هزینه‌کرد پول ویزا در ایران شفاف نیست!

بررسی سیاست مالی ویزا در برخی کشورها هزینه‌کرد پول ویزا در ایران شفاف نیست! برخی کشور‌ها هزینه ویزا را «مالیات» یا «عوارض ورود مسافر»، حساب می‌کنند که درآمد حاصل از آن معمولاً برای توسعه گردشگری و در زیرساخت خرج می‌شود. سیاست مالی که در ایران چندان شفاف نبوده است. به گزارش ایسنا، فصل سوم «سیاست‌ها […]

بررسی سیاست مالی ویزا در برخی کشورها

هزینه‌کرد پول ویزا در ایران شفاف نیست!

برخی کشور‌ها هزینه ویزا را «مالیات» یا «عوارض ورود مسافر»، حساب می‌کنند که درآمد حاصل از آن معمولاً برای توسعه گردشگری و در زیرساخت خرج می‌شود. سیاست مالی که در ایران چندان شفاف نبوده است.

به گزارش ایسنا، فصل سوم «سیاست‌ها و روندهای گردشگری سازمان‌های همکاری و توسعه اقتصادی OECD» با عنوان بررسی تطبیقی سیاست‌های مالیاتی و عوارض در صنعت گردشگری، تصویری از مالیات‌های گردشگری در اکتبر سال ۲۰۱۳ ارایه داده که از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس ترجمه شده و «در بخش مالیات‌ها، هزینه‌ها و عوارض ورود و خروج از کشور‌ها به بررسی هزینه‌هایی پرداخته است که به‌طور معمول شامل افراد می‌شود، اما در برخی موارد متصدیان و یا خدمه نیز در حین ورود به یک کشور یا خروج از آن با هر وسیله حمل و نقل باید آن را پرداخت کنند.

این‌گونه مالیات‌ها بیش‌تر برای پوشش هزینه‌های اجرایی مربوط به گمرک، مهاجرت، رفت و آمد مسافران و صدور ویزاهای کوتاه‌مدت مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما اخیراً برای حمایت از فعالیت‌های بازاریابی و ترویج نیز استفاده می‌شوند.

در بررسی به عمل آمده از کشور‌ها بدون اشاره به شرایط ایران، ۲۰کشور از ۳۰کشور پاسخ‌دهنده، در سطوح ملی یک یا بیش از یک مورد، مالیات‌ مرتبط با ورودی‌‌ها و خروجی‌‌ها را شناسایی کردند. برخی از آنها «بسیار قدیمی» بودند یا به عبارتی در دهه‌های۱۹۸۰و۱۹۹۰ به‌وجود آمده بودند؛ اگرچه برخی دیگر نیز از سال۲۰۰۰ به بعد به‌وجود آمدند. بیش‌تر آنها به شکل هزینه‌های مرتبط با ویزا بوده که تنها ۵ کشور مالیات‌هایی مرتبط با خروجی‌‌ها یا ترانزیت شناسایی کردند که استرالیا، شیلی، مصر، نیوزیلند و پرتغال بود.

برای ۱۲کشور از کشورهای مورد بررسی (اتریش، جمهوری چک، استونی، فرانسه، مجارستان، هلند، لهستان، پرتغال، اسلواکی، اسپانیا، سوئد و سوئیس)، اولین و یا تنها مالیات موجود در این دسته، هزینه‌هایی است که مرتبط با صدور ویزای شینگن برای اقامت‌های کوتاه‌مدت است. درحال حاضر ۲۶ کشور عضو ناحیه شینگن هستند که این تعداد در سال‌۱۹۹۲ یعنی زمانی که ناحیه شینگن برای نخستین‌بار مطرح شد، تنها ۷کشور بود. دیگر اعضای OECD که در ناحیه شینگن قرار دارند شامل بلژیک، دانمارک، آلمان، یونان، ایسلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، نروژ و اسلوونی می‌شوند.

اتحادیه اروپا سیاستی مشترک برای صدور ویزای کوتاه‌مدت اتخاذ کرده، یعنی ویزاهایی که به مدت ۳ماه اعتبار دارد و با صدور ویزایی به نام «ویزای شینگن» به افراد اجازه اقامت داده می‌شود. شهروندان کشورهای دیگر برای سفر به منطقه شینگن به ویزا نیاز دارند. اتحادیه اروپا فهرستی از کشورهایی که شهروندان آنها برای ورود به ویزا نیاز داشته و همین‌طور فهرستی از کشورهایی که از داشتن ویزا معاف هستند، در اختیار دارد. این فهرست به صورت قانون تنظیم شده است. معمولاً ویزاهای کوتاه‌مدت صادر شده توسط کشورهای شینگن، به دارنده خود اجازه می‌دهد در مدت ۶ ماه، نهایت تا ۳ماه به تمام ۲۶کشور عضو سفر کند. صدور ویزا برای مقاصد بازدید و برای مدتی بیش‌تر از آنچه ذکر شده به قوانین ملی بستگی دارد.

درحال حاضر هزینه صدور ویزاهای کوتاه‌مدت برای گردشگرانی که در ۶ماه و حداکثر تا ۳ماه به نواحی شینگن سفر می‌کنند، ۶۰یورو است (افزایش آن از مبلغ ۳۵یورو در سال۲۰۰۷) که این مبلغ برای کودکان بین ۶‌تا ۱۲‌سال ۳۵یورو است. این هزینه‌ها که در هنگام درخواست برای ویزا باید پرداخت شوند، به هزینه‌های اداری مربوط است و این مبلغ در دوره‌های مشخص، بازبینی می‌شود.

۹کشور که عضو اتحادیه اروپا نبوده، ولی با آن توافقنامه‌های تسهیل ویزا امضا کرده‌اند شامل آلبانی، بوسنی و هرزگوین، جمهوری سابق یوگسلاوی، گرجستان، روسیه، صربستان، مولداوی و اوکراین برای ویزاهای یکبار و چندبار ورود با هزینه‌ای به میزان ۳۵یورو است.

صدور ویزاهای بلندمدت برای ناحیه شینگن باید مطابق با قوانین ملی کشور مورد نظر باشد. برای مثال در جمهوری چک، هزینه مربوط به ویزاهای بلندمدت و همینطور ترکیبی از ویزاهای بلندمدت و کوتاه‌مدت، به ترتیب برابر با ۲۲۱۱کرون و ۲۸۱۱کرون است.

در استرالیا، عوارض جابه‌جایی مسافران که از افراد (۱۲سال به بالا) درحال خروج از کشور گرفته می‌شود، برای اولین بار در سال۱۹۷۸ به عنوان مالیات خروج دریافت شد که در سال۱۹۹۵ به عوارض جابه‌جایی مسافران تغییر نام داد. این عوارض به منظور جبران هزینه‌های گمرک، مهاجرت و قرنطینه مسافران و همین‌طور صدور ویزاهای کوتاه‌مدت از افراد گرفته می‌شود.

عوارض جابه‌جایی مسافران برای استفاده در موارد خاصی در نظر گرفته نشده است. اگرچه در سال۲۰۱۲، دولت استرالیا ۴۸.۵ میلیون دلار استرالیا ناشی از عوارض، به صندوق بازاریابی آسیا و مبلغ دیگری به همین مقدار و ناشی از عوارض به توسعه منطقه‌ای صنعت گردشگری و برای کمک به افزایش کیفیت خدمات و محصولات گردشگری این کشور، اختصاص داد. نرخ این عوارض از ۳۸دلار استرالیا در سال‌۲۰۰۸، به ۴۷‌دلار در سال۲۰۱۲ رسید و درحال حاضر این مبلغ ۲۲دلار است. در پاسخ به نگرانی‌های موجود در رابطه با این افزایش که گفته می‌شود رقابت‌پذیری بخش گردشگری را در استرالیا تضعیف کرده است، دولت این کشور در تاریخ ۱۱اکتبر ۲۰۱۳ اعلام کرد؛ عوارض جابه‌جایی مسافران در طول دوره فعالیت پارلمان فعلی تغییر نخواهد کرد.

جریان گردشگری بازدیدکننده و اجازه سفر الکترونیکی، این امکان را به بازدیدکنندگان واجد شرایط می‌دهد تا برای مقاصد گردشگری به استرالیا سفر کرده و وارد آن کشور شوند. هزینه فعلی درخواست اجازه سفر الکترونیکی برای افرادی که از طریق اینترنت و سایت رسمی آن اقدام کنند، ۲۱دلار استرالیا است (از شهروندان کشورهای واجد شرایط). دولت هیچ هزینه‌ای از افرادی که از طریق آژانس‌های مسافرتی یا هواپیمایی برای دریافت اجازه سفر الکترونیکی اقدام کنند، دریافت نمی‌کند، اما ممکن است این آژانس‌‌ها برای کاری که انجام می‌دهند هزینه دریافت کنند. هزینه ویزای جریان گردشگری بازدیدکننده، برای افرادی که واجد شرایط دریافت اجازه سفر الکترونیکی نیستند و از خارج از استرالیا برای دریافت ویزا اقدام می‌کنند، مبلغ ۱۱۵دلار (از ۱۰۰دلار در سال۲۰۰۹) خواهد بود و اگر از داخل کشور درخواست ویزا صورت بگیرد، مبلغ ۲۹۰دلار (از ۲۴۰دلار در سال‌۲۰۰۹) دریافت می‌شود.

ویزای تعطیلات کاری، یک برنامه دوطرفه است که هدف آن پرورش هرچه بهتر روابط و تبادل فرهنگی میان استرالیا و کشورهای همکار بوده (درحال حاضر ۱۹کشور) و توجه آن معطوف به بزرگسالان جوان است. این برنامه در سال ۱۹۹۵مطرح شد و هزینه کنونی آن ۳۶۵دلار است (از ۱۹۵دلار در سال‌۲۰۰۹) ویزای کار و تعطیلات نیز به همین صورت یک برنامه دوجانبه برای کار و تعطیلات است که با توافق میان ۱۰کشور همکار بسته شد. این برنامه در سال ۲۰۰۵معرفی شده و مبلغ آن از ۱۹۵دلار در سال‌۲۰۰۹ به ۳۶۵دلار درحال حاضر افزایش یافته است. هزینه‌های درخواست ویزا برای استرالیا به صورت دوره‌ای مورد بررسی قرار گرفته و عمدتاً به صورت سالیانه، در اول ماه جولای برای احتساب تورم نمایه سازماندهی می‌شوند.

در شیلی، تمام مسافران باید مالیات بپردازند غیر از کودکان زیر دو سال، مسافران ترانزیت، دیپلمات‌های کشورهای به رسمیت شناخته شده توسط شیلی، نمایندگانی که برای حضور در جلسات بین‌المللی سفر می‌کنند و خدمه پرواز. دریافت این مالیات در سال‌۲۰۰۵ شروع شده و مبلغ فعلی آن ۳۰دلار آمریکا است (از ۲۶دلار در سال‌۲۰۰۸) و درآمد حاصل از آن صرف نگهداری از تأسیسات فرودگاه می‌شود.

از سال‌۲۰۰۵، هر فرد خارجی برای سفر به شیلی به صورت کوتاه‌مدت و با اهداف تفریحی، ورزشی، سلامت، تحصیلی، تجارت، دیدار از خانواده، مذهبی و دیگر اهداف مشابه، باید یک ویزای گردشگری داشته باشد. نرخ ویزای گردشگری برای کشورهای مختلف تفاوت دارد، البته اتباع کشورهایی که با شیلی قرارداد سفر بدون ویزا دارند به تهیه این ویزا نیازی ندارند. یکی دیگر از مواردی که در سال‌۲۰۰۵ مطرح شد، هزینه متقابل بود که برای بازدیدکنندگانی که از کشورهای آلبانی، استرالیا، کانادا، آمریکا و مکزیک به شیلی سفر می‌کردند در نظر گرفته شد و مبلغ آن با توجه به هزینه‌ای که در آن کشور‌ها دریافت می‌شود متفاوت است.

در کرواسی، شهروندان خارج از کشورهای مشخص شده، برای ورود به این کشور به ویزای کوتاه‌مدت گردشگری نیاز دارند. هزینه این ویزا که در آوریل‌۲۰۱۳ مطرح شد، ۳۵‌یورو بود (۶۹ یورو هم برای درخواست‌های فوری) و درآمدهای حاصل از آن برای کمک به پوشش هزینه‌های اجرایی مصرف می‌شود. در راستای ورود کرواسی به اتحادیه اروپا در تاریخ‌۱ جولای۲۰۱۳، سیستم ویزای این کشور در این تاریخ با این سیستم در اتحادیه اروپا کاملاً هماهنگ شد.

در کشور مصر، هر گردشگر به هنگام ورود از درگاه‌های ورودی باید هزینه ویزا را پرداخت کند. هزینه فعلی برای این ویزا از ۱۵دلار شروع شده و برای هر کشور بسته به هزینه‌های اداری به آن متفاوت خواهد بود. این هزینه در تاریخ ۱نوامبر ۲۰۱۳ به ۲۵‌دلار افزایش یافت.

به همین ترتیب، عوارض خروج نیز باید توسط گردشگرانی که از مصر خارج می‌شوند، پرداخت شود. هزینه آن در تاریخ ۱‌می‌۲۰۱۳ مبلغ‌۱۵دلار بود و درحال حاضر ۲۰دلار است. (به غیر از شهرهای شرم‌الشیخ و غردقه که از تاریخ ۱نوامبر ۲۰۱۳ افزایش نرخ داشته‌اند)

از سال۲۰۰۵ در رژیم اشغالگر قدس، برای پوشش هزینه‌های بررسی درخواست ویزا، هزینه‌ای برای ویزای گردشگری دریافت می‌شود. هر فردی که به عنوان گردشگر وارد این کشور شده و کشور وی جزو تفاهمنامه لغو ویزای رژیم اشغالگر قدس نیست، ملزم به پرداخت این هزینه است. مبلغ فعلی این ویزا ۹۰ شِکِل است که این مبلغ در طی۵ سال گذشته با هیچ افزایشی روبه‌رو نبوده است.

اجازه مهاجرت (مالیات غیرمهاجرتی) برای افرادی که با اهداف گردشگری سفر می‌کنند، در سال‌۱۹۹۹ در مکزیک مطرح شد. هزینه فعلی آن ۲۹۵‌پزو است و تمام افراد خارجی که برای بازدید از مکزیک وارد آن می‌شوند، باید آن را پرداخت کنند، البته به استثنای آنهایی که از طریق زمینی و برای اقامت کم‌تر از ۷‌روز وارد مکزیک می‌شوند. درآمدهای به‌دست آمده برای پرورش گردشگری در مکزیک صرف می‌شود که ۸۰درصد آن (از ۵۰درصد در سال ۲۰۰۲ و ۷۰درصد در سال‌۲۰۰۶) به صورت مستقیم در اختیار انجمن گردشگری مکزیک قرار می‌گیرد که مسؤولیت ترویج گردشگری داخلی و بین‌المللی را برعهده دارد.

ویزای عادی این کشور برای پاسپورت‌های خارجی به پرداخت هزینه‌ای برای انجام خدمات کنسولی نیازمند است. این هزینه تمام بازدیدکنندگان خارجی از مکزیک را شامل شده که در مواردی مطابق با تفاهمنامه‌های وزارت امور خارجه برای ارتقای گردشگری و تجارت و همینطور تبادلات فرهنگی، شامل معافیت‌هایی می‌شود. مبلغ قابل پرداخت برای این ویزا که در سال‌۲۰۰۵ مطرح شد، برای هر فرد ۵۳۵‌پزو بود. (اگر این خدمات در مکزیک ارایه شوند، شامل ۲۱درصد کاهش خواهند بود).

بازدیدکنندگان از نیوزیلند باید هزینه‌ای برای ویزای بازدیدکننده پرداخت کنند، اگرچه توافقنامه‌هایی برای ۶۰کشور موجود است که نیاز به ویزای کوتاه‌مدت برای آن کشور‌ها برداشته شده است. نرخ فعلی درخواست این ویزا، ۱۳۰دلار نیوزیلند برای متقاضیان از کشور استرالیا و جزایر اقیانوس آرام و ۱۶۲دلار برای متقاضیان داخل کشور نیوزیلند و یا خارج از آن، تعیین شده است.

به علاوه ویزاهای ترانزیتی برای افرادی که کم‌تر از ۲۴ساعت و در مسیر سفر به مقاصد دیگر در نیوزیلند توقف دارند، الزامی بوده و مبلغ فعلی آن ۱۶۵دلار تعیین شده است، علاوه بر ۶۰کشوری که با نیوزیلند توافقنامه لغو روادید دارند، ۲۲کشور دیگر نیز از پرداخت این هزینه معاف هستند. در هر دو مورد، این هزینه‌ها برای پوشش هزینه‌های اداری آماده‌سازی ویزا و تأمین امنیت مرز‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بازدیدکنندگانی که از چین و به صورت تورهای گروهی به نیوزیلند سفر می‌کنند به پرداخت هزینه‌ای برای ویزای گروهی بازدیدکنندگان از چین ملزم هستند. هزینه این ویزا برای هر فردی که به عنوان عضوی از طرح وضعیت مقاصد تأیید شده سفر می‌کند، برابر با ۵۰دلار بوده و برای افرادی که با تور سفر کرده و جزیی از این طرح نیست، برابر با ۸۰دلار است. این مبالغ نیز برای پوشش هزینه‌های اداری آماده‌سازی ویزا و تأمین امنیت مرز‌ها استفاده می‌شود که البته به دلیل ماهیت گروهی بودن این تور‌ها کم‌تر خواهد بود.

کشور پرتغال به غیر از ویزای شینگن برای سفرهای کوتاه‌مدت، هزینه‌های دیگری نیز در سال ۲۰۰۵ مطرح کرد که افراد خارجی برای ورود به این کشور به پرداخت آنها ملزم هستند، مانند ویزای اقامت کوتاه‌مدتی که در مرز‌ها برای افراد صادر می‌شود که هزینه آن برای سفر با دلایل خاص یا غیرمنتظره ۸۵یورو است و هزینه‌هایی که باید توسط متصدیان برای کنترل مرز‌ها در کشتی‌‌ها و در فرودگاه‌ها پرداخت شود به ترتیب ۳۲۰ و ۲۱۳یورو است.

گروهی از مالیات‌های دیگر این کشور با عنوان مالیات‌های مرزی نیز در سال ۲۰۰۵مطرح شد که شاملِ عوارض ورود و خروج (به مبلغ ۳یورو برای هر مسافر) خارج شدن کشتی‌‌ها از بندرگاه‌ها (۸۰ یورو برای هر کشتی) و خارج شدن خدمه از کشتی و ورود به خاک یک کشور (یک یورو) می‌شود، این هزینه‌ها در ۵سال گذشته تغییری نداشته است.

در آفریقای جنوبی شهروندان کشورهای دیگر که برای اهداف گردشگری یا تجارت قصد بازدید کوتاه‌مدت از این کشور را دارند، ۹۰ روز یا کم‌تر به ویزای بازدیدکنندگان نیاز دارد. هزینه‌های اداری صدور این ویزا که در سال‌۲۰۰۲ معرفی شد برابر با ۴۲۵ رند (به‌طور متوسط) بوده و در ۵ سال گذشته نرخ آن را تغییر نداده‌اند.»

 

این گزارش که دی‌ماه۱۳۹۶ از سوی دفتر مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس ترجمه شده تنها به قوانین کشورهایی اشاره داشته که ویزا را مالیات‌ مرتبط با ورودی‌‌ها و خروجی‌‌ها شناسایی کرده‌اند.