«زریوار مریوان» زنده‌‌‌‌ترین تالاب ایران

«زریوار مریوان» زنده‌‌‌‌ترین تالاب ایران تالاب بین‌المللی زریبار مریوان سرزنده‌‌‌‌ترین تالاب ایران است که با وجود بروز خشکسالی‌های کشور همچنان می‌زیید و طبیعت کردستان را سرمست از زایش و زندگی می‌کند.  به گزارش ایرنا، تالاب آب شیرین زریبار در فاصله ۳ کیلومتری غرب شهر مریوان، در استان کردستان به عنوان یک‌صدو‌دومین اثر طبیعی کشور، ۲۰ […]

«زریوار مریوان» زنده‌‌‌‌ترین تالاب ایران

تالاب بین‌المللی زریبار مریوان سرزنده‌‌‌‌ترین تالاب ایران است که با وجود بروز خشکسالی‌های کشور همچنان می‌زیید و طبیعت کردستان را سرمست از زایش و زندگی می‌کند.

 به گزارش ایرنا، تالاب آب شیرین زریبار در فاصله ۳ کیلومتری غرب شهر مریوان، در استان کردستان به عنوان یکصدو‌دومین اثر طبیعی کشور، ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران جای گرفت.

پناهگاه حیات وحش زریبار و تالاب بین‌المللی آن‌که بیست‌و‌سومین عضو تالاب کنوانسیون رامسر است، دارای حجم تقریبی آب بیش از ۳۰ میلیون مترمکعب است و سرریز آب دریاچه آن از قسمت جنوبی با نام رودخانه مریوان جاری می‌شود.

زریبار در دره‌ای طولی و وسیع قرار دارد که از دو سمت غرب و شرق با کوه‌های پوشیده از جنگل احاطه شده و پوشش غالب زمین‌های آن را جنگل و بیشه‌زارهای نیمه انبوه تشکیل می‌دهد که گونه مسلط و غالب جنگلی آن بلوط ایرانی است.

تاکنون ۹۷گونه پرنده، ۳۱گونه پستاندار، ۱۳گونه خزنده، ۱۱نوع ماهی یک گونه مارماهی، ۵گونه فیتوپلانکتون و ۱۷گونه زئوپلانکتون در تالاب بین‌المللی زریبار شناسایی شده است.

گیاهان شناوری چون سراتوفیلیوم، جگن و نعناع پوشش گیاهی این تالاب را تشکیل می‌دهد.

سیاه ماهی خالدار، سیاه ماهی معمولی، عروس ماهی و ماهی گامبوزیا از جمله گونه‌های بومی و ماهی آمور سفید، کپور آیینه‌ای، کپور معمولی، کپور سرگنده (بیگ‌هد) و فیتوفاک از جمله گونه‌های غیربومی این دریاچه است.

آب این تالاب از تعدادی چشمه کف‌جوش، رودخانه قزلچه سو و بارش‌های سالانه تأمین می‌شود و در فصل زمستان بخش‌های از سطح دریاچه به‌طور کامل یخ می‌بندد.

این تالاب در بلندی یک‌هزارو ۲۸۵متری از سطح دریا واقع شده و طول دریاچه زریبار حدود ۵کیلومتر و عرض آن حدود ۱٫۶کیلومتر و حداکثر عمق آن ۵٫۵متر است.

این تالاب بزرگ‌‌‌‌ترین و زیبا‌‌‌ترین دریاچه آب شیرین غرب ایران و یکی از منحصربه‌فرد‌‌‌ترین دریاچه‌های آب شیرین در جهان به شمار می‌رود که فرود هزاران قطعه پرنده بومی و مهاجر آبزی و کنارآبزی زیبایی‌های آن را دوچندان کرده است.

حجم تقریبی آب تالاب نزدیک به ۳۰میلیون مترمکعب برآورد شده‌ و میانگین بارندگی آن ۷۸۶میلی‌متر در سال است.

زریبار میزبان هزاران قطعه پرندگان مهاجر و بومی

رییس اداره حفاظت محیط‌زیست مریوان گفت: این تالاب به دلیل تنوع غذایی و وضعیت و امنیت مناسب، به یکی از استراحتگاه‌ها و زیستگاه‌های مهم پرندگان در شمال‌غرب کشور تبدیل شده که همه ساله پذیرای شمار زیادی از انواع پرندگان مهاجری است که در مسیر پرواز خود وارد این تالاب می‌شوند.

صباح‌پناهی اضافه‌کرد: هر سال انواع پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی از جمله قو، فلامینگو، غاز خاکستری و پیشانی سفید، کشیم کوچک، گیلار، فیلوش و انواع مرغابی و اردک از جمله اردک سرسبز، ارده‌ای، سرحنایی و بلوطی وارد این تالاب می‌شوند.

وی اظهارکرد: این پرندگان مهاجر در سال دو نوبت در ادامه مسیر کوچ خود از شمال به جنوب و برعکس مدتی را در این تالاب به استراحت و تغذیه پرداخته و سرانجام کوچ خود را به مناطق دیگر ادامه می‌دهند.

نیزارهای زریبار مأمنی برای پرندگان مهاجر و بومی

رییس اداره حفاظت محیط‌زیست مریوان گفت: نیزارهای حاشیه دریاچه زریبار مهم‌ترین پناهگاه پرندگان بومی و مهاجر این تالاب است و این نیزار‌‌‌ها به مکان بسیار امنی برای پرندگان آبزی و کنارآبزی حاشیه تالاب تبدیل شده و سالانه هزاران قطعه پرنده بومی و مهاجر داخل این نیزار‌‌‌ها لانه‌سازی و جوجه‌آوری می‌کند.

صباح‌پناهی با اشاره به وجود ۷۶۷هکتار نیزار در حاشیه زریبار اظهارکرد: وجود نیزار‌‌‌ها در حاشیه و پیرامون زریبار به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر دریاچه ضمن بخشیدن جلوه‌های خاص بصری، از حیث روابط اکولوژیکی، حفظ سلامتی و تصفیه آب دریاچه و برقراری توازن در معادلات اکولوژیکی این دریاچه دارد.

وی افزود: این نیزار‌‌‌ها در واقع پناهگاه بسیار خوبی برای پرندگان آبزی و کنار آبزی این تالاب هستند و گسترش آنها واکنش طبیعی دریاچه به سموم کشاورزی و فاضلاب‌های روستاهای اطراف این دریاچه است.

به گفته وی، برخی از مردم گمان می‌کنند که گسترش این نیزار‌‌‌ها به زیان زریبار است و گاهی به تخریب یا آتش زدن آن اقدام می‌کنند.

پناهی تأکیدکرد: این نیزار‌‌‌ها به مکان بسیار امنی برای پرندگان آبزی و کنارآبزی حاشیه این تالاب تبدیل شده و سالانه هزاران قطعه پرنده بومی و مهاجر داخل این نیزار‌‌‌ها لانه‌سازی و جوجه‌آوری می‌کند.

وی گفت: چرخه‌های آب عامل بازدارنده‌ای برای جلوگیری از پیری زودرس و در نتیجه اختناق در زریبار به شمار می‌رود که موارد متعدد آتش‌سوزی، سلامت، موجودیت و ادامه حیات دریاچه را با خطر بسیار جدی مواجه ساخته است.

این دریاچه به باور مردم محلی، دریاچه‌ای افسانه‌ای و سرشار از راز‌‌‌ها و داستان‌ها بوده و افسانه‌ای بودن دریاچه را به خودجوش بودن آن نسبت می‌دهند و با آن‌‌که آب آن از هیچ رودخانه‌ای فراهم نمی‌شود اما سده‌هاست که همچنان آیینه‌سار آسمان آبی و ابرهایش است.

هر چند این تالاب زیبا در سال‌های اخیر از دخالت‌های انسانی ایمن نمانده و فعالیت صیادی در آن، جاری شدن پساب‌های شهری و روستایی، حضور قایق‌های تفریحی و برداشت آب برای آبیاری فضای سبز شهرداری مریوان تا حدودی باعث ایجاد تغییرات در آن شده اما با وجود همه اینها باز هم سرزنده‌‌‌‌ترین تالاب ایران به شمار می‌شود.

بیش از ٢٨٠تالاب در ایران شناخته شده که از این تعداد ٩٤تالاب جزو تالاب‌های مهم کشور است و ٢٤تالاب در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است، براساس مفاد کنوانسیون رامسر باید هر کشور عضو حداقل یک تالاب برای ثبت معرفی می‌کرد که در زمان امضای کنوانسیون رامسر ایران ١٨ تالاب معرفی کرد و اکنون به ٢٤ تالاب رسیده که در این کنوانسیون ثبت شده است.

 

مریوان در فاصله ۱۳۰ کیلومتری غرب سنندج مرکز استان کردستان واقع شده است.