واقعی شدن نرخ ارز به نفع تولید داخلی و صادرات است

عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران واقعی شدن نرخ ارز به نفع تولید داخلی و صادرات است در ماه‌های اخیر، نرخ ارز طی چند مرحله افزایش قابل‌توجهی را تجربه کرده است و با وجود تلاش‌های بانک مرکزی و وعده‌های زیاد برای کنترل و در مواردی کاهش نرخ ارز این فشار برای افزایش نرخ ارز همچنان پابرجا […]

عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران

واقعی شدن نرخ ارز به نفع تولید داخلی و صادرات است

در ماه‌های اخیر، نرخ ارز طی چند مرحله افزایش قابل‌توجهی را تجربه کرده است و با وجود تلاش‌های بانک مرکزی و وعده‌های زیاد برای کنترل و در مواردی کاهش نرخ ارز این فشار برای افزایش نرخ ارز همچنان پابرجا است. سیدرضی‌حاجی‌آقا‌میری، عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران گفت: ‌نرخ ارز بایستی به سمت واقعی شدن پیش برود؛ برای همین افزایش نرخ ارز را خیلی قبول ندارم و سعی می‌کنم به اهمیت و تأثیر مثبت واقعی شدن نرخ ارز تأکید کنم.‌

وی مرز افزایش قیمت صادرات را تا واقعی شدن آن دانست و افزود: همه دولت‌‌‌ها در ایران هر کدام به‌نوعی جلوی افزایش نرخ ارز را از طریق ارز نفتی و سوبسید‌‌ها گرفته‌اند. در حالی‌که باید نرخ ارز مابه‌التفاوت نرخ تورم داخلی و تورم خارجی افزایش یابد. این مسیر دشوار در بازار ارز در طول سال‌ها ادامه داشته و ترمیم آن هنوز هم مشکل دارد.

حاجی‌آقا‌میری در پاسخ به این پرسش که به‌طور واقعی مرز افزایش قیمت ارز کجاست که هم صادرات از آن منتفع شود و هم تولید آسیب نبیند؟ گفت: بالا رفتن نرخ ارز و واقعی شدن آن، برخلاف تصور برخی‌‌‌ها به تولید ضربه نمی‌زند. بخشی از تولید ممکن است با افزایش نرخ ارز صدمه ببیند و آن همان بخش خرید ماشین‌آلات و مواداولیه است که از خارج وارد می‌شود. آنجا قیمت تمام‌شده کالای تولیدی به‌تبع افزایش قیمت، بالاتر خواهد رفت.‌

وی ادامه‌داد: از طرف دیگر با توجه به این‌که واردات محدود می‌شود، قیمت آن افزایش می‌یابد و یا واقعی می‌شود؛ در این صورت تولید داخلی تنازع  بقا می‌یابد. از این طریق افزایش نرخ ارز به تولید داخلی کمک می‌کند. در واقع منافاتی بین تولید داخلی و بالا رفتن نرخ ارز وجود ندارد. اما برخی از صنایع ۸۰درصد به واردات وابسته هستند و ۲۰درصد در داخل تأمین می‌شوند. طبیعتاً این صنعت تحت تأثیر نرخ ارز با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود. اما باید پرسید آیا این صنعت که ۸۰درصد وابسته است، جزو صنایع تولید داخل به‌حساب می‌آید؟ چرا ما به‌ موازات این صنعت، در داخل تولید نداریم؟ باید موانع اینها را برطرف کرد.‌

عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران در خصوص این‌که رابطه ارزش پول ملی با نرخ ارز در اقتصاد ایران چیست و حفظ کدام اولویت دارد؟ پاسخ داد: هیچ کشوری در دنیا اگر به علم اقتصاد آشنا باشد معتقد نیست که رشد اقتصادی در اثر پایین نگه‌داشتن ارزش ارز یا بالا بردن ارزش پول ملی اتفاق می‌افتد. رشد اقتصادی در گروه افزایش صادرات غیرنفتی است. زمانی افزایش نرخ ارز می‌تواند در خدمت صادرات باشد که نرخ ارز واقعی باشد. تا بتواند در بازارهای هدف رقابت کند. اهمیت صادرات بیش‌تر از حفظ ارزش پول ملی است. کشورهای صنعتی تراز اول مثل چین و آمریکا حتی تعمداً سعی می‌کنند و اجازه نمی‌دهند پول ملی آنها افزایش یابد.‌

وی ادامه‌داد: ‌قیمت تمام‌شده کالای صادراتی خیلی بالاست؛ یکی از دلایل پایین بودن حجم صادرات غیرنفتی، واقعی نبودن نرخ ارز است؛ حفظ غیرمنطقی ارزش پول ملی، از موانع جدی است. در تمام کشورهای پیشرفته اقتصادی که به اهداف بزرگی نائل شده‌اند، چنین عمل کرده‌اند. مثلاً چین که رشد اقتصادی تا نرخ ۱۰درصد را تجربه می‌کند، به جد مراقب این است که ارزش پول ملی‌اش بالا نرود. از این ‌جهت با مخالفت‌های آمریکا روبه‌روست که چرا ارزش پول ملی را پایین می‌آورند.‌

وی گفت: اگر نرخ ارز در کشور پایین باشد و بخواهند ارزش پول ملی را بالا نگه دارند، باید قید صادرات را زد؛ یعنی این کشور نمی‌تواند در عرصه جهانی برای صادرات رقابت کند. چین رشد اقتصادی و صادرات خود را مدیون سیاستی می‌داند که اعمال کرده است. آمریکا هم این کار را می‌کند و سال‌هاست از بالا رفتن نرخ دلار جلوگیری می‌کند. ولی ما برعکس سعی می‌کنیم نرخ ارز را خلاف واقع پایین بیاوریم. قیمت واقعی ارز این نیست که الان در جامعه است.‌

حاجی‌آقا‌میری به برنامه ۵‌ساله توسعه اشاره ‌کرد و افزود: ‌در برنامه چهارم توسعه عنوان شد که برای حفظ تعادل در اقتصاد، باید نرخ ارز معادل مابه‌التفاوت نرخ تورم داخلی و خارجی افزایش یابد و اگر الان این را محاسبه کنیم متوجه نرخ واقعی ارز می‌شویم. باید برای رسیدن به آن جهش تندی داشته باشیم که بحرانی در اقتصاد ایجاد می‌کند و سیستم داخلی با مشکل مواجه می‌شود.‌

وی در پاسخ به این پرسش که آیا حجم صادرات غیرنفتی نسبت به ‌کل صادرات آنقدر بالا هست که نرخ بالای برابری ریال و ارز آن را توجیه کند؟ تصریح‌کرد: ‌این پرسش نیاز به اطلاعات بیش‌تری دارد. پول نفت ‌و بودجه کشور اینقدر شفاف نیست تا بتوانیم پاسخ شفافی به این پرسش بدهیم. اگر همه درآمد حاصل از فروش نفت به صندوق ذخیره ارزی واریز شود ما نباید مشکلی داشته باشیم ولی ظواهر امر نشان می‌دهد که مشکل وجود دارد.‌

حاجی‌آقا‌میری در پاسخ به این‌که وضعیت امروز صادرات در ایران چگونه ارزیابی می‌شود؟ گفت: دغدغه ما در توسعه صادرات، صادرات غیرنفتی واقعی است نه صادرات نفتی. صادرات غیرنفتی مثل میعانات و پتروشیمی که وابسته به نفت است، خیلی نمی‌تواند محور اصلی توسعه صادرات غیرنفتی باشد؛ برای این‌که این حوزه تحت تأثیر نوسانات بازار نفتی است. رفتار خردمندانه این است که صادرات غیرنفتی را بدون بخش‌های وابسته به نفت در نظر بگیریم.‌

 

عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران ادامه‌داد: ‌من قبلاً هم این را تأکید کرده بودم که باید از حالا به بعد، سالانه این قوانین را اجرایی کنیم. اگرچه این بند از قوانین برنامه چهارم‌ و پنجم که جزو قوانین دائمی هم آمده است، عملی شود، خیلی از مشکلات برطرف خواهد شد. باید دولت نسبت به اجرای این قانون، برای حفظ تعادل اقتصادی در کشور و افزایش صادرات غیرنفتی جدی باشد و این مسأله را پیگیری کند. باید نرخ ارز در کشور واقعی شود و راهی جز این برای حمایت از صادرات و رشد اقتصادی نیست.