توسعه بندر چابهار زیر سایه مناقصات و مزایدات بین‌المللی

توسعه بندر چابهار زیر سایه برگزاری مناقصات و مزایدات بین‌المللی گروه راه و شهرسازی – افتتاح فاز نخست طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار در صورت ایجاد زیرساخت‌ها و توجه به مسایلی از قبیل لجستیک دریایی و خصوصی‌سازی می‌تواند به عنوان نقطه عطفی در توسعه شرق کشور باشد که ۱۲ سال پیش به صورت مناقصه […]

توسعه بندر چابهار زیر سایه برگزاری مناقصات و مزایدات بین‌المللی

گروه راه و شهرسازی – افتتاح فاز نخست طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار در صورت ایجاد زیرساخت‌ها و توجه به مسایلی از قبیل لجستیک دریایی و خصوصی‌سازی می‌تواند به عنوان نقطه عطفی در توسعه شرق کشور باشد که ۱۲ سال پیش به صورت مناقصه بین‌المللی برگزار شده است و توسعه این بندر راهبردی در سواحل مکران زیر سایه برگزاری انواع مناقصات داخلی و یا بین‌المللی در حال انجام است.

به گزارش مناقصه‌مزایده، کشور ایران با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک خود در منطقه و جهان دارای نقشی کلیدی و حساس است و از همین رو و با توجه به دارا بودن بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر خطوط ساحلی، دسترسی به دریا در شمال و جنوب، دسترسی به آب‌های آزاد (اقیانوس هند)، مجاورت با منطقه استراتژیک خلیج‌فارس و تنگه هرمز و قرارگرفتن درکریدورهای ترانزیتی بین‌المللی بایستی به دنبال توسعه پایدار با رویکرد دریایی باشد، تعبیری که تحت عنوان «توسعه دریامحور» به آن اشاره می‌شود.

از همین‌رو توسعه حمل و نقل دریایی و توجه به موضوعات ایمنی و امنیت، توسعه لجستک بندری و خصوصی‌سازی در راستای اقتصاد مقاومتی در کنار توجه به حفاظت از محیط‌زیست می‌تواند زمینه‌ساز و متضمن توسعه پایدار کشور شود.

در این میان بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران نیز دارای اهمیت ویژه و خاصی است. به‌گونه‌ای که به دلیل بهره‌مندی این بندر از موقعیت استراتژیک جهت ترانشیپ و ترانزیت کالاهای بنادر حوزه خلیج‌فارس، افغانستان و آسیای میانه در صورت توجه و سرمایه‌گذاری مناسب و همچنین فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم، می‌تواند در راستای ثروت‌آفرینی و توسعه شرق کشور نقش ویژه‌ای ایفا کند.

بندر چابهار با وجود ۳۲۰ کیلومتر مرز آبی، ۱۱ ‌بندر ماهگیری و جایگاه تخلیه صید، دو بندر منحصر به‌ فرد خارج از نقطه بحران با بریدگی‌های طبیعی و با قابلیت پهلوگیری کشتی‌های غول‌پیکر، وجود بیش از ۲۰۰جاذبه گردشگری و زمین‌های کشاورزی مستعد میوه‌های گرمسیری و همچنین موقعیت مناسب برای پرورش میگو به عنوان قلب سواحل مکران و محور توسعه شرق مطرح است.

از آن جایی که در قرن بیستم بسیاری توسعه انسانی و اقتصادی را در یک تعریف قرار می‌دهند، حال آن‌که توسعه اقتصادی می‌تواند به عنوان یکی از ارکان مهم توسعه انسانی برای برقراری حداقل‌های زندگی انسانی مورد توجه باشد و با توجه به نقش کلیدی حمل و نقل دریایی در اقتصاد، می‌توان گفت توسعه اقتصادی به ویژه در کشورهای بحری همچون ایران تا حد زیادی در گرو توسعه حمل و نقل دریایی است.

از همین رو توسعه تنها بندر اقیانوسی ایران که این روز‌ها به عنوان «دروازه ملل» از آن یاد می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا به گواه بسیاری از صاحبنظران مطمئن‌ترین، بهترین و باصرفه‌‌ترین مسیر و کریدور برای اتصال بازارهای دو کانون جمعیتی جهان با بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت بندر چابهار است.

موقعیت استراتژیک این بندر و قرار گرفتن آن در محور توسعه شرق کشور، باعث شده تا سازمان بنادر و دریانوردی تدوین و اجرای طرح جامع توسعه آن را در دستور کار قرار دهد و در همین راستا ۱۲ سال پیش فاز یک طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار به مناقصه بین‌المللی گذاشته شد که خوشبختانه چندی پیش و با حضور رییس‌جمهور و مقامات ۱۷ کشور جهان و با تکیه بر توان متخصصان داخلی فاز نخست پروژه توسعه بندر شهید بهشتی افتتاح شد.

ظرفیت بندر شهید بهشتی چابهار به ۸٫۵ میلیون تن افزایش یافت

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی کشور در مراسم افتتاح فاز نخست پروژه توسعه بندر شهید بهشتی چابهار در جمع خبرنگاران اظهارداشت: این پروژه یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های توسعه حمل و نقل دریایی کشور است زیرا پس از افتتاح این طرح ظرفیت این بندر از ۲٫۵ میلیون تن در سال، به ۸٫۵ میلیون تن رسیده است که به معنای افزایش ۳ برابری ظرفیت تخلیه و بارگیری این بندر است.

محمدراستاد افزود: در مجموع حدود یک میلیارد دلار در فاز نخست طرح توسعه بندر شهید بهشتی برای تأمین زیرساخت‌ها، روبنا‌ها و تجهیزات این بندر هزینه شده است.

وی با اشاره به این‌که در این طرح تاکنون ۲۰۳ هکتار از اراضی دریا استحصال شده است، ادامه‌داد: یک مشخصه مهم این پروژه این است که با تکمیل موج‌شکن به طول ۱۴۷۰ متر دسترسی دریایی افزایش پیدا کرده است.

معاون وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان‌کرد: همچنین برای این‌که به عمق مناسب برسیم ۱۵٫۸ مترمکعب لایروبی انجام شده و ۵ کیلومتر دایک حفاظتی نیز ایجاد شده است.

وی تصریح‌کرد: ۳۲ هزار کلونی مرجان در راستای این پروژه به محلی دیگر منتقل شد تا به واسطه این طرح توسعه‌ای به محیط‌زیست دریایی آسیبی وارد نشود.

راستاد با اشاره به این‌که مذاکرات با یک شرکت هندوستانی به منظور بهره‌برداری از بندرچابهار در حال نهایی شدن است، گفت: تخفیف‌های متعددی برای خطوط کشتیرانی در این بندر در نظر گرفته شده است.

وی با اشاره به این‌که اقدامات و پروژه‌های متعددی جهت توسعه سواحل مکران در حال اجرا است، افزود: ۱۶٫۵ متر عمق آبخور این بندر بالا‌ترین عمق آبخور برای پهلوگیری کشتی‌های بزرگ کانتینری و کالاهای عمومی در بنادر ایران است.

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی کشور با اشاره به این‌که ۴ فاز برای طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار تعریف شده است، ادامه‌داد: در حال حاضر ظرفیت‌های گسترده‌ای برای سرمایه‌گذاری در بنادر موجود در سواحل مکران وجود دارد.

وی خاطرنشان‌کرد: امیدواریم بندر چابهار به یکی از مدر‌ترین بنادر کشور و منطقه تبدیل شود تا بتوانیم نقش‌آفرینی ویژه‌ای در زمینه ترانزیت دریایی از طریق تنها بندر اقیانوسی کشور داشته باشیم.

با توجه به این‌که بندرچابهار، رابط شرق آسیا با کشورهای «CIS» است، می‌تواند به هاب ترانزیتی منطقه تبدیل شود از همین رو علاوه بر فعالیت‌های بندری، می‌توان با ایجاد مراکز لجستیکی و توزیع کالا موجب اشتغال‌زایی در این منطقه شد.

لزوم توجه به لجستیک بندری و توسعه پسکرانه‌ها

حمل و نقل دریایی یکی از پر اهمیت‌‌ترین روش‌های حمل و نقل مورد استفاده در سطح جهان است و نقش عمده‌ای در گسترش و تسهیل تجارت جهانی دارد به‌طوری که طبق آمار بیش از ۹۰ درصد کالاهای دنیا در تجارت بین‌الملل توسط حمل و نقل دریایی حمل و در بنادر تخلیه و بارگیری می‌شود، از این منظر می‌توان گفت بنادر نقشی حیاتی و حساسی در این فرایند دارند.

 اهمیت بنادر به عنوان معبر ورود و خروج کالا از طریق اقتصادی‌‌ترین شیوه حمل و نقل یعنی حمل و نقل دریایی بر کسی پوشیده نیست از همین رو در زنجیره حمل و نقل بین‌المللی، بنادر دارای نقشی کلیدی هستند و بدون آنها فرایند تولید، تجارت، حمل و مصرف تکمیل نمی‌شود.

از همین رو با توجه به این‌که بنادر نقشی حیاتی در ایجاد بازارهای جدید و توزیع بار در سراسر مرزهای جغرافیایی دارند، یکی از مهم‌ترین نقش‌های اقتصادی که توسط بنادر و صنایع دریایی ارایه می‌شود، خدمات لجستیکی است.

قطعاً ارایه خدمات لجستیکی در پایانه‌های بندری نقش مهمی در توسعه رقابت و تجارت جهانی دارد، در نتیجه برای توسعه تجارت جهانی بنادر نیازمند شرایط جدیدتری هستند که برای رفع این نیازهای روزافزون، ضروری است که بنادر را در زنجیره تأمین ادغام کرد، چرا که بنادر رابطه بین دریا و حمل و نقل زمینی هستند و در واقع بنادر گره‌های مهم لجستیکی هستند.

امروزه لجستیک دریایی اهمیتی بیش از پیش پیدا کرده است چرا که معیارهایی چون تحویل به موقع، تحویل با کم‌ترین هزینه و قابلیت اطمینان در تحویل کالا به مشتری اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.

طبق تعریف سازمان تجارت جهانی (WTO) لجستیک آن بخش از فرایند مدیریت زنجیره تأمین را شامل می‌شود که برنامه‌ریزی، به‌کارگیری و کنترل مؤثر جریان و ذخیره کالاها، خدمات و اطلاعات مرتبط با آن را در طی مراحل تولید، توزیع و ارسال از تأمین‌کنندگان ابتدایی تا مشتریان نهایی محصولات را برعهده دارد و چنانچه این لجستیک از طریق آب و دریا انجام شود به آن لجستیک دریایی اطلاق می‌شود.

پیمانکار هندی سر لیست مزایده اپراتوری بندر چابهار!

این در حالی است که مسؤولان سازمان بنادر در خصوص بندر چابهار چندی پیش اعلام کردند، اپراتوری شرکت هندی در بندر چابهار به دلیل سرمایه‌گذاری آنها حتمی است، به تازگی مدیرکل بنادر سیستان‌وبلوچستان گفته است: چون هیچ شرکتی در مزایده اپراتوری بندر چابهار شرکت نکرد، اپراتوری به هندی‌‌‌‌ها واگذار شد.

موضوع اپراتوری بندر شهید بهشتی چابهار از موضوعاتی بود که در چند هفته اخیر مجدداً مطرح و از سوی رسانه‌ها دنبال شد تا پس از افتتاح این بندر که روز ۱۲ آذرماه انجام شد، اپراتوری این بندر تعیین‌تکلیف شده باشد.

مقرر شده بود دو شرکت آریابنادر و شرکت هندی به دلیل سرمایه‌گذاری در تأمین تجهیزات، اپراتوری بندر شهید بهشتی چابهار را انجام دهند، البته اپراتوری شرکت هندی، منوط به خواسته هندی‌‌‌‌ها و البته در اولویت سازمان بنادر و دریانوردی ایران بود.

دو سال پیش مقرر شد شرکت آریابنادر ایرانیان در قالب قرارداد BOT رقم ۴۰۳ میلیون دلار معادل حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان تجهیزات خشکی و دریایی برای بندر چابهار خریداری و نصب کند و ۳۰ سال بهره‌برداری داشته باشد؛ از آنجا که موضوع این قرارداد در قالب ساخت، بهره‌برداری و انتقال بود و اهمیت زیادی برای کشور داشت هیأت وزیران مصوبه‌ای در این باره برای آریابنادر صادر کرد.

پیش از برنامه جامع اقدام مشترک بود که ۳۳۰ میلیون دلار تسهیلات از صندوق توسعه ملی به آریا بنادر پرداخت شد البته این پول خارج از کشور بود و باید از چینی‌‌‌‌ها یا هندی‌‌‌‌ها دریافت می‌شد که در پسابرجام با عاملیت بانک توسعه صادرات روز سوم خردادماه ۹۵، اولین LC (اعتبارات اسنادی) به صورت مستقیم در آلمان بازگشایی و برخی تجهیزات خریداری شد.

مدیرعامل شرکت آریابنادر ایرانیان‌ در این‌باره از نبود انحصار در اپراتوری بندر چابهار و تأمین تجهیزات آن می‌گوید؛ به گفته یاسری، زمانی که سازمان بنادر قصد جذب سرمایه‌گذار در بندر چابهار را داشت، هیچ شرکتی به دلیل وجود ارقام سنگین استقبال نکرد اما ما اعلام آمادگی کردیم و قطعاً هیچ انحصاری در کار نبود و امروز هم هر شرکتی که فکر می‌کند در چابهار جا مانده است، می‌تواند با ما شریک شود ما حاضریم با شرکت‌های دیگر جوینت شویم و حتی سهام خود را به آنها بفروشیم.

بنابراین گزارش از سوی دیگر شرکت هندی‌ ۸۵ میلیون دلار در بندر چابهار سرمایه‌گذاری می‌کند‌، البته شرکت دولتی هند ۱۵۰میلیون دلار فاینانس برای سازمان بنادر می‌آورد تا سازمان بنادر آنچه که لازم دارد خریداری کند.

 

‌شرکت هندی قرارداد ۱۰ساله با ایران دارد که شامل دو سال مدت زمان خرید و ۸ سال بهره‌برداری در قالب BOT است و سپس تجهیزات را تحویل می‌دهد و می‌رود؛ در فاصله دو سال خرید تجهیزات، شرکت هندی از تجهیزات نصب شده جدا از آن قرارداد، استفاده و بهره‌برداری ‌می‌کند.