مائده شیرپور ۳۹سال از انقلاب می‌گذرد و امروز نخستین روز دهه فجر است؛ بر همین اساس دستاوردهای اقتصادی که انقلاب اسلامی برایمان به ارمغان آورده را مرور می‌کنیم. مثلاً در حوزه صنعت نفت، ایران نسبت به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی با تحول عظیمی همراه بوده است. زیرا اکنون ایران اسلامی مالک منابع نفتی خود […]
مائده شیرپور
۳۹سال از انقلاب می‌گذرد و امروز نخستین روز دهه فجر است؛ بر همین اساس دستاوردهای اقتصادی که انقلاب اسلامی برایمان به ارمغان آورده را مرور می‌کنیم.
مثلاً در حوزه صنعت نفت، ایران نسبت به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی با تحول عظیمی همراه بوده است. زیرا اکنون ایران اسلامی مالک منابع نفتی خود بوده و کارشناسان ایرانی مدیریت اجرایی عملیات صنعت نفت در کلیه بخش‌ها اعم از اکتشاف، حفاری، بهره‌برداری، صادرات، پالایش و انتقال را برعهده دارند.
این در حالی است که این صنعت پیش از انقلاب کاملاً وابسته بود. از طرف دیگر فعالیت‌های اکتشافی صنعت نفت بعد از پیروزی انقلاب با جهش چشمگیر همراه بوده است. طی یک دوره ۲۰ ساله (۵۷ تا ۷۶) حداقل ۵۰ میلیارد بشکه نفت اکتشاف شد جالب این که کلیه فعالیت‌های عملیات اکتشافی نیز توسط متخصصان داخلی صورت گرفته است.
حجم ذخایر گاز طبیعی شناسایی شده ایران در ابتدای سال ۱۳۸۱ حدود ۲۶٫۶ تریلیون متر برآورد شده که این میزان معادل ۱۷ درصد از کل ذخایر جهان و ۴۷٫۷ درصد از ذخایر منطقه خاورمیانه است. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی فقط ۵ شهر از نعمت گاز برخوردار بودند که این رقم در پایان سال ۸۰ به ۳۹۲ شهر افزایش یافته و متجاوز از ۳۳٫۵ میلیون نفر از جمعیت کشور را تحت پوشش قرار می‌دهد. در واقع سبد انرژی کشور توسط گاز طبیعی به بیش از ۴۳ درصد رسیده است.
در بخش پتروشیمی میزان تولیدات پتروشیمی در سال ۵۷، ۴٫۷ میلیون تن بود که با وجود تخریب آن توسط رژیم بعثی عراق در جنگ تحمیلی، تاکنون بالغ بر ۱۲٫۵ میلیون تن ظرفیت تولید ایجاد شده است. با اتمام ۱۶ طرح جدید تولیدات پتروشیمی، در آمد کشور از این طریق از ۱٫۶میلیارد دلار در سال ۸۰ به بیش از ۷ میلیارد دلار در سال ۸۴ می‌رسد.
همچنین در بخش فناوری هسته‌ای و انرژی هسته‌ای، جمهوری اسلامی علی‌رغم تحریم‌های شدید آمریکا و فشار به کشورهای دیگر برای عدم همکاری در پروژه هسته‌ای ایران، توانست چرخه سوخت هسته‌ای را با دستان دانشمندان داخلی به نقطه قابل ملاحظه‌ای برساند تا جایی که تعجب جهانیان را برانگیخت. در این ارتباط نظام جمهوری اسلامی توانست با کشف و استخراج اورانیوم طبیعی در یزد و فناوری آن در اردکان یزد و سپس تبدیل آن به ۳ ماده، هگزافلورایداورانیوم، اکسیداورانیوم و تترافلورایداورانیوم در پایگاه هسته‌ای اصفهان، بزرگ‌ترین گام‌های چرخه سوخت هسته‌ای را بردارد و سپس با تأسیس پایگاه در نطنز از طریق به‌کارگیری دستگاه‌های سانتریفوژ به غنی‌سازی اورانیوم دست یابد. این امر ایران را در ردیف دهمین کشور دارای فناوری هسته‌ای ارتقا داده است. طراحی راکتور آب سنگین در اراک و به مرحله نهایی رسیدن نیروگاه اتمی در بوشهر، گام‌های دیگری بود که نشان داد مدیریت انقلابی می‌تواند نظام جمهوری اسلامی را به یک کشور پیشرفته تبدیل کند.
همچنین برق‌رسانی را می‌توان یکی از افتخارآمیز‌ترین فعالیت‌های اقتصادی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی قلمداد کرد. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و در اوج فعالیت‌های رژیم طاغوت، فقط ۳٫۱ میلیون مشترک برق (اعم از خانگی، عمومی، صنعتی و کشاورزی) وجود داشت در حالی که این رقم در سال ۱۳۷۸ به ۱۴٫۸۷۵ میلیون مشترک و در سال ۱۳۸۰ به ۱۶٫۳۴۵ میلیون افزایش یافت. نکته حایز دیگر، برق‌دار شدن بسیاری از روستاها در دور‌ترین نقاط کشور است. در سال ۱۳۵۷ میزان تولید آب ۱٫۵ میلیارد متر مکعب و تعداد انشعاب ۲٫۷ میلیون بود، اما این رقم در سال ۱۳۷۷ به ۳٫۹۷۶ میلیارد متر مکعب و ۷ میلیون فقره انشعاب افزایش یافت. آمار‌ها نشان می‌دهد که انشعاب آب، ۶۵۰ شهر را تحت پوشش قرارداده است. یعنی ۴۳ میلیون نفر از نعمت آب شهری و روستایی برخوردار شده‌اند.
توسعه مخابرات و تلفن نیز یکی دیگر از دستاوردهای ماست؛ آمار دقیق تلفن‌های کشور در سال ۱۳۵۷، ۸۵۰هزار شماره بود در حالی که این رقم در مرداد ماه سال ۸۲ بالغ بر ۱۳٫۵۹۹ میلیون شماره شد و تا پایان برنامه سوم توسعه به ۱۶ میلیون افزایش خواهد یافت. تولید تجهیزات مخابراتی تا پیش از انقلاب صرفاً محدود به تولید سوییچ‌های الکترونیکی EMD و دستگاه‌های مخابراتی رومیزی و برخی دستگاه‌های مخابراتی بود اما پس از انقلاب به خصوص پس از سال ۶۸، تغییرات شگرفی در تکنولوژی تولید تجهیزات مخابراتی صورت گرفت. شبکه فیبر نوری یکی از مهم‌ترین این تحولات است. در کنار توسعه و گسترش تلفن‌های واگذار شده تلفن همراه تا مرداد سال ۱۳۸۲ به ۲٫۵۲۱٫۶۴۹ خط رسید. این تعداد تا پایان برنامه سوم توسعه به ۱۰ میلیون شماره افزایش خواهد یافت. علاوه بر موارد فوق، راه‌اندازی شبکه‌های اطلاع‌رسانی و اتصال به بزرگراه‌های اطلاعاتی از جمله اینترنت نیز از خدمات انقلاب در بخش مخابرات کشور می‌باشد.
همچنین تحولات در بخش راه و ترابری قابل‌توجه بوده است. به اعتقاد کارشناسان، پیشرفت در صنعت حمل و نقل کشور در این بخش، انقلابی محسوب می‌شود.
در شبکه ریلی کشور در حال حاضر ۶۱۰۰ کیلومتر شبکه اصلی و بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر شبکه فرعی راه‌آهن وجود دارد و در واقع به همت متخصصین داخلی سالانه ۶۰۰ کیلومتر راه‌آهن احداث می‌شود که در آینده نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتر قابل افزایش است. در بخش حمل و نقل هوایی نیز توسعه قابل ملاحظه صورت گرفت؛ در سال ۸۱ بالغ بر ۲۰میلیون‌و۲۰۰ هزارنفر از طریق فرودگاه‌های کشور جابه‌جا شده‌اند. دستیابی متخصصین داخلی به توانایی پیشرفته‌‌ترین سطح تعمیر اساسی (اورهال) هواپیماهای پهن پیکر یکی از موارد پیشرفت در صنعت هواپیمایی است. ساخت هواپیماهای ایران ۱۴۰ با هزینه هر فروند ۸٫۵ میلیون دلار و توانایی ساخت ۱۲ فروند در هر سال نمونه چشمگیری از پیشرفت‌های به عمل آمده پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. ساخت هواپیماهای آموزشی، بالگرد و هواپیماهای بدون سرنشین از جمله هواپیماهای ۴ نفره فجر ۳ از دیگر عملکردهای سازمان صنایع هواپیمایی است. تأسیس فرودگاه‌ها در نقاط دور افتاده و محروم کشور از امتیازات کشور پس از پیروزی انقلاب است.
به اعتقاد صاحب‌نظران، خط‌مشی‌های صنعتی به‌کار گرفته شده در بخش صنعت طی سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بردارنده افزایش سهم ارزش‌افزوده صنعتی در اقتصاد کشور از طریق بازدهی سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، ارتقای نقش طراحی و مهندسی در تولیدات، افزایش صادرات، ارتقای بهره‌وری و افزایش سهم داده‌های داخلی در تولیدات به همراه فعال کردن بخش خصوصی بوده است. امروز دامنه ظرفیت‌های ایجاد شده یا بازسازی و نوسازی شده و تنوع محصولات جدید تا حدی است که در بسیاری از محصولات نه تنها نیاز داخلی کشور برطرف شده بلکه ظرفیت صادراتی نیز به وجود آمده است. با رشد صنایع واسطه‌ای، وابستگی صنعت به منابع خارج تا حد زیادی کاهش یافته است.
در نهایت رشد اقتصادی بیش از ۴ درصد در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی با وجود فشارهای خارجی، تحریم، جنگ تحمیلی، تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و…، یک موفقیت چشمگیر به حساب می‌آید با وجود آن که برخی کارشناسان برای کشور در حال توسعه‌ای همچون ایران، تحصیل رشد اقتصادی سالانه بیش از ۶ درصد برای یک دوره ۲۰ ساله را ضروری قلمداد می‌کنند تا آثار عقب‌افتادگی‌های گذشته جبران و مسیر توسعه هموار شود. همچنین رشد اقتصادی ایران در نخستین برنامه ۵ ساله توسعه اقتصادی به حدود ۸ درصد و در برنامه دوم به ۵ درصد رسید.
هرچند انقلاب اسلامی، انقلابی صرفاً اقتصادی نبوده و به هیچوجه با نظریه‌هایی که از منظر اقتصادی به آن مینگرند – نظیر الگوهای مارکسیستی- قابل تفسیر نمی‌باشد، در عین حال، آرمانهای آن شامل ابعاد اقتصادی ذیل نیز هستند:
۱. جلوگیری از غارت بیتالمال توسط خاندان شاهنشاهی و وابستگان آن؛
۲. حفظ ذخایر زیرزمینی؛
۳. تلاش در راه پیشرفت صنعتی کشور از طریق برنامهریزی اقتصادی، استفاده از علوم و فنون، تربیت افراد ماهر و…؛
۴. استقلال و خودکفایی اقتصادی؛
۵. تأمین خودکفایی در علوم و فنون، صنعت و کشاورزی؛
۶. پیریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی برای ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هرنوع محرومیت در زمینه‌های تغذیه، مسکن، کار، بهداشت و تعمیم بیمه؛
۷. ریشهکن کردن فقر و محرومیت؛
۸. تأمین نیازهای اساسی، شامل مسکن، خوراک، پوشاک، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امکانات لازم برای تشکیل خانواده؛
۹. تأمین شرایط برای اشتغال کامل؛
۱۰. تنظیم برنامه اقتصادی کشور به صورتی که شکل و محتوا و ساعات کار چنان باشد که هر فرد علاوه بر تلاش شغلی، فرصت و توان کافی برای خودسازی معنوی، سیاسی و اجتماعی و شرکت فعّال در اداره کشور و افزایش مهارت و ابتکار داشته باشد؛
۱۱. عدم اجبار افراد به‌کار معین و جلوگیری از بهرهکشی از کار دیگری؛
۱۲. منع اضرار به غیر، انحصار، احتکار و ربا؛
۱۳. منع اسراف و تبذیر؛
۱۴. جلوگیری از سلطه اقتصادی بیگانه بر اقتصاد کشور؛
۱۵. تأکید بر افزایش تولیدات کشاورزی، دامی و صنعتی؛
۱۶. عدالت اقتصادی و کمکردن فاصله طبقاتی؛
۱۷. رسیدگی به روستاهای کشور و محرومیتزدایی از آنها.
که امیدواریم در دهه چهارم موفق به محقق کردن همه آنها شویم.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.