ارزش‌گذاری، پیش زمینه تشکیل بازار آب

ارزش‌گذاری، پیش زمینه تشکیل بازار آب خطر خشکسالی روزبه‌روز خود را بیش‌تر نشان می‌دهد و تشکیل بازار آب به عنوان یکی از راهکارهای موجود، بنیانی علمی و اقتصادی را برای رویارویی با این بحران منطقه‌ای بنا می‌نهد. به گزارش ایرنا، موضوع تشکیل بازار آب مدت‌هاست در مرکز توجه مقام‌های جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. […]

ارزش‌گذاری، پیش زمینه تشکیل بازار آب

خطر خشکسالی روزبه‌روز خود را بیش‌تر نشان می‌دهد و تشکیل بازار آب به عنوان یکی از راهکارهای موجود، بنیانی علمی و اقتصادی را برای رویارویی با این بحران منطقه‌ای بنا می‌نهد.

به گزارش ایرنا، موضوع تشکیل بازار آب مدت‌هاست در مرکز توجه مقام‌های جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.

سوم دی ماه پارسال بود که معاون مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو به ایرنا گفت: جلب مشارکت هر چه بیش‌تر مردم برای کاهش مصرف و مقابله با بحران آب به تشکیل بازار آب و اجرای مقوله اقتصاد آب نیازمند است.

هدایت فهمی، اضافه کرد: در وهله نخست باید بتوان مقوله آب را به بخش غیردولتی و خصوصی واگذار کرد تا بازار رقابت به وجود آید که البته، خود به سازوکارهای قانونی نیاز دارد.

این مسؤول در وزارت نیرو تصریح کرد: اگر می‌خواهیم تغییری در ساختار اقتصادی آب کشور ایجاد شود، این تغییر الزاماً از طریق بخش آب امکان‌پذیر نیست، بلکه سیاست‌های ملی در زمینه توسعه کشاورزی و روستایی باید مشخص شود؛ در حالی که هیچ نهادی در کشور مسؤول توسعه روستاهای کشور معرفی نشده است.

همان روز رییس هیأت مدیره فدراسیون صنعت آب ایران گفت: هرچند آب جزو انفال محسوب می‌شود اما می‌تواند قیمت داشته باشد و بر همین اساس می‌توان بازار آب را شکل داد.

عبدالرضا فروغی، تأکید کرد اگر بخش خصوصی به مقوله اقتصاد آب ورود کند، به‌طور قطع شاهد بهبود کیفیت مدیریت، عرضه و بهره‌برداری مطلوب تر آب در سطح جامعه خواهیم بود.

فروغی یادآوری کرد: بیش از ۹۰ درصد آب کشور در بخش کشاورزی و با بازده نامطلوب مصرف می‌شود، به‌طوری که به ازای هر مترمکعب آب مصرفی در بخش کشاورزی کمتر از یک کیلوگرم محصول خشک تولید می‌شود؛ در حالی که متوسط جهانی این نرخ ۲ کیلو و ۵۰۰ گرم است.

به باور وی، اصلاح ساختارها، ورود به مقوله آب مجازی، کشت‌های فراسرزمینی و تنظیم قوانین و سیاست‌های صادرات و واردات محصولات کشاورزی و اعطای تضمین‌های مقتضی برای سرمایه‌های اندک و متوسط بخش خصوصی در این زمینه کارگشاست.

از سوی دیگر، معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی هفتم شهریور ماه امسال ساماندهی بازار آب را مشروط به تغییر نکردن کاربری زمین‌های کشاورزی دانست و اضافه کرد: الگوی کشت ایران تهیه شده و توسط معاون اول رییس‌جمهوری در دست بررسی و نهایی شدن است.

جایگاه ارزشگذاری در بازار آب

در همین پیوند می‌توان از تجربه کشورهای دیگر برای غلبه بر بحران خشکسالی بهره گرفت.

یکی از کشورهایی که از دیرباز با این موضوع روبه‌رو بوده، استرالیاست. از این رو، در سال‌های اخیر روابط دوجانبه با این کشور برای همکاری در زمینه آب شکل جدی‌تری به خود گرفت.

آنگونه که تارنمای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران اعلام کرده است، مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران با هدف بهره‌گیری از اقدام‌های دولت استرالیا در مواجه با بحران کم‌آبی و ایجاد بازار آب، نشستی با موضوع «توسعه بازار آب» برگزار کرد.

در این کارگاه که با همکاری ستاد احیای دریاچه ارومیه، دانشگاه ملبورن استرالیا و شرکت مشاور «آیثر» برگزار شد، تجربه‌های این کشور درباره مدیریت آب در حوضه آبریز «ماری دارلینگ» بررسی شد.

«ریان گورملی» کارشناس استرالیایی حاضر در این کارگاه، اعلام کرد: از جمله چالش‌های مدیریت آب در استرالیا می‌توان به توسعه منابع آب در این کشور بدون در نظر گرفتن شاخص‌های زیست‌محیطی، خشکسالی‌های شدید، تغییرات پی‌درپی در منابع آب، افزایش تقاضا برای آب، رشد جمعیت، رشد صنعت و تخصیص بیش ‌از اندازه آب به کشاورزی و کاهش بهره‌وری کشاورزی اشاره کرد.

وی ادامه داد: ازاین‌رو، استفاده از روش مدیریتی بازار آب در مقایسه با سایر روش‌ها دارای نتایجی اثربخش و کارآمد بوده و از طرفی منجر به اثربخشی مدیریت تقاضا شده و بهترین حالت مصرف آب محسوب می‌شود.

به اعتقاد وی، بازار می‌تواند نوع مصرف را تعیین کند و به مداخله دولت نیاز نیست.

به گفته این کارشناس استرالیایی، کشاورزان استرالیا برای افزایش بهره‌وری، سطح همکاری‌های خود را با یکدیگر افزایش دادند و توانستند به هدف برسند. از طرفی بازار آب برای افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی طراحی شد تا هم ارزش آب درک شود و هم نشان داده شود آب در کاربردهای مختلف چه ارزشی دارد.

معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی شرکت مادرتخصصی مدیریت منابع آب ایران نیز در گزارشی وضعیت آب کشور را تشریح کرد.

به گفته مجیدسیاری، در ابتدای سال آبی جاری به‌طور متوسط ۳۲ میلی‌متر بارندگی داشتیم که نسبت به پارسال ۴۰ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت ۶۰ درصد کاهش یافت.

اضافه برداشت از منابع آب به ۶ میلیارد مترمکعب رسیده و مقدار ذخیره مخازن سدهای کشور ۴۰ درصد است. بدین ترتیب به‌طور قطعی در تابستان سال آینده دچار مشکل می‌شویم.

آنگونه که مدیرکل حوزه ریاست سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری اعلام کرد، از ۶۰۰ دشت موجود در کشور، سطح آب‌های زیرزمینی در ۲۴۵ دشت افت قابل‌توجه دارد و ۳۵۵ دشت با بی‌آبی روبه‌روست.

 

۲۰ دی ماه نیز وزیر نیرو، امسال را به دلیل کمبود بارش‌ها سال سختی توصیف کرد و گفت: در کل کشور با توجه به شرایط فعلی در ۴۷ سال گذشته خشک‌‌ترین سال را تجربه می‌کنیم.