ناصر بهزادفر- درخت از نشانه‌های زیبای طبیعت و زندگی است و بن‌سای، روشی برای استفاده از زیبایی‌های آن به شکلی دیگر است. تاریخچه پیداش بن‌سای بن‌سای از دو کلمه ژاپنی بون= سینی و سای= کاشتن تشکیل شده و در اصل به معنی کاشت درختان توی سینی (ظروف کشیده و کم عمق) است. در این هنر […]
ناصر بهزادفر- درخت از نشانه‌های زیبای طبیعت و زندگی است و بن‌سای، روشی برای استفاده از زیبایی‌های آن به شکلی دیگر است.
تاریخچه پیداش بن‌سای
بن‌سای از دو کلمه ژاپنی بون= سینی و سای= کاشتن تشکیل شده و در اصل به معنی کاشت درختان توی سینی (ظروف کشیده و کم عمق) است. در این هنر سعی می‌شود درختان را به صورت فرم پاکوتاه به اشکال گوناگون در بیاورند. شکل بن‌سای خیلی مهم و مفهوم آن را می‌رساند.
به گزارش مناقصه مزایده، بن‌سای حاصل تلفیق هنر با علم باغبانی است. یک هنرمند خلاق با حس زیباشناسی و مهارت، با خلق یک بن‌سای در گلدان ظریف می‌کوشد تا درختی کهن بر فراز یک کوه و یا درختی کهنسال و با وقار روییده در دشت را تصویر کند. پس بن‌سای هم یک سرگرمی در زمینه باغبانی زینتی است و هم باعث نزدیکی و شناخت انسان از شگفتی‌های طبیعت می‌شود.
برای پرورش یک بن‌سای دانستن علوم باغبانی، نوردهی، تغذیه، نیاز آبی و همچنین هرس شاخه، برگ و ریشه لازم است. در واقع با استفاده از روش‌های خاص رشد گیاه را کم می‌کنند به‌طوری که به سلامت آن لطمه‌ای وارد نشود و هرس ریشه و برگ در فصل رشد باعث کاهش رشد شود. همچنین برای شکل دادن به گیاه با مرور زمان شکل دلخواه را به گیاه انتقال می‌دهند. تناسب درست بین اجزای گیاه و همچنین تأمین نیاز گیاه به پرورش یک بن‌سای سالم و زیبا کمک فراوانی می‌کند.
چینی‌‌‌ها اولین کسانی بودند که استفاده از زیبایی درختچه‌های طبیعی را در خانه‌ها و باغچه‌های خود رواج دادند و این‌کار را با انتقال درختچه‌های کوچک به داخل گلدان‌‌‌ها و ظروف زیبا و دکوراتیو انجام می‌دادند. البته همزمان، ژاپنی‌‌‌ها نیز کاشت درختچه‌های زینتی بن‌سای را با ظرافت کامل اجرا می‌کردند.
به تدریج ایده‌آل‌‌‌ها و فلسفه بن‌سای در طی سال‌ها دستخوش تغییراتی شد. برای ژاپنی‌‌‌ها بن‌سای بیانگر آمیزش و ترکیب عقاید کهن و قدرتمند با فلسفه‌های شرقی در مورد هماهنگی و هارمونی موجود بین انسان، روح و طبیعت است.
در ابتدا تنها خانواده‌های برتر و دارای مرتبه بالای اجتماعی در ژاپن از بن‌سای در مراسم و مناسبت‌های خاص استفاده می‌کردند. این گیاه پیچیده به‌طور دائم در فضای بیرون خانه قرارداده نمی‌شد. با مرور زمان انواع بن‌سای با سبک‌های مختلف که هر کدام به مقدار زیادی نسبت به نوع دیگر دارای تنوع بودند، به‌وجود آمدند. هنر کاشت و پرورش بن‌سای ادامه یافت؛ تا این‌که در قرن ۱۷ و ۱۸ ژاپنی‌‌‌ها در این هنر به اوج موفقیت رسیدند. در این زمان بن‌سای کماکان جایگاه و ارزش خود را به‌عنوان درکی عمیق از طبیعت حفظ کرد؛ اما عمق ظروف کاشت بن‌سای کمی از حالت قدیمی کم‌تر شد.
بن‌سای تقریباً نوعی هویت و شناسنامه برای هنر ژاپنی‌‌‌ها محسوب می‌شود و هنوز هم افراد با استفاده از آن در مجالس و مناسبت‌های مهم بر اهمیت قدمت این درختچه‌ها تأکید دارند؛ برخی افراد در ژاپن نیز با جمع‌کردن مجموعه‌ای از انواع مختلف بن‌سای به ترویج هنری که نماینده فرهنگ و سنت آن‌هاست، می‌پردازند. هنرمندان ماهر در کاشت و پرورش بن‌سای به‌تدریج با اشاره به فرهنگ‌های مختلف دیگر در هنر بن‌سای و اضافه کردن عناصر دیگر از قبیل صخره‌ها پرداختند.
واژه بن‌سای به‌سرعت توسط توریست‌هایی که به ژاپن سفر می‌کردند در سرتاسر جهان منتقل شد و از آن به‌عنوان درختچه کوچکی که گویی تقلیدی ظریف و کوچک از درختان بلند و بزرگ موجود در طبیعت در گلدان‌های کوچک است یاد شد.
سپس بن‌سای با حضور در نمایشگاه‌هایی در لندن و پاریس بیش‌تر و بهتر به افراد معرفی شد و به‌خصوص حضور بن‌سای در نمایشگاه بزرگ جهانی در پاریس در سال ۱۹۰۰ چشم جهانیان را به هنر بن‌سای گشود. در پی آن، روش‌های کاشت و پرورش و نگهداری از این درختچه‌های زینتی به علاقه‌مندان با هر ملیت و فرهنگی آموزش داده شد و تنوع در کاشت انواع بن‌سای به تدریج بیش‌تر شد. امروزه بن‌سای در چین و ژاپن بیانگر فرهنگ و سنت آ‌ن‌‌ها است و دیگر برخلاف گذشته دور، نگهداری و استفاده از زیبایی‌های این گیاه تنها مختص طبقه بالای جامعه نیست بلکه تمام افراد می‌توانند از این گیاه آپارتمانی و هنری در خانه خود نگهداری کنند.
کاشت و نگهداری بن‌سای
برای تهیه یک بن‌سای می‌توان دو مرحله اصلی را در نظر گرفت:
– تغییر شکل درختی طبیعی که از نواحی کوهستانی یا دشت آورده‌ایم به درختچه‌های کوتاه
– پرورش بن‌سای که منظور تکامل بخشیدن به شکل ظاهری است.
۱- مرحله اول:
نهال مورد انتخاب باید در عین کامل بودن کوچک، کوتاه، دارای ریشه‌های قوی و طول عمر دراز باشد. باید در نظر داشت که تفاوت اساسی یک بن‌سای و یک درخت در یک باغ، کوچکی و بزرگی آن‌هاست وگرنه بن‌سای از نظر شکل ظاهری فرق دیگری با درخت طبیعی ندارد.
قبل از شروع بهار، گیاهی با شرایط ذکر شده را انتخاب و آن را طوری از خاک بیرون می‌آوریم که مقداری از ریشه‌های فرعی وصل به ریشه عمودی (اصلی) گیاه باشد. گیاه را همراه خاک اطراف ریشه با ملایمت بیرون آورده تا خاک اطراف ریشه نریزد. گیاه را در ظرف مورد نظر می‌کاریم. بعد از ۲۰ روز جوانه‌های کوچکی خواهد داشت. هنگامی که جوانه‌های تازه به ارتفاعی نزدیک ۲٫۵ میلی‌متر رسید آن را فشار می‌دهیم یا کلاً قطع می‌کنیم. حدود دو الی ۳ هفته بعد یک یا۳ جوانه تازه در کنار جوانه قطع شده شروع به رشد می‌کنند. این بار جوانه‌های تازه هرگز خیلی بلند نخواهند شد. پس فاصله بین شاخه کوتا‌ه‌شده و برگ‌هایی رشد می‌کنند که از حد طبیعی کوچک‌تر است.
با نزدیکی فصل پاییز باید احتیاط‌های لازم را انجام داد که گیاه خشک نشود، یخ نزند و مرتب در معرض نور خورشید قرار گیرد. درخت را در ماه فروردین بعدی باید دوباره به همان طریق اول نشا کرد. دفعات نشاندن گیاه در ظرف دیگر بستگی به نوع درخت و سن آن دارد.
قراردادن گیاه در ظرف دیگر دو فایده دارد:
– درون ظرف پر از ریشه شده است و جای خالی برای رشد ریشه‌های تازه نیست. در هر انتقال حذف مقداری از ریشه‌ها و رویش ریشه‌های جدید باعث خواهد شد که مواد را به مقدار لازم (نه بیش از حد) جذب کند و رشد نموده و از اندازه‌هایی که مورد نظر ماست بزرگ‌تر نشود.
– شاخ و برگ‌های زیادی را قطع می‌کنیم و این عمل موجب تعادل بین مواد جذب شده به وسیله ریشه گیاه و مقدار هوای پس داده شده توسط شاخ و برگ (فتوسنتز) می‌شود.
دو الی ۳ هفته طول می‌کشد که گیاه در محل جدید ریشه‌های محکمی پیدا کند. هنگامی که ریشه‌ها محکم شد، جوانه‌ها شروع به رشد می‌کنند. بعد از دو ماه که درخت به ظرفش منتقل شد تمام برگ‌های آن در مرکز ساقه باید با قیچی قطع گردد. باقی‌مانده برگ‌های ساقه به‌زودی پژمرده شده و می‌افتند این حالت برگ‌ریزان مصنوعی پاییزی است. دو یا۳ هفته بعد شاخه‌ها و برگ‌های جدید از جوانه‌های تازه بیرون خواهند آمد. این شاخه و برگ‌‌‌ها کوچک می‌شوند و در نتیجه به بن‌سای شکل باشکوهی می‌دهند.
۲- مرحله دوم:
پرورش بن‌سای- به ۳ طریق می‌توان عمل کرد:
▪ هرس کردن شاخه و برگ‌‌‌ها که قبلاً به آن اشاره شد.
▪ سیم بستن
▪ آویزان کردن شاخه
پرورش درختان به‌صورت بن‌سای
– سیم بستن:
برای این که شکل دلخواه خود را به درخت بدهیم از سیم مسی استفاده می‌کنیم. به این ترتیب که شاخه یا تنه را با دست و انگشتان به حالتی که مورد نظر است، نگه می‌داریم. سیم را در جهت عقربه‌های ساعت به دور آن می‌پیچیم. شاخه‌های کوچک را برای دو تا ۳ ماه و شاخه‌های بزرگ‌تر را برای ۳ الی ۴ ماه می‌توان سیم بست.
– آویزان کردن شاخه:
به سادگی یک طناب یا نخ را به شاخه مورد نظر متصل و انتهای آن را به جایی وصل می‌کنیم تا شاخه خمیدگی مورد نظر را پیدا کند.
– شرایط خاک:
تمیز باشد، کود طبیعی نداشته باشد، قابلیت نگهداری رطوبت را داشته و پوک باشد.
– محل نگهداری:
در تمام سال آفتابی باشد، در معرض هوا بوده ولی از بادهای شدید در امان باشد، تمیز و دور از گرد و غبار باشد.
منابع:
meisamroudaki.ir/bonsai.html
http://www.farshadpileste.blogfa.com
www.yeganehweb.blogfa.com
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.