واگذاری بی‌قید و شرط بازار لوازم خانگی ایران به دو برند کره‌ای

واگذاری بی‌قید و شرط بازار لوازم خانگی ایران به دو برند کره‌ای دو برند کره‌ای لوازم خانگی یعنی سامسونگ و ال‌جی در حالی نزدیک به ۶۵ درصد بازار ایران را در اختیار گرفته‌اند که موضوع داخلی‌سازی آنها با تساهل قابل توجهی روبه‌‌رو است. صنعت لوازم خانگی با بازاری قریب به ۱۷ هزار میلیارد تومان، یکی […]

واگذاری بی‌قید و شرط بازار لوازم خانگی ایران به دو برند کره‌ای

دو برند کره‌ای لوازم خانگی یعنی سامسونگ و ال‌جی در حالی نزدیک به ۶۵ درصد بازار ایران را در اختیار گرفته‌اند که موضوع داخلی‌سازی آنها با تساهل قابل توجهی روبه‌‌رو است.

صنعت لوازم خانگی با بازاری قریب به ۱۷ هزار میلیارد تومان، یکی از بزرگ‌ترین بازارهای کالا در کشور است که برندهای خارجی سهم ارزشی بالغ بر ۷۰ درصد از آن را تصاحب کرده‌اند، دو برند مطرح کره‌ای ال‌جی و سامسونگ، بیش‌ترین سهم را از کیک بازار لوازم خانگی ایران، با نسبت ۶۵ درصد در اقلام اصلی به خود اختصاص داده‌اند.

در سال‌های اخیر با احداث خطوط تولید محصولات این دو برند کره‌ای در کشور، عمده محصولات تلویزیون، لباسشویی و بخشی از یخچال فریزر‌ها و برخی دیگر از محصولات در خاک کشور مونتاژ شده که موجب ایجاد اشتغال مستقیم حدوداً ۵ هزار نفری شده است. مسلماً این اتفاق مبارکی است که کالاهایی که به صورت محصول کامل(CBU) وارد کشور می‌شدند در خاک کشور مونتاژ شوند، چرا که سبب ایجاد ارزش افزوده بیش‌تر و رشد تولید ناخالص و از سوی دیگر اشتغال‌زایی می‌شود، این روند در بسیاری از کشور‌ها از جمله ترکیه، کشور همسایه و رقیب ما در صنعت لوازم خانگی دنبال شد و هم‌اکنون علاوه بر برندهای شرکت ترکیه‌ای آرچلیک همچون بکو و آلتوس که سهم عمده بازار داخل را در اختیار دارند، سایر برند‌ها مثل بوش، ایندزیت و کندی‌هوور با سرمایه‌گذاری و احداث خط تولید در ترکیه محصولات خود را تولید و به بازار عرضه کردند.

در این میان بعضاً انگاره‌ای نادرست در اذهان شکل گرفته است که «ال‌جی و سامسونگ در ایران کارخانه احداث کرده اند». در حقیقت شرکت‌های ایرانی گلدیران و تکوین الکترونیک اقدام به سرمایه‌گذاری و احداث خط تولید کرده‌اند و به عنوان طرف‌های همکار این دو شرکت خارجی مشغول به تولید محصولات این دو برند تحت لیسانس و استانداردهای آنها هستند و دو شرکت کره‌ای سرمایه‌گذاری برای احداث این خطوط تولید انجام نداده‌اند. این همکاری حتی در سطحی نازل‌تر از قرارداد‌های اخیر صنعت خودروسازی همچون قرداد سایپا با سیتروئن است که در آن، طرف خارجی عهده‌دار بخشی از سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای تولید است. این مسأله از این جهت حایز اهمیت است که بعضاً با مفروض دانستن این انگاره نادرست، شرکت‌های مذکور را در زمره سرمایه‌گذاران خارجی پنداشته و از آن جا که سیاست بر آن است که جهت ورود سرمایه به کشور با سرمایه‌گذاران خارجی مدارا شود، در ارتباط با الزامات تولید محصولات این شرکت‌ها در خاک ایران تساهل صورت پذیرد. در واقع با در اختیار قراردادن بیش از نیمی از بازار کشور به این شرکت‌ها باید ترتیبی فراهم شود که طرف مقابل نیز ضمن آن‌که از این فرصت استفاده کرده و منتفع می‌شود در راستای اهداف کشور یعنی افزایش عمق داخلی‌سازی و همچنین صادرات که رشد صنایع قطعه‌سازی، افزایش تولید داخل و اشتغال‌زایی را در پی دارد، گام‌بردارد. در غیر این صورت جای خود را به دیگر شرکت‌های مطرح آلمانی، ایتالیایی، ترکیه‌ای، چینی، مکزیکی و سایر کشورهای مطرح در صنعت لوازم خانگی دهند کما این‌که اخیراً شرکت بوش آلمان و بوتان قراردادی جهت تولید محصولات این برند مطرح در خاک ایران به انعقاد رسانده‌اند.

از این رو هر چند که مونتاژ محصولات لوازم خانگی خصوصاً به صورت نیمه منفصله به دلیل پیچیدگی پایین خط مونتاژ، ارزش افزوده زیادی ایجاد نمی‌کند، اما انتقال مونتاژ محصولات وارداتی به داخل خاک کشور به عنوان گام اول، رویداد مثبت و رو به جلویی است که گام‌های بعدی افزایش عمق داخلی‌سازی و صادرات را می‌طلبد. شایان ذکر است که این امر نه لزوماً به زور سرنیزه، بلکه دولت باید با استفاده از ابزار‌های سیاست‌گذاری یعنی با قاعده‌گذاری پیرامون تعرفه‌ها، معافیت‌ها، محرک‌های اقتصادی، قرارداد‌های ترجیحی و دیگر اقدامات مقتضی، هندسه بازار را به نحوی شکل دهد که سود بیش‌تر این شرکت‌ها در حرکت در راستای اهداف مدنظر قرار گیرد، همان‌طور که کشورهای متأخر در ورود به صنعت لوازم خانگی همچون ترکیه، مکزیک و چین چنین کرده‌اند.

 

(کارمان صبایی – کارشناس صنعتی)