظهارکرد: در سال‌های قبل در زمان تدوین لایحه بودجه، متوسط نرخی که انتظار می‌رفت دلار در آن سال داشته باشد، در بودجه در نظر گرفته می‌شد که این رویکرد در بودجه ۹۷ رعایت نشده است.

پویا‌جبل‌عاملی در گفت‌و‌گو با ایرنا افزود: برای نمونه نرخ دلار مبادله‌ای در بودجه امسال ۳۳ هزار ریال بود که با نرخ دلار در بازار آزاد در سال ۹۵ همخوانی داشت و همان‌طور که دیدیم، از اوایل تابستان، نرخ دلار به رقم ۳۳ هزار ریال رسید.

این کارشناس ارزی اظهارکرد: این‌که نرخ دلار در بودجه سال آینده ۳۵ هزار ریال در نظر گرفته شده، با روند فعلی نرخ ارز هم‌خوانی ندارد.

این کارشناس اقتصادی تأکیدکرد: تصمیم فعلی دولت در لایحه بودجه، هیچ سیگنال خاصی را به بازار ارز و فعالان این عرصه نمی‌دهد؛ حتی این‌که آیا دولت می‌خواهد با استفاده از این کار، این پیام را القا کند که می‌خواهد دلار مبادله‌ای را ۵۰۰ ریال پایین‌تر از قیمت فعلی آن بفروشد، با واقعیت‌های اقتصاد ما همخوانی ندارد.

جبل‌عاملی با رد این دیدگاه که آیا ممکن است با این کار نرخ ارز مبادله‌ای در سال آینده کاهش یابد، گفت: از آنجا که کاهش قیمت‌های فعلی با شرایط اقتصادی ما همخوانی ندارد، برای این کار باید همه ذخایر ارزی خود را آتش بزنیم که فکر نمی‌کنم کسی طرفدار این کار باشد. این کارشناس ارزی، رقم فعلی در نظر گرفته شده در بودجه سال آینده برای نرخ دلار را فاقد توجیه منطقی دانست و گفت: انتظار می‌رود که در جریان بررسی لایحه بودجه در مجلس این نرخ بازنگری شود و حتی تا رقم ۳۶ هزار ریال بالا برود که در این صورت رقم‌های درآمدی دولت تغییر می‌یابد.

نرخ ارز قطعاً مهم‌ترین شاخص در لوایح بودجه سالانه است و مردم و فعالان اقتصادی همه ساله منتظرند ببینند دولت بودجه سال آینده را با چه نرخ ارزی بسته است. نرخ ارز در بودجه، سیگنالی به بازار‌ها است که سال بعد قرار است نرخ ارز در چه محدوده‌ای باشد.

همچنین از آنجا که قیمت دلار رسمی در حال حاضر ۳۵۹۰ تومان و قیمت دلار در بازار آزاد ۴۱۸۰ تومان است، رقم ۳۵۰۰ تومانی برای بودجه سال بعد، این سیگنال را به بازار می‌داد که دولت قصد گران کردن دلار را ندارد.

اما واقعیت آن است که نرخ واقعی دلار در لایحه بودجه سال آینده، ۳۸۵۰ تومان است و متأسفانه مسؤولان دولتی در این باره درست عمل نکرده‌اند.

براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، برای تحقق کامل ردیف‌های درآمدی بودجه ۱۳۹۷، با توجه به حدود ۵۵ دلار قیمت هر بشکه نفت خام و توان حداکثر ۲٫۶۳ میلیون بشکه‌ای ایران برای صادرات نفت و میعانات گازی، نرخ برابری دلار باید معادل ۳۸۵۴ تومان باشد، نه ۳۵۰۰ تومان.

دلار در ایران بر خلاف جریان جهانی!

گفتنی است هم‌اکنون اختلاف قیمت دلار در بازار رسمی و غیررسمی به حدود ۷۶۰ تومان رسیده است که همین موضوع، یکی از موانع یکسان‌سازی نرخ ارز محسوب می‌شود.

به گزارش ایسنا، با این‌که تصورات و البته وعده‌های مدیران ارشد اقتصادی و بانکی این بود که نرخ دلار در دی‌ماه با کاهش تقاضای فصلی تا حدودی کاهش یابد، ولی این اتفاق نیفتاد و رکوردهای بی‌سابقه‌ای برای قیمت این ارز در بازار آزاد ثبت شد.

دلار روند رو به رشد خود را از شهریورماه و کمی زودتر از موعد مقرر هر ساله که در نیمه دوم سال اتفاق می‌افتد آغاز کرد و در نیمه مهرماه به ۴۲۰۰ تومان رسید. این نرخی بود که دلار در سال گذشته در اوج افزایش قیمت و فقط برای یک روز در هفته اول دی‌ماه تجربه کرده بود. به هر صورت دلار ۴۲۰۰ تومانی که با واکنش‌های متفاوتی از سوی فعالان بازار و همچنین مسؤولان دولتی همراه بود ماندگار شد و در همین کانال نوسان داشت.

 کرباسیان، وزیر اقتصاد معتقد بود که دلار بالای ۴۰۰۰ تومان نمی‌ماند و نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه نیز چنین نرخ‌هایی را رسمی و مورد تأیید دولت نمی‌دانست و از سخنانشان بر می‌آمد که باید دلار به کم‌تر از ۴۰۰۰ تومان برسد. با این حال سیف، رییس کل بانک مرکزی رسماً این موضع را تأیید نکرد و در اظهاراتش عنوان کرده بود که دلار ۴۲۰۰ تومانی را نرخ واقعی بازار نمی‌داند. در مجموع این انتظار وجود داشت که در دی‌ماه با تعدیل تقاضای فصلی، قیمت دلار به کم‌تر از نرخ‌های موجود کاهش یابد که البته هنوز محقق نشده است. هرچند که فعالان بازار هیچ‌گاه انتظار نداشتند که دلار به کم‌تر از ۴۰۰۰ تومان برسد.

اما اتفاق دیگری که افتاد و برخلاف انتظار و وعدهای داده شده بود، افزایش قیمت و ورود دلار به قیمت‌های ۴۳۰۰ و حتی ۴۴۰۰ تومان در طول هفته گذشته بود. دلار در چند روز اخیر بیش از ۱۵۰ تومان افزایش قیمت داشته و اکنون تا ۴۳۷۰ و بعضاً بیش‌تر در بازار آزاد معامله می‌شود. دلار ۴۰۰۰ تومانی در شرایطی در حال عادی شدن در بازار است که زمانی نه چندان دور، مدیران ارزی در مقابل موضع کارشناسان که معتقد بودند قیمت واقعی دلار ۴۰۰۰ تومان بوده و بانک مرکزی آن را تحت فشار، کم‌تر نگه داشته است، واکنش تندی داشتند.

فعالان بازار ارز و برخی کارشناسان دلیل نوسان اخیر نرخ دلار در بازار را جدای از عوامل فصلی و تقاضای ارز ژانویه دانسته و جو ناآرامی که اخیراً در فضای کشور ایجاد شده را دلیل اصلی نوسان بازار ارز می‌دانند. به هرحال در این میان برخی براساس تحلیل‌‌ها و انتظاراتی که از آینده بازار دارند برای دریافت سود بیش‌تر به سمت خرید دلار حرکت کرده و باعث افزایش تقاضا برای آن شده‌اند. از سویی دیگر دلالان یا عوامل دیگری هم حضور دارند که می‌توانند موجب تشدید نوسان در بازار شوند؛ با این حال قیمت‌گذاری‌های هفته اخیر در صرافی بانک‌ها – به عنوان کانال اصلی بانک مرکزی برای عرضه ارز – نیز چندان پایین نبوده و اغلب افزایشی بوده که خود این موضوع نیز در افزایش قیمت پایه دلار در بازار اثرگذار بوده است.

 

حال باید منتظر ماند و دید که آیا مجلس فکری به حال نرخ دلار در بودجه ۹۷ خواهد کرد یا دولت با همان قیمت ۳۵۰۰ تومانی به استقبال بهار سال آینده خواهد رفت.