تیغ دو لبه اخذ عوارض از بزرگراه‌های تهران در پی اعلام معاون شهردار تهران مبنی بر احتمال تأسیس بزرگراه‌هایی در تهران که برای عبور از آنها باید عوارض پرداخت کرد، به بررسی مزایا و معایب این طرح و مشکلات پیش رو برای اجرایی شدن آن پرداختیم. به گزارش سیناپرس، پیروزحناچی، معاون شهردار تهران به تازگی […]
تیغ دو لبه اخذ عوارض از بزرگراه‌های تهران
در پی اعلام معاون شهردار تهران مبنی بر احتمال تأسیس بزرگراه‌هایی در تهران که برای عبور از آنها باید عوارض پرداخت کرد، به بررسی مزایا و معایب این طرح و مشکلات پیش رو برای اجرایی شدن آن پرداختیم.
به گزارش سیناپرس، پیروزحناچی، معاون شهردار تهران به تازگی خبر از احتمال ساخت بزرگراه‌های جدیدی در شهر تهران خبر داد که خودروهای عبوری باید برای گذر این مسیر‌‌ها عوارض پرداخت کرده و حتی ممکن است این ایده برای بزرگراه‌های فعلی نیز اجرا شود. هر چند این ایده هنوز جنبه اجرایی نداشته و تنها در حد پیشنهاد مطرح شده است اما اعمال این قانون می‌تواند تأثیرات مختلفی بر شرایط ترافیکی شهر گذاشته و به همین دلیل با انتشار این مصاحبه، بحث‌های زیادی درباره آن صورت گرفته است که در این یادداشت به بررسی جنبه‌های مختلف این موضوع می‌پردازیم:
بیش‌تر مسیرهای دارای عوارض در خارج از شهر‌‌ها قرار دارند و نمونه‌های داخل شهری بیش‌تر برای کنترل تعداد خودروهای عبوری و کاهش ترافیک و آلودگی هوا انجام می‌شود که این موضوع مستلزم وجود داشتن سیستم حمل و نقل عمومی کافی و مناسب برای ارایه خدمات متناسب با جمعیت متقاضی بوده و از سوی دیگر وجود مدیریت مناسب و وجود داشتن راه‌های جایگزین در شهر، حیاتی محسوب می‌شود.
جاده‌های دارای عوارض به جاده‌ها و بزرگراه‌هایی گفته می‌شوند که توسط بخش دولتی و یا خصوصی ساخته شده و خودروهای عبوری باید برای عبور از آنها مبلغی مشخص را پرداخت کنند. این مبلغ معمولاً برای استحصال هزینه ساخت جاده و هزینه‌های تعمیر و نگهداری آنها استفاده می‌شود. معمولاً این هزینه براساس نوع، وزن و تعداد محورهای خودرو‌‌ها تعیین شده و در این میان بیش‌تر مسیرهای دارای عوارض در خارج از شهر‌‌ها قرار دارند و نمونه‌های داخل شهری بیش‌تر برای کنترل تعداد خودروهای عبوری و کاهش ترافیک و آلودگی هوا انجام می‌شود که این موضوع مستلزم وجود داشتن سیستم حمل و نقل عمومی کافی و مناسب برای ارایه خدمات متناسب با جمعیت متقاضی بوده و از سوی دیگر وجود مدیریت مناسب و وجود داشتن راه‌های جایگزین در شهر، حیاتی محسوب می‌شود.
نمونه‌های جهانی
در بررسی‌های به عمل آمده مشخص شد که ایده دریافت عوارض از خودروهایی که در سطح شهر‌‌ها تردد می‌کنند در برخی کشور‌‌ها از قبیل ایالات متحده آمریکا، ژاپن، اتریش، آلمان و سوئیس اعمال می‌شود.
روش‌های دریافت عوارض
به‌طورکلی روش‌های دریافت عوارض به ۳ صورت سنتی یعنی دریافت وجه مستقیم در باجه‌ها، الکترونیکی و تلفیقی از این موارد انجام می‌شود که هر کدام دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. البته ذکر این موضوع نیز ضروری است که نحوه محاسبه عوارض اخذ شده از خودرو‌‌ها نیز تابع قوانین و استانداردهای خاصی است که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
اخذ عوارض براساس مدت زمان عبور: در این روش، ملاک محاسبه و پرداخت عوارض راه براساس مدت زمان حضور افراد در مسیرهای تعیین شده خواهد بود.
اخذ عوارض ثابت: در این روش میزان مشخصی از عوارض برای هر نوع خودرو محاسبه شده و افراد برای عبور به جاده، موظف به پرداخت آن هستند.
اخذ عوارض براساس زیرساخت‌ها و سازه‌ها: در برخی موارد اخذ عوارض تنها براساس استفاده خودرو‌‌ها از برخی زیرساخت‌ها و سازه‌های موجود در جاده‌ها گرفته می‌شود. این سازه‌ها می‌توانند تونل، پل یا گذرگاه‌هایی باشند که مسیر را کوتاه‌تر کرده و رانندگان می‌توانند مسیر طولانی‌تر رایگان یا مسیر همراه با عوارض اما کوتاه را انتخاب کنند.
اخذ عوارض براساس کیلومتر طی شده: این نوع از اخذ عوارض اما براساس میزان کیلومتر و مسافت طی شده در بزرگراه‌ها اعمال شده و خودرو‌‌ها براساس میزان مسیری که در بزرگراه طی می‌کنند، عوارض می‌پردازند.
مشکلات پیش رو
تعیین مسیرهای شهری که برای عبور از آنها باید عوارض پرداخت شود، نیازمند مطالعه، برنامه‌ریزی و مدیریت مناسبی است که در آن باید موارد متعددی مانند میزان نیاز به عبور از مسیرهای تعیین شده، دسترسی محلی، مراکز تجاری و مسکونی موجود در این منطقه و وجود داشتن راه‌های جایگزین مورد بررسی قرار گیرد. از سوی دیگر این مسأله نیز بسیار مهم است که هدف اصلی از اعمال این قانون، کاهش ترافیک و آلودگی هوا است، از سوی دیگر باید نوع سازوکار دریافت این عوارض نیز مشخص شود زیرا بر فرض مثال اگر قرار بر این است که عوارض به صورت نقدی دریافت شود، این موضوع سبب افزایش ترافیک در پشت باجه‌های دریافت عوارض و همچنین افزایش آلودگی هوا خواهد شد و از سوی دیگر اگر صرفاً براساس برچسب‌های الکترونیکی عوارض دریافت شود، خودروهایی که ممکن است در برخی موارد خاص به ناچار مجبور به عبور از این مسیر‌‌ها باشند، به مشکل خورده و همچنین خودروهایی که از شهرستان‌ها به تهران آمده و قصد تردد در شهر را دارند نیز دچار دردسر می‌شوند.
در سطح جهان، اصلی‌‌‌ترین مشکلات و انتقادات موجود در زمینه اخذ عوارض از بزرگراه‌های شهری، شامل نوع هزینه تعیین شده و مدت زمان توقف خودرو‌‌ها برای ورود به بزرگراه است. به هر حال در مسیرهای پر ترافیکی مانند شهر تهران، دریافت دستی عوارض که به هیچ عنوان شدنی نبوده و گره ترافیک را به بحران تبدیل می‌کند و از سوی دیگر حتی دریافت الکترونیکی از طریق برچسب‌‌ها نیز مستلزم کاهش سرعت خودرو‌‌ها و عبور از مسیرهای منفرد تعیین شده است که باز هم تأثیری نامطلوب بر ترافیک خواهد داشت. از سوی دیگر اعمال قانون بزرگراه‌های دارای عوارض تبعاتی چون افزایش بار ترافیکی در مسیرهای جایگزین را دارد.
یکی دیگر از مهم‌ترین مباحثی که در این رابطه باید در نظر داشت، تراکم جمعیت و تعداد خودروهای مورد استفاده در مسیرهایی است که در آن قرار است عوارض اخذ شود.
حال این‌که مسؤولان شهرداری چگونه قصد دارند این ایده را در شهر تهران اجرایی کنند، موضوعی است که باید منتظر ماند و نحوه اجرای آن را مشاهده کرد اما بدیهی‌‌‌ترین موضوع در این میان، توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل شهری است که قرار است جایگزین استفاده از خودروهای شخصی در سطح شهر شود.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.