آمار تولید علم ایران در ابتدای ۲۰۱۶

 

بنیانگذار پایگاه استنادی جهان اسلام جدید‌ترین آمار تولید علم ایران را در سال ۲۰۱۶ براساس مستندات پایگاه استنادی اسکوپوس اعلام کرد.

جعفر مهراد در گفت‌و‌گو با مهر افزود: پایگاه استنادی اسکوپوس دومین نظام استنادی جهان است. این پایگاه ده‌ها میلیون چکیده از بیش از ۵ هزار ناشر بین‌المللی را تحت پوشش خود دارد. در این پایگاه علاوه بر نمایه‌سازی استنادی مقالات علمی، صفحات وب و پروانه‌های ثبت اختراعات نیز کنترل می‌شود.

وی گفت: در پایگاه استنادی اسکوپوس امکان جستجوی موضوعی وجود دارد. جستجو در محدوده سالی، نوع مدرک و محدوده موضوعی نیز امکان پذیر است. به خاطر ویژگی‌هایی که این پایگاه برای دسترسی به عناصر تولیدات علمی در دسترس کاربران قرار می‌دهد از جذابیت خاصی برخوردار است.

مهراد افزود: جمهوری اسلامی ایران در این پایگاه موقعیت مناسبی در اختیار دارد. از این طریق است که رشد تولیدات علمی کشور محاسبه و با سایر کشور‌ها مورد مقایسه قرار می‌گیرد.

وی یادآور شد: اکنون درست ۴ ماه از سال میلادی ۲۰۱۶ سپری شده است و به خاطر این است که اسکوپوس هر روز روزآمدسازی می‌شود از این نظر به داده و اطلاعات این پایگاه می‌توان درصد بالایی اطمینان کرد.

رییس گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شیراز اظهار داشت: در این بازه ۴ ماه اول سال ۲۰۱۶ میلادی تعداد مدارکی که از ایران و دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی آن در این پایگاه به ثبت رسیده است به ۱۴ هزار و ۷۱۷ مدرک می‌رسد.

وی گفت: از کل تعداد ۱۴ هزار و ۷۱۷ مدرک تعداد ۱۲ هزار و ۶۸۸ مدرک به مقاله‌های علمی منتشره در مجلات معتبر بین‌المللی اختصاص دارد و تعداد ۹۶۱ مقاله نیز زیر چاپ است و بقیه به مطالب مروری و مقاله‌های همایش‌ها و نامه‌ها مربوط می‌شود.

مهراد خاطرنشان کرد: با احتساب بازه زمانی مورد بحث کل مدارک ایران در نظام استنادی اسکوپوس در طی سال‌های گذشته به ۳۵۵ هزار و ۱۹۶ مدرک بالغ می‌شود. برحسب سال به ویژه از ۲۰۰۷ میلادی که هر سال به‌طور پیوسته بر تعداد تولیدات علمی ایران افزوده شده نتایج زیر در این جدول قابل مشاهده است.

وی اضافه کرد: آمار سال ۲۰۱۵ میلادی که به ۴۰ هزار و ۵۵۶ مدرک رسیده است، طی ماه‌های آینده پس از آن‌که نمایه‌سازی نشریات تکمیل می‌شود کامل‌تر خواهد شد. تعدادی از مجلات تأخیر انتشار دارند و برخی نیز دیرتر به دست اسکوپوس می‌رسد.

استاد دانشگاه شیراز گفت: با وجود این در سال ۲۰۱۵ میلادی فریدون عزیزی با تولید ۸۴ اثر از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مسعود صلواتی نیاسری از دانشگاه کاشان با تولید ۸۲ اثر ثبت شده در اسکوپوس پرتولید‌ترین پژوهشگران دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور به حساب می‌آیند.

وی گفت: از کل ۴۰ هزار و ۵۵۶ مدرک تولید شده در سال ۲۰۱۵ میلادی تنها تعداد ۳۵ هزار و ۴۳۱ مورد به مقالات علمی تعلق دارد.

مهراد افزود: تعداد دانشگاه‌های دولتی و خصوصی ایران طبق آمارهای جدید به دو هزار و ۶۰۰ مؤسسه می‌رسد. در این بین بعضی نسبت به بعضی دیگر در تولید علم سهم بیش‌تری دارند.

وی خاطرنشان کرد: استادان پژوهشگر دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی کشور با مشارکت همکاران خود از داخل و خارج کشور تلاش می‌کنند تا در پیشرفت‌های علمی کشور نقش مهمی را ایفا کنند.

مهراد افزود: مثلاً از فریدون عزیزی تعداد ۷۹۵ مدرک در اسکوپوس به ثبت رسیده است. این آثار توسط بیش از ۱۵۰ نویسنده همکار تولید شده و به عبارتی به ۷۹۵ مدرک فریدون عزیزی ۷۱۳۷ مدرک استناد کرده‌اند. تعداد استنادهای فریدون عزیزی به ۱۰۵۸ استناد می‌رسد. عمده موضوعاتی که عزیزی تحقیق و پژوهش کرده شامل پزشکی و بیوشیمی و ژنتیک و بیولوژی مولکولی است. شاخص H این پژوهشگر پرکار ۴۸ است.

وی خاطرنشان کرد: مسعود صلواتی نیاسری که حوزه تخصصی این استاد پژوهشگر علم نانو و فن‌آوری نانو است تاکنون تعداد ۵۹۷ اثر از وی در اسکوپوس نمایه‌سازی شده است. آثار این پژوهشگر توسط ۵۱۲۸ مدرک مورد استفاده قرار گرفته و تعداد استناد‌ها در کل به ۱۰۶۲۴ مورد بالغ می‌شود. شاخص H صلواتی نیاسری ۵۱ است.

 

بنیانگذار پایگاه استنادی جهان اسلام گفت: باید به این نکته اشاره کرد که پایگاه اسکوپوس گرچه خود در سال ۲۰۰۴ میلادی توسط بنگاه انتشاراتی الزویر در هلند تأسیس شده اما نمایه‌سازی آثار علمی را به گذشته‌های دور برده و از سال ۱۸۷۷ تولیدات علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی کشور‌ها را تحلیل استنادی می‌کند. بر این اساس تعداد تولیدات علمی ایران در سال ۱۸۷۷ تنها دو مورد ثبت و گزارش شده است.