بیمه روش جبران خسارت در حمل و نقل دریایی- قسمت اول

بیمه روش جبران خسارت در حمل و نقل دریایی- قسمت اول

منبع: http: //hasanilaw.blogfa.com

گردآورندگان

رضاباقری- عادل بشیری- علی مبلغی- حسین اردمه

تاریخچه مختصر

محققان و تاریخ‌نویسان متحدالنظرند که بیمه دریایی که در اواسط قرون وسطی پا به عرصه نهاده است از قدیمی‌‌‌ترین رشته‌های بیمه می‌باشد. در واقع می‌توان گفت اولین باری که بازرگانان و صاحبان کالا، اموال و مال‌التجاره‌های خود را از طریق دریا حمل کرده و با خطرات گوناگون مانند، غرق شدن کشتی، طوفان، و راهزنی‌های دریایی مواجه گردیدند، به فکر راه‌حلی برای حفظ سرمایه‌ها و دستاوردهای خود افتادند و به همین دلیل قوانین و مقررات خاص و گوناگون که همه آنها مربوط به حمل و نقل دریایی بود به مرور تکامل یافت و توسط ملت‌‌‌ها مورد استفاده قرار گرفت که از آن جمله می‌توان به قوانین (زیان همگانی) ((General Average و یا وام دریایی(Bottomry bond) اشاره نمود.

بیمه‌نامه دریایی در بدو پیدایش صرفاً به منظور پوشاندن خطرات حاصله از ناحیه دزدان دریایی. آتش‌سوزی در بین راه بوده است. ولی امروزه اغلب خطراتی را که کالا در اثنای سفر دریایی و همچنین در حین حمل‌ونقل خشکی پس از خاتمه سفر دریا با آن روبروست تحت پوشش قرار می‌دهد، در بیمه‌نامه دریایی کلیه خطرات و خساراتی که بیمه‌گر متعهد به جبران آن می‌باشد به تفصیل ذکر می‌گردد. 

بیمه حمل و نقل دریایی

اصولاً بیمه‌ حمل‌ و نقل ‌کالا پوششی است‌ که‌ بیمه‌گر در مقابل‌ دریافت‌ حق ‌بیمه‌ متناسب‌ با پوشش‌ بیمه‌ای‌ از بیمه‌گذار، تعهد می‌کند که‌ چنانچه‌ کالای‌ مورد بیمه‌ در جریان‌ حمل‌ و جابه‌جایی‌ از مبدأ به ‌مقصد مندرج‌ در بیمه‌نامه‌ و به ‌علت ‌وقوع ‌یکی ‌از خطرات ‌مندرج‌ در بیمه‌نامه ‌تلف‌ و یا دچار خسارت ‌شد و یا بیمه‌گذار براساس‌ قوانین‌ و مقررات ‌بین‌المللی‌ متحمل ‌پرداخت‌ هزینه‌هایی گردید، زیان‌ وارد به‌ کالا را جبران‌ کرده‌ و هزینه‌ها را هم بپردازد. البته‌ علاوه ‌بر پوشش‌های گفته ‌شده‌، در بعضی از موارد زیان‌ و خسارات ‌وارد به ‌اشخاص ‌ثالث‌ هم تحت‌ پوشش‌ این ‌بیمه‌نامه‌ها قرار می‌گیرد

بیمه‌نامه دریایی (Marine Insurance Policy)

قرارداد بیمه‌ باربری‌ دریایی‌، قراردادی‌ است‌ که‌ براساس‌ آن‌ بیمه‌گر تعهد می‌کند که‌ خسارات‌ وارد به‌ کالای‌ مورد بیمه‌ را که‌ در جریان‌ حمل‌ بر اثر حوادث‌ دریا حادث‌ شده‌ باشد با توجه‌ به‌ شرایط و استثنائات‌ بیمه‌نامه‌ جبران‌ کند. باید به‌ این واقعیت‌ توجه‌ کرد که‌ تعهد بیمه‌گر در جبران‌ خسارت‌ وارد صرفاً مربوط به‌ مواردی‌ است‌ که‌ تلف‌ کالا و یا خسارت‌ ناشی‌ از خطرات دریا و یا حوادث‌ وسیله‌ نقلیه‌ باشد. در ایران‌ شرکت‌های‌ بیمه‌ به‌طور معمول‌، بیمه‌نامه‌های ‌باربری‌ دریایی‌ خود را براساس‌ شرایط بیمه‌نامه‌های انستیتوی‌ بیمه‌گران‌ لندن‌ صادر می‌کنند، یعنی ‌این‌ که‌ صنعت‌ بیمه‌ کشور پذیرای‌ اصول‌ و مقررات‌ یکنواخت‌ بازارهای‌ بیمه‌ جهانی‌ شده است‌ تا داد و ستد اتکایی‌ هم در این‌ زمینه ‌تسهیل ‌شده ‌باشد.

 

نگاهی‌ به‌ حجم‌ واردات‌ و صادرات‌ کالا چه‌ قبل‌ و چه‌ بعد از انقلاب‌ گویای‌ فعالیت‌های‌ اقتصادی‌ کشور است‌ و اهمیت‌ استراتژیک‌ بیمه‌نامه‌ حمل‌ و نقل‌ دریایی‌، زمینی‌ و هوایی‌ را نشان‌ می‌دهد. کالای‌ خریداری‌ شده‌ بدون‌ در نظر گرفتن‌ نحوه‌ خرید آن‌ به‌ وسیله‌ خریدار و یا فروشنده‌ بیمه‌ می‌شود. در بیمه‌نامه ‌باربری‌ دریایی‌، بیمه‌گر تعهدات‌ خود را در قبال‌ بیمه‌گذار به‌ روشنی‌ در بیمه‌نامه‌ تصریح‌ و استثنائات‌ را مشخص ‌می‌کند. به‌ منظور ارایه‌ یک‌ تقسیم‌بندی‌ مفید و ساده‌، بیمه‌نامه‌های باربری‌ را برحسب‌ نوع‌ بیمه‌نامه‌ و نوع‌ کالای‌ مورد حمل‌ می‌توان‌ به‌ ۴ گروه‌ اصلی‌ و اساسی‌ تقسیم‌ کرد که‌ به‌ اختصار به‌ شرح‌ آنها می‌پردازیم‌. قبل‌ از ورود به‌ بحث ‌درباره‌ انواع‌ بیمه‌نامه‌های باربری‌، لازم‌ است‌ این مسأله‌ توضیح‌ داده‌ شود که‌ بیمه‌ بدنه‌ کشتی، خسارت ‌همگانی، هزینه‌های نجات‌، عدم‌ تحویل‌ کالا و خطر جنگ در طبقه‌بندی‌ بیمه‌های دریایی‌ قرار می‌گیرند

 خساراتی که در بیمه‌نامه دریایی تحت پوشش قرار می‌گیرد

باید توجه داشت که فقط خطرات و خساراتی که جنبه اتفاقی و غیرقابل پیش‌بینی دارد در تحت بیمه‌نامه دریایی پوشیده است، لذا، خساراتی که ناشی از فرسودگی طبیعی کشتی و یا کالا و عیب ذاتی کالا مثلاً کرم خوردگی در خشکبار، زنگ زدن در تیر آهن باشد شامل پوشش بیمه نمی‌باشد، بنابراین خسارات وارده به دو طبقه مشخص تقسیم می‌شود.

۱– خسارات عمدی که ممکن است از روی حسن نیت و به منظور حفظ کشتی و جلوگیری از غرق شدن آن حادث شده باشد مانند ریختن کالا به دریا Jettison به منظور سبک کردن کشتی در مواقع طوفان که در این صورت تابع مقررات GENERAL AVERAGE خواهد بود.

۲– خسارات غیرعمدی که در اثر حوادث اتفاقی و غیرقابل پیش‌بینی به وجود آید به شرح زیر می‌باشد:  

الف) زیان‌های حاصل از دریا: این خسارات شامل کلیه خطراتی می‌گردد که در اثر سفر دریا حاصل می‌شود مانند: تصادم کشتی با کشتی دیگر یا به گل نشستن و غرق شدن کشتی.

ب) آتش‌سوزی در دریا که ممکن است کشتی یا کالا به‌طور اتفاقی دچار آتش‌سوزی شود و یا کالا به علت اطفاء حریق آبدیده شود.

ج) احتراق کالاهای محترقه یا آبدیدگی یا خطرات ناشی از دزدان دریایی.

 فرانشیز

معافیت از جبران خسارت که در اصطلاح بیمه به فرانشیز معروف است، عبارت از میزان معینی از خسارت است که بیمه‌گر از پوشش آن معاف است، مثلاً: اگر فرانشیز بیمه‌ای یک‌هزار ریال باشد در صورتیکه خسارت وارده به کالا بالغ بر ۶۰۰۰ ریال باشد، شرکت بیمه از پرداخت یک‌هزار ریال اول معاف و فقط نسبت به ۵۰۰۰ ریال تأمین خسارت خواهد شد.

خسارت خاص

قبل از هر چیز باید متذکر شد که کلمهAverage از کلمه Avarie فرانسه اخذ شده است و در مبحث بیمه دریایی به معنای خسارت مادی می‌باشد که در حین سفر دریایی حادث شده است. از نظر قانون بیمه دریایی خسارت خاص عبارت است از خسارتی محدود به کشتی یا محمولات که در اثر خطرات دریایی ایجاد شده و مورد خسارت در قبال آن خطر یا خطرات تحت پوشش بیمه بوده و شامل خسارت عام General Average نباشد.

برای مثال ممکن است کشتی با هوای طوفانی مواجه شده و در اثر فرو ریختن امواج بر روی عرشه و انبار‌های کشتی محموله کشتی (مثلاً اگر شکر باشد) قسمتی از شکر‌‌‌ها در آب حل گردند، در این صورت صاحب کشتی نیز بخشی از کرایه خود را هنگام تحویل محموله در مقصد از دست خواهد داد.

در خسارت خاص زیان وارده باید تصادفی و به‌طور اتفاقی و در اثر خطراتی که محموله در قبال آن بیمه شده به وقوع پیوندد و موضوع خسارت منحصراً مربوط به بیمه کننده و بیمه‌گر باشد، نکته آخر، تفاوت مشخص بین خسارت خاص و خسارت عام می‌باشد. جبران خسارت خاص از طرف بیمه‌گر، برخلاف خسارت عام، تابع فرانشیز مندرج در بیمه‌نامه می‌باشد.

خسارات خاصی که در مورد کشتی‌‌‌ها مد نظر قرار می‌گیرد عبارتست از:

۱– هزینه معقولانه تغییرات که به‌طور منطقی و موجه صورت گرفته باشد.

۲– فرسودگی و شکستگی‌های مخصوص که به‌طور به‌خصوص به وجود آمده باشد.

۳– هزینه انتقال کشتی از یک بندر که فاقد امکانات تعمیرات است به بندر دیگر.

۴– دستمزد و آذوقه کارکنان کشتی که به جهت تعمیرات بیکار مانده‌اند.

خسارت عمومی

خسارت عمومی یا همگانی خسارت‌هایی هستند که باتوجه به ضروریات سفر دریایی و در هنگام بروز خطر برحسب تصمیم عاقلانه ناخدای کشتی صرفاً بمنظور نجات کشتی، به قسمتی از کشتی یا محمولات آن وارد میاید. خسارات عمومی باید از خصوصیات زیر برخوردار باشد:

۱– خسارات باید ماهیتاً فوق‌العاده باشد.

۲– قبول خسارت و فداکردن محموله باید از روی تعقل و عاقلانه صورت گیرد.

۳– اقدام به خسارت عمومی باید داوطلبانه و عمومی صورت گیرد بنابراین خسارت‌های تصادفی شامل آن نمی‌شود.

۴– خسارت عمومی در صورت به مخاطره افتادن کلی و عمومی کشتی موجه است.

هدف از قبول خسارت عمومی باید حفظ و نگهداری محصولات کشتی باشد.

زمانیکه در یک سفر عمل جنرال‌اورج صورت می‌گیرد کلیه طرفهای ذی‌نفع که به علت اقدام به جنرال‌اورج از خسارت و زیان رهایی یافته‌اند به تناسب مشمول پرداخت سهم خود در خسارت یا هزینه‌ها می‌شوند.

اشیای گرانبها مانند فلزات گران قیمت، پول و اسکناس و اسناد بهادار که به‌طور کلی در اصطلاح بیمه Specie نامیده می‌شود، مشمول جنرال‌اورج می‌گردند. تنها استثنائات محمولات پستی، متعلقات کارکنان و اموال شخصی مسافرینی است که برای آنها بارنامه صادر نشده باشد عموماً طرف‌های ذی‌نفع سهم خود را بر اساس ارزش خالص کالا و کشتی در مقصد و یا در بندری که سفر متوقف شده است میپردازند. این نوع ارزیابی کالا و کشتی به نام ارزش اهدایی یا کمکی Contributing _ Value نام دارد و مبلغی که مبتنی بر ارزش یاد شده به طرف‌های خسارت دیده بر اثر اقدام به جنرال اورج پرداخت می‌گردد وجه جبران خسارت Alloance یا Amount made good خوانده می‌شود. لازم به تذکر است که صاحب محموله خسارت دیده نیز سهم خود را در جبران خسارت می‌پردازد.

خسارت کلی بیمه

از بین رفتن کلی به دو صورت رخ می‌دهد:

الف) از بین رفتن کامل واقعیActual Total Loss

ب) از بین رفتن فرضی Constructive Total Loss

بیمه هر دو شکل فقدان یا از بین رفتن کامل کالا را در بر می‌گیرد مگر این‌که شرایط متفاوتی در بیمه‌نامه قید شده باشد. در صورت وقوع از بین رفتن کلی واقعی و از بین رفتن فرضی بیمه‌گر موظف است کل مبلغ بیمه شده یا قیمت مورد را به‌طور کامل بپردازد.

از بین رفتن فرضی

در شرایطی که محموله بیمه شده به علت حوادث دریایی تغییر ماهیت داده و یا به کلی فاقد ارزش گردد محموله را از بین رفته فرضی تلقی می‌نمایند. برای مثال چنانچه محمولات خرما در اثر مجاورت با آب دریا غیرقابل استفاده گردد و یا تنباکو در اثر مجاورت و جذب بوی پوست خام گاو و گوسفند که به علت نفوذ آب متعفن می‌شود تنباکو به‌طور کلی ارزش خود را از دست داده و از بین رفته تلقی می‌گردد، زیرا کالا به‌طور کلی ماهیت خود را از دست داده و از نظر تجارتی غیرقابل دادوستد می‌گردد.

به‌صورت شده باشد بیمه‌گر تنها در صورت از بین رفتن کامل کشتی (واقعی یا فرضی) متعهد خواهد بود.

 از بین رفتن کامل فرضی

تعیین و شناخت شرایطی که در آن از بین رفتن کامل فرضی به وقوع پیوندد مشکل نیست ولی تعیین این‌که خسارت از بین رفتن کامل فرضی قابل جبران است یا خیر کار آسانی نیست. بهتر است ابتدا بروز شرایط تئوریک از بین رفتن کامل، بر اساس تعریف قانون دریایی را مورد مطالعه قراردهیم. قانون بیمه دریایی از بین رفتن کامل فرضی را بدین گونه تعریف می‌نماید: زمانی از بین رفتن کامل به وقوع می‌پیوندد که مورد بیمه به علت از بین رفتن کامل واقعی یا تحقیق آن شرایط غیرقابل اجتناب بوده و مورد بیمه متروکهAbandoned شود و یا نتوان آن‌ را بدون صرف هزینه‌ای که بیش از ارزش مورد بیمه است از بین رفتن کامل واقعی نجات داد برای مثال چنانچه یک کشتی به علت هوای طوفانی به یک ساحل سنگی و خطرناک در فصلی نامساعد رانده شده و هر آن احتمال شکستن کشتی به علت برخورد با ساحل سنگی وجود داشته باشد وقوع از بین رفتن کامل واقعی Actual Total Loss غیرقابل اجتناب خواهد.

 شناخته نشدن محموله

چنانچه علایم محموله به علت حوادث و خطراتی که کالا در قبال آن بیمه شده است از بین رفته و صاحب آن شناخته نشود و تحویل آن به گیرندگانش ممکن نگردد، در چنین صورتی تا مادامی که محموله ماهیتاً وجود دارد نمی‌توان آن را از بین رفته تلقی نمود. چنین کالاهایی که صاحبانشان شناخته نشده‌اند پس از فروش آنها در مدت مقرر وجوه حاصله بین گیرندگان مختلف محمولات که به علت عدم دریافت محمولاتشان آن همه مبالغ بر آنها تعلیق می‌گردد تقسیم می‌شود چنانچه مبالغ پرداخت شده به صاحبان محمولات کم‌تر از ارزش محمولات تحویل گرفته نشده بود بیمه‌گر مسؤول پرداخت بقیه ارزش (به‌عنوان خسارت خاص) می‌باشد.

 

 

F.P.Aقبل‌ از بحث‌ درباره‌ شرایط سه‌گانه‌ بیمه‌های حمل‌ و نقل‌ که‌ به‌ بحث‌ درباره‌ آنها خواهیم‌ پرداخت‌، باید به‌ این نکته‌بسیار مهم‌ اشاره‌ کنیم‌ که‌ در صورت‌ استفاده‌ بیمه‌گذار از هریک‌ از شرایط سه‌‌گانه‌، پوشش‌ بیمه‌ای‌ محدود به‌ خطرهای ‌مذکور در بیمه‌نامه‌ها نخواهد بود، بلکه‌ بیمه‌گر و بیمه‌گذار با توافق‌ قبلی‌ و یا درج‌ در شرایط خصوصی‌ بیمه‌نامه‌، قادرند که‌ تعهدات‌ خود را تعدیل‌ (کاهش‌، یا اضافه‌) کنند. مثلاً در بیمه‌نامه‌های دبلیو.آ. می‌توان‌ خسارات ‌ناشی‌ از شکست‌، ریزش‌، چنگک‌، نشت‌ را هم اضافه‌ کرد و یا با پرداخت‌ حق‌ بیمه‌ اضافی‌ فرانشیز خسارت‌ جزیی‌ را از بیمه‌نامه‌ حذف‌ کرد. اصطلاح‌ اف‌.پی‌.ا حروف‌ اختصاری‌ عبارت‌، Free From particular Average است‌ به‌ این معنا و مفهوم‌ که‌ بیمه‌گر خسارات‌ در تعهد خود را بدون‌ پرداخت‌ خسارت‌ خصوصی‌ و یا خاص‌ می‌پردازد. در این‌ نوع‌ پوشش‌ بیمه‌ای‌، تعهدات‌ بیمه‌گر از زمان‌ خروج‌ کالا از انبار و یا اسکله‌ محل‌ بارگیری‌ کالا که‌ در بیمه‌نامه‌ به‌ آن‌ اشاره‌ شده‌ است‌ آغاز می‌شود و تا زمان‌ تخلیه‌ کالا در بندر مقصد و یا انبار بیمه‌گذار ادامه‌ خواهد داشت‌. در این پوشش‌ بیمه‌ای‌، بیمه‌گر متعهد پرداخت‌ خسارات‌ خصوصی‌ (خسارت‌ جزء)نیست‌ مگر این‌ که‌ این گونه‌ خسارات‌ ناشی‌ از حادثه‌ وسیله‌ نقلیه‌، یعنی‌ آتش‌ گرفتن‌، غرق‌ شدن‌، تصادم‌ و یا به‌ گل‌ نشستن‌ شناور باشد.

خساراتی‌ که‌ در بیمه‌نامه‌ اف‌.پی‌.ا مورد تعهد بیمه‌گر است‌

در این پوشش‌ بیمه‌ای‌، بیمه‌گر متعهد پرداخت‌ خساراتی‌ به‌ شرح‌ زیر است‌. از بین‌ رفتن‌ کلی‌ کالای‌ مورد بیمه‌ (واقعی‌ و فرضی‌) به‌طوری‌ که‌ بیمه‌گذار از دریافت‌ کالای‌ خود محروم‌ بماند، که‌ این خسارت‌ می‌تواند ناشی‌ از حادثه‌ وسیله‌ نقلیه‌ و یا شناور باشد. از بین‌ رفتن‌ و تلف‌ بخش‌ معینی‌ از کالا، در صورتی‌ که‌ مورد بیمه‌ از چندین‌ قسمت‌ مختلف‌ ترکیب‌شده‌ باشد و تمامی‌ یک‌ بخش‌ و یا قسمتی‌ از آن‌ از بین‌ برود، بدون‌ در نظر گرفتن‌ این که‌ برای‌ آن‌ قسمت ‌خسارت‌ دیده‌ سرمایه‌ بیمه‌ای‌ معین‌ منظور شده‌ و یا نشده‌ باشد.از بین‌ رفتن‌ یک‌ صندوق‌، پالت‌ و یا نگله‌ در طول‌ زمان‌ بارگیری‌، تخلیه‌ و یا انتقال‌ محموله‌ از شناوری‌ به‌ شناور دیگر. پرداخت‌ خسارات‌ مستقیم‌ ایجاد شده‌ ناشی‌ از زیان‌ همگانی‌. کلیه‌ هزینه‌های مربوط به‌ نجات‌ کالا هزینه‌های خاص‌، چنانچه‌ پرداخت‌ این هزینه‌ها به‌ موجب‌ بیمه‌نامه‌ قابل‌ پرداخت‌ بوده‌ و در تعهد بیمه‌گر باشد. پرداخت‌ هزینه‌هایی که‌ برای‌ جلوگیری‌ از خسارت‌ و یا توسعه‌ خسارت‌ انجام‌ می‌شود. کلیه‌ خسارات‌ ناشی‌ از زیان‌ اختصاصی‌ به‌ علت‌ غرق‌، آتش‌سوزی‌، به‌گل‌ نشستن‌، انفجار، تصادم‌ شناور با اسکله‌، صخره‌، قطعات‌ شناور یخ‌ و یا تخلیه‌ اضطراری‌ کالا که‌ در نتیجه‌ یکی‌ از خطرات‌ مذکور در این بند و در بندر پناه‌(بندر بین‌ راه‌) انجام‌ شده‌ باشد.

خسارات‌ خارج‌ از تعهد بیمه‌گر در بیمه‌نامه‌، اف.‌پی.‌ا در بیمه‌نامه‌ اف.‌پی.‌ا خسارات ‌زیر خارج ‌از تعهد بیمه‌گر است‌ و استثنا شده است‌. خسارات‌ جزیی‌ (زیان‌ اختصاصی‌) به‌ جز مواردی‌ که‌ در بالا ذکر شد. کسر و یا عدم‌ تحویل‌ بخشی‌ از یک‌ پالت‌، صندوق‌، بسته‌ یا نگله‌. خسارات‌ ناشی‌ از تأخیر در تحویل‌ کالای‌ مورد بیمه‌، هرچند تأخیر به‌ علت‌ یکی‌ از خطرات‌ مورد تعهد بیمه‌گر صورت‌ گرفته‌ باشد. عیب‌ ذاتی‌ کالای‌ مورد بیمه‌، مانند کسر وزن‌ در حد متعارف‌ که‌ ارتباط با حادثه‌ ندارد. خسارات‌ عادی‌ و متعارف‌ ناشی‌ از ریزش‌ عادی‌، نشت‌ و سر خالی‌ شدن‌ مایعات‌. خسارات‌ ناشی‌ از عمل‌ جانوران‌ موذی‌ از قبیل‌ موش‌، حشرات‌ و مانند آن‌ خسارات‌ ناشی‌ از آب‌ شیرین‌ خساراتی‌ که‌ کالا. خساراتی‌ که‌ مستقیماً بر اثر جنگ‌، اعتصاب‌، شورش‌ و اغتشاشات‌ داخلی‌ به ‌وجود آمده‌ باشد.

 

بیمه‌نامه‌های باربری‌ با شرایط دبلیو.آ (.W.A)در بیمه‌نامه‌هایی که‌ با شرایط دبلیو.ا. صادر می‌شود، بیمه‌گر علاوه‌ بر پرداخت‌ خسارات‌ عمومی‌، تعهد پرداخت‌ خسارات‌ جزیی‌ (خسارت‌های‌ خصوصی‌) را هم دارد. باید به‌ این نکته‌ اشاره‌ شود که‌ پرداخت‌ خسارت‌ در این نوع‌ پوشش‌ بیمه‌ای‌ منوط به‌ این امر است‌ که‌ میزان‌ و مبلغ‌ خسارت‌ بیش‌تر از درصد فرانشیز ذکر شده‌ در بیمه‌نامه‌ باشد. در این نوع‌ پوشش‌ بیمه‌ای‌، معمولاً خسارات‌ شکست‌ و ریزش‌ بیمه‌ نیست‌ مگر این که‌ بیمه‌گذار، با پرداخت‌ حق‌ بیمه‌ اضافی‌ این خطرات‌ را بیمه‌ کند. برای‌ توضیح‌ اضافه‌ می‌شود که‌ خسارت‌ جزیی‌ به‌ آن‌ دسته‌ از خساراتی‌ اطلاق‌ می‌گردد که‌ می‌تواند باعث‌ ازبین‌ رفتن‌ یک‌ پالت‌، نگله‌ یا بسته‌ای‌ از کل‌ محموله‌ و یا بخشی‌ از یک‌ پالت‌ بسته‌ و یا نگله‌ باشد.

خساراتی‌ که‌ در بیمه‌نامه‌ دبلیو.آ.(W.A.) مورد تعهد بیمه‌گر است‌

در این نوع‌ پوشش‌ بیمه‌ای‌، بیمه‌گر مسؤول‌ و متعهد جبران‌ خسارت‌های‌ زیر است‌: از بین‌ رفتن‌ کامل‌ مورد بیمه‌ به‌ علت‌ حوادث‌ مشمول‌ بیمه‌ (واقعی‌ و فرضی‌)

از بین‌ رفتن‌ یک‌ پالت‌، صندوق‌، بسته‌ و یا نگله‌ که‌ جزیی‌ از یک‌ محموله‌ است‌ و خسارت‌ در اثنای ‌بارگیری‌، تخلیه‌ و یا ترانشیپمنت‌ واقع‌ شده‌ باشد. از بین‌ رفتن‌ بخشی‌ از یک‌ محموله‌ در زمانی‌ که‌ کالا به‌ قسمت‌های‌ متفاوت‌ تقسیم‌ شده‌ و کار حمل‌ و نقل‌ آن‌ در دفعات‌ مکرر انجام‌ می‌شود. سهم‌ هزینه‌ها و تعهدات‌ ایجاد شده‌ ناشی‌ از خسارت‌ همگانی‌. خسارات ‌مستقیم‌ وارد به‌کالای‌ موردبیمه‌ که‌ ناشی ‌از بروز حادثه‌ همگانی‌ باشد.

بیمه کشتی

در بیمه کشتی شرکت بیمه با توجه به نوع پوشش شناور‌‌‌ها مسؤول جبران خسارت بدنه شناور‌‌‌ها می‌باشد که در بعضی پوشش‌‌‌ها ۴٫۳ مسؤولیت ناشی از تصادم و همچنین زیان همگانی تحت پوشش قرار می‌گیرند. بنابراین در بیمه کشتی خسارت ناشی از خطرات ذیل تحت پوشش قرار می‌گیرند.

خسارت وارد به کشتی در نتیجه خطرات زیر:

* آتش‌سوزی و انفجار

* طوفان

* به گل نشستن و یا برخورد با صخره

* تصادم شناور بیمه شده با شناورهای دیگر

* برخورد هواپیما یا وسایل مشابه و یا اشیای که از آنها سقوط کند به مورد بیمه، برخورد مورد بیمه با وسایل نقلیه زمینی، حوضچه تعمیرات تجهیزات و تأسیسات ساحلی

* زمین لرزه، فوران آتشفشان یا صاعقه

* حوادث ناشی از بارگیری، ‌تخلیه یا جابه‌جایی کالا (یا ماهی صید شده درمورد شناورهای صیادی

* ترکیدن دیگ بخار، شکست شفت

* زیان همگانی و هزینه‌های نجات

* خسارت وسایل و ادوات صیادی (در مورد شناورهای صیادی)

مسؤولیت ناشی از تصادم

در صورتی که کشتی بیمه شده با کشتی دیگری اعم از شناور یا ثابت تصادم کند و بیمه‌گذار مسؤول جبران خسارت شناخته شود موارد ذیل قابل پرداخت می‌باشد.

* تلف یا آسیب دیدگی کشتی دیگر یا محمولات آن کشتی و یا هر شی دیگر

* تأخیر یا زیان معقول ناشی از عدم استفاده کشتی دیگر یا محمولات آن کشتی سهم زیان همگانی، هزینه‌های نجات (قراردادی یا غیرقراردادی) به کشتی دیگر و یا اموال آن قابل پرداخت است.

جزییات پوشش‌های بیمه کشتی

اموال و منافعی که تحت عنوان بیمه کشتی توسط شرکت‌های بیمه مورد تأمین قرار می‌گیرد عبارتند از:

بدنه و ماشین‌آلات کشتی: Hull and Machinery

در صورتیکه بدنه و ماشین‌آلات به عنوان مورد بیمه تحت پوشش بیمه قرار گیرد، بیمه‌گر تعهد می‌کند در صورت از بین رفتن کشتی و یا آسیب دیدن بدنه، ماشین‌آلات و تأسیسات و ملزومات آن ناشی از وقوع هر یک از خطرهای بیمه شده، زیان وارد به بیمه‌گذار را تا حداکثر مبلغی که به‌عنوان ارزش مورد بیمه در بیمه‌نامه تعیین شده با توجه به شرایط بیمه‌نامه جبران نماید. در این صورت تعهد بیمه‌گر جبران خسارت به شئ مورد بیمه است.

در صورت از بین رفتن کشتی مبلغ بیمه شده و یا ارزش روز کشتی، هر کدام که کم‌تر باشد، پرداخت می‌شود، مگر این‌که بیمه کشتی مبتنی بر مبلغ توافق شده بیمه شده باشد در این صورت تعهد بیمه‌گر پرداخت همان مبلغی است که مورد توافق قرار گرفته است ولو این‌که ارزش روز کشتی کم‌تر از آن مبلغ باشد. در صورت آسیب‌دیدگی کشتی تعهد بیمه‌گر جبران هزینه تعمیر و بهای قطعات تعویضی و متفرعات آن خواهد بود.

بدیهی است پرداخت خسارات جزء در صورتی مورد تعهد بیمه‌گر خواهد بود که کشتی در بیمهTotal lossمقابل این گونه خسارت‌ها نیز بیمه شده باشد وگرنه چنانچه کشتی به‌صورت شده باشد بیمه‌گر تنها در صورت از بین رفتن کامل کشتی (واقعی یا فرضی) متعهد خواهد بود. خسارت‌های مربوط به کشتی مقابل که بیمه‌گر کشتی بیمه شده متعهد به جبران آن می‌باشد

(جبران یک چهارم بقیه خسارت‌ها بر عهده انجمن‌های حمایت و غرامت(P.&I.club) است. این خسارت‌ها عبارتند است از :

۱– از بین رفتن کامل کشتی دیگر و یا اموال موجود در آن.

۲– هزینه تعمیر کشتی دیگر.

۳– زیان ناشی از تأخیر در مسافرت کشتی دیگر و یا تأخیر در حمل محمولات آن.

۴– زیان مربوط به از دست رفتن منافع یا کرایه کشتی دیگر یا اموال موجود در آن.

۵– هزینه جبران خسارت‌های وارد به اموال موجود در کشتی دیگر.

۶– تغذیه در رابطه با زیان همگانی کشتی دیگر یا اموال موجود در آن کشتی.

۷– سهم زیان همگانی کشتی دیگر یا اموال آن کشتی (سهم زیان همگانی کرایه نیز مشمول تعهد می‌باشد.)

۸– سهم کشتی دیگر و یا اموال موجود در آن از هزینه نجات طبق قراردادی که به این منظور منعقد شده است.

۹– سهم کشتی دیگر و یا اموال موجود درآن از هزینه نجات طبق قراردادی که به این منظور منعقد شده. (در صورت زیان همگانی)

۱۰– هزینه‌های قانونی که بیمه‌گذار با رضایت بیمه‌گر جهت دفاع از ادعای خسارت مالکان کشتی دیگر و یا سایر صاحبان منافع آن کشتی پرداخته است.