استادکاران حرف اول را در تعمیر ساختمان‌ها می‌زنند نه مهندسان

استادکاران حرف اول را در تعمیر ساختمان‌ها می‌زنند نه مهندسان تأسیسات مکانیکی و الکتریکی یکی از مهم‌ترین عوامل برای افزایش یا کاهش طول عمر ساختمان‌ها است و در صورتی که نگهداری از این سیستم‌ها انجام شود، می‌تواند تا حد زیادی به افزایش کیفیت و عمر ساختمان‌ها کمک کند. به گزارش صما، در این میان بخشی […]

استادکاران حرف اول را در تعمیر ساختمان‌ها می‌زنند نه مهندسان

تأسیسات مکانیکی و الکتریکی یکی از مهم‌ترین عوامل برای افزایش یا کاهش طول عمر ساختمان‌ها است و در صورتی که نگهداری از این سیستم‌ها انجام شود، می‌تواند تا حد زیادی به افزایش کیفیت و عمر ساختمان‌ها کمک کند.

به گزارش صما، در این میان بخشی از مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان هم که به بحث تعمیر و نگهداری از ساختمان‌ها می‌پردازد، به تأسیسات مکانیکی و الکتریکی پرداخته است.

حال سؤال این است که در حوزه اجرای موجود در زمینه مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان و به‌طور خاص تأسیسات مکانیکی و الکتریکی چه چالش‌ها و ضعف‌هایی وجود دارد و نقش مهندسان و سازمان‌های نظام مهندسی در این زمینه چیست؟

عدم شناخت مهندسان با تجهیزات نوین در طراحی‌ها

در همین رابطه رییس کمیسیون انرژی شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی کشور با اشاره به ضعف‌های موجود در حوزه تأسیسات ساختمان‌ها و نقش مهندسان در این زمینه گفت: یک از ضعف‌های ما در این حوزه عدم شناخت مهندسان نسبت به تجهیزات نوین در طراحی‌‌ها است. یعنی ما هنوز نتوانسته‌ایم مهندسان خود را به شکل صحیح آموزش دهیم که نسبت به تجهیزات نوین آگاهی بیش‌تری داشته باشند.

احمدرضاطاهری اصل با اشاره به دیگر ضعف‌ها در این حوزه ادامه‌داد: مشکل بعدی ما در حوزه تأسیسات، عدم تطابق طراحی‌‌ها با اقلیم مناطق است. به عبارتی ما در ساختمان‌ها از سیستم‌ها و تجهیزاتی استفاده می‌کنیم که با اقلیم مناطق کشور سازگاری ندارد.

تکنولوژی تأسیسات از مقررات ملی ساختمان جلو زده است

وی ضعف دیگر در این بخش را ناهماهنگی بین مهندسان تأسیسات و مهندسان معمار و حتی تأسیسات برقی دانست و ادامه‌داد: هر کدام از مراحل طراحی، اجرا و نظارت به شکل جداگانه توسط مهندسان انجام و راهبری می‌شود. یعنی نبود کار سیستمی در بین مهندسان، باعث شده تا ساختمان‌هایی را بسازیم که در آنها تأسیسات از جایگاه مناسبی برخوردار نیست.

طاهری اصل در عین حال به روز نبودن مقررات ملی ساختمان را مشکل دیگری در حوزه تأسیسات برشمرد و افزود: متأسفانه هم در حوزه تأسیسات الکتریکی و هم در حوزه تأسیسات مکانیکی، تکنولوژی بسیار جلوتر از مقررات ملی ساختمان حرکت کرده و از آن جلو زده و مقررات ملی ساختمان متوقف شده است. بنابراین این موضوع باعث شده تا ما در الزامات و باید‌ها و نباید‌ها هنوز دچار مشکل باشیم.

عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی کشور در ادامه اظهارداشت: برای مثال این موضوع در بخش انرژی اثرگذاری خود را دوچندان نشان داده است. به‌طوری‌که دنیا به سمت توسعه پایدار و ساختمان‌های پایدار و سبز رفته و در دیگر کشور‌ها یکسری الزامات را در ساختمان‌ها رعایت می‌کنند. ولی این الزامات و باید‌ها و نباید‌ها در مقررات ملی ساختمان‌های ما وجود ندارد.

وی همچنین با انتقاد از این‌که ما هنوز نتوانسته‌ایم ساختمان‌های هوشمند و شهرهای هوشمند را در مقررات ملی جا بدهیم و آن را در طراحی‌‌ها بیاوریم، بیان‌کرد: اینها همه ناشی از مشکل اولیه است. یعنی علم برخی از مهندسان ما به روز نیست و ما هم متأسفانه نتوانسته‌ایم دانش مهندسان را چه در حوزه نظام مهندسی و چه در حوزه وزارت راه و شهرسازی ارتقا دهیم.

تعمیرات و نگهداری ساختمان‌ها براساس استادکاری است

طاهری اصل مشکل دیگر در بخش تأسیسات را مربوط به بحث تعمیرات و نگه‌داری دانست و گفت: ما مهندسی تعمیرات و نگهداری نداریم و تعمیرات و نگهداری ساختمان‌ها براساس استادکاری است. یعنی اولاً مبحث ۲۲ (تعمیرات و نگهداری ساختمان) اجرایی نمی‌شود و یکی از معضلات است، در ثانی در مبحث ۲۲ هم شیوه‌نامه‌های دقیق تعمیرات و نگهداری وجود ندارد.

به گفته این کارشناس تأسیسات، ما تعمیرات و نگهداری ساختمان را در اختیار داریم، ولی هنوز نت ساختمان را که اصول و فلسفه آن، یک نظامنامه خاص دارد، نتوانسته‌ایم در بخش ساختمان طراحی و اجرا کنیم و این یکی دیگر از معضلات در بخش تأسیسات است که باعث شده تا به مرور زمان و بعد از مدتی که یک سیستم کار کرد، به دلیل عدم برخورداری از تعمیرات و نگهداری صحیح، هم نبود آسایش را برای ساکنان ایجاد کند و هم مصرف انرژی آن بالا برود. در چنین شرایطی، ساختمان به جای این‌که محل تأمین آسایش باشد، حتی ایمنی خود را هم از دست می‌دهد و اینها مواردی است که ما در مباحث تأسیساتی ساختمان با مشکل و معضل روبه‌رو هستیم.

دانش روز وارد حوزه‌های تأسیسات، طراحی، اجرا و تولید شود

وی در پاسخ به این‌که چه اقداماتی برای رفع این معضلات نیاز است، گفت: ما باید دانش روز را در حوزه تأسیسات و در قالب طراحی‌‌ها و اجرا و در نهایت در حوزه تولیدکنندگان بیاوریم.

طاهری‌اصل تأکیدکرد: ما اگر فریاد می‌زنیم اقتصاد مقاومتی و اجازه نمی‌دهیم که ساختمان‌های دولتی از تجهیزات و از دولت خارجی استفاده کنند و تأکید می‌کنیم که باید از محصولات داخلی استفاده کنند، این تجهیزات داخلی باید بتوانند از نظر دانش و علم روز در فرایند تولید، با تجهیزات خارجی رقابت کنند.

وی افزود: بنابراین ما باید دانش روز را در طراحی‌‌ها به‌کار ببریم و طراحان ما با مصالح و تجهیزات جدید آشنا شوند و آنها را در طراحی‌های خود استفاده کنند. در واقع باید شرایطی را مهیا کنیم که بهره‌برداران با تجهیزات روز آشنا شوند.

اجرای ساماندهی نشده مبحث ۲۲ در ساختمان‌ها

علاوه بر این دیگر عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی کشور با اشاره به این‌که مشکل اساسی در حوزه تأسیسات، به بحث بهره‌برداری برمی‌گردد، گفت: طبق مبحث ۲۲ مقررات ملی، ساختمان‌ها باید به صورت دوره‌ای بازرسی شوند.

رضاکرانی با انتقاد از اجرایی نشدن کامل مبحث ۲۲ در ساختمان‌ها افزود: در حاضر اجرای این مبحث به این ترتیب است که در برخی از ساختمان‌ها، نماینده ساختمان معمولاً با شرکت‌های فعال در حوزه تعمیر سیستم‌های تأسیساتی، قرارداد می‌بندد که این شیوه انجام کار در واقع ساماندهی نشده است.

مشکلات حقوقی اجرای مبحث ۲۲

وی با اشاره به چالش‌های موجود در این زمینه بیان‌کرد: یکی از چالش‌های ما این است که چون اجرای مبحث ۲۲ مشکل حقوقی به دنبال داشته باشد، باید مجوزی را به مهندسان بدهند که بتوانند به صورت دوره‌ای از ساختمان‌ها بازدید کنند و در این فرایند حتی شاید لازم باشد که با قوه قضاییه هماهنگ شود.

کرانی با بیان این‌که این رویکرد عملاً به‌طور کامل اتفاق نمی‌افتد و سامان یافته هم نیست، افزود: لازمه کار برای این منظور ساماندهی امر است. یعنی برای نگهداری از سیستم‌های تأسیساتی مکانیکی و الکتریکی و برقی، باید شرکت‌های مجری در این حوزه تشکیل شود.

وی با تأکید بر این‌که پایه کار، طراحی و اجرای خوب است، تصریح‌کرد: از ابتدا باید یک طراحی و اجرای خوب انجام شود که اجرای خوب هم شامل استفاده از مصالح استاندارد و اعمال نظارت دقیق است. بنابراین اگر سازمان‌ها بتوانند نظارت مضاعف داشته باشند و در بحث نظارت به‌طور دقیق عمل کنند و کیفیت نظارت‌ها را ارتقا دهند، در دوره بهره‌برداری مسایل آسان‌تر می‌شود. اما متأسفانه این فرایند اکنون کامل نیست و علی‌رغم این‌که موضوع بسیار مهمی است، اما در بهره‌برداری اجرایی نمی‌شود.

اشتغال‌زایی برای مهندسان در کنار حفظ منابع ملی

 

کرانی با بیان این‌که ساختمان دارای یک دوره شروع و پایان است، افزود: شروع یک ساختمان به مرحله اجرای آن برمی‌گردد و اتمام دوره بهره‌برداری هم تا زمان عمر ساختمان ادامه دارد. در طول این دو دوره اگر اصول ساخت و نگهداری به درستی انجام شود، ضمن این‌که منجر به حفظ منابع ملی می‌شود، برای مهندسان نیز اشتغال‌زایی به همراه خواهد داشت.