۱۰میلیارد دلار سود سالانه تجارت غیرقانونی حیات‌وحش در جهان

۱۰میلیارد دلار سود سالانه تجارت غیرقانونی حیات‌وحش در جهان تجارت حیات‌وحش یکی از سودآور‌‌ترین معاملات غیرقانونی در جهان است که سود سالانه‌ آن ۱۰میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. به گزارش مهر، در روز ۲۰دسامبر۲۰۱۳، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۶۸امین نشست خود، سوم مارس برابر با روز امضای کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های باقی‌مانده‌ جانوری […]

۱۰میلیارد دلار سود سالانه تجارت غیرقانونی حیات‌وحش در جهان

تجارت حیات‌وحش یکی از سودآور‌‌ترین معاملات غیرقانونی در جهان است که سود سالانه‌ آن ۱۰میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.

به گزارش مهر، در روز ۲۰دسامبر۲۰۱۳، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۶۸امین نشست خود، سوم مارس برابر با روز امضای کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های باقی‌مانده‌ جانوری و گیاهیِ وحشی موسوم به CITES را به عنوان روز جهانی حیات‌وحش اعلام کرد.

هدف از این نامگذاری، افزایش آگاهی عمومی نسبت به حیوانات و گیاهانِ در معرض خطر و راه‌های مبارزه با جرایم در حوزه حیات‌وحش بود. سازمان ملل متحد، همچنین دبیرخانهCITES را به عنوان تسهیل‌کننده‌ برنامه‌ها و مراسم مرتبط با این مناسبت، تعیین کرد. روز جهانی حیات‌وحش در حال حاضر مهم‌ترین رویداد جهانی سالانه است که به حیات‌وحش اختصاص دارد.

شعار روز جهانی حیات‌وحش در سال ۲۰۱۸، «گربه‌های بزرگ: شکارچیان تحت تهدید» است و به دلیل اهمیت موضوع، سازمان ملل سال ۲۰۱۸ را تماماً به این موضوع اختصاص داده است.

گربه‌سانان بزرگ یکی از گروه‌های حیوانات شناخته شده و مورد تحسین در سراسر جهان هستند. با این حال، امروزه این شکارچیان کاریزماتیک، با تهدیدات فراوان و متفاوت مواجه هستند که عمدتاً ناشی از فعالیت‌های انسانی است. به‌طورکلی، جمعیت آنها به علت از دست دادن زیستگاه و طعمه، درگیری با مردم، شکار و تجارت غیرقانونی، به شدت کاهش یافته است. به عنوان مثال، جمعیت ببر در ۱۰۰سال گذشته، ۹۵درصد کاهش یافته و جمعیت شیرهای آفریقایی فقط در طی ۲۰ سال، به میزان ۴۰درصد کاهش یافته است. اما برای جلوگیری از این روند افزایشی، اقدامات متعددی صورت گرفته است.

برای جلب حداکثری مخاطبان، روش‌های متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌طور مثال از گربه‌های بزرگ که نه تنها شامل شیر، ببر، پلنگ و جگوار (پلنگ خالدار آمریکایی) یعنی ۴ تن از بزرگ‌‌ترین گربه‌های وحشی است بلکه یوزپلنگ، پلنگ برفی، پوما (یوزپلنگ آمریکایی) و لئوپارد (پلنگ، گربه وحشی) هم در دنیای صنعت، هنر، تجارت و مد نمادسازی می‌شود. مانند آرم شرکت‌های خودروسازی، باشگاه‌های ورزشی و برندهای تجاری که در سراسر جهان استفاده می‌شود.

گونه‌های بزرگ گربه‌سانان در آفریقا، آسیا، شمال آمریکا و آمریکای مرکزی و جنوبی پراکنده هستند.

در طول قرن گذشته، ما با شکوه‌‌‌ترین شکارچیان سیاره را از دست داده‌ایم. تجارت حیات‌وحش یکی از سودآور‌‌ترین معاملات غیرقانونی در جهان است که سود سالانه آن ۱۰میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. تجارت غیرقانونی عاج فیل، شاخ‌های گرگدن و پوست ببر در بسیاری از کشورها، به ویژه در آسیا و آفریقا، گسترده است و توسط گروه‌های خطرناک که مواد مخدر یا سلاح را قاچاق می‌کنند، کنترل می‌شود.

جرم و جنایت در حوزه حیات‌وحش، شامل فروش غیرقانونی و خرید اعضای بدن حیوانات و همچنین سرقت و یا کشتن حیواناتی که توسط قوانین و مقررات محافظت می‌شوند از یک سو، و تغییر اقلیم، از دست رفتن زیستگاه و کمبود شکار و طعمه از سوی دیگر، صدمات جبران ناپذیری به گونه‌های مختلف وارد کرده و می‌کند. از این رو سازمان‌هایی مانند صندوق جهانی حیات‌وحش (WWF) و سازمان ملل متحد (UN) می‌خواهند به این جنایات پایان داده و از اثرات فعالیت‌های انسان ساخت در تخریب شرایط زیستی حیات‌وحش، جلوگیری کنند.

انتخاب سال۲۰۱۸ به عنوان سال جهانی حیات‌وحش، به منظور بالا بردن آگاهی در مورد وضعیت بسیار ناگوار آنها و حمایت از اقدامات ملی و جهانی برای نجات این گونه‌های معروف، به ما این فرصت را می‌دهد که توجه همه مردم را به این گربه‌سانان بزرگ و اهمیت حضور آنها در چرخه طبیعت، جلب کنیم.

یوزپلنگ (Cheetah)

بر اساس تخمین‌های موجود از یوزپلنگ، که به عنوان سریع‌‌‌ترین حیوان روی زمین شناخته می‌شود تنها ۷۱۰۰قلاده در جهان باقی مانده است و آینده آنها هنوز مشخص نیست. یوزپلنگ‌‌‌ها از حدود ۹۰درصد از محدوده تاریخی خود در آفریقا، ناپدید شده‌اند و در آسیا به جز یک نوع در ایران، که تعدادشان حدود ۵۰قلاده است، دیگر وجود ندارند.

 یوزپلنگ‌‌‌ها عمیقاً تحت‌تأثیر صدمات ناشی از شکار توسط انسان و تغییر کاربری زمین برای کشاورزی و دیگر اهداف توسعه‌ای قرار دارند. همچنین تجارت غیرقانونی توله‌های زنده و بزرگسالان نیز وجود دارد که بسیاری از آنها را در جابه‌جایی‌‌‌ها از بین می‌برد. آنها در فهرست بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) به رنگ قرمز یعنی «خطرناک» لیست شده‌اند که در شمال آفریقا و آسیا، در لیست «در معرض خطر بحرانی» قرار دارند.

پلنگ خالدار آمریکایی (Jaguar)

بزرگ‌‌ترین محل زندگی امروز پلنگ، این گربه وحشی، در آمریکاست که به دلیل شکار غیرقانونی، جنگل زدایی و نبودن طعمه، در معرض تهدید قرار دارد. پلنگ‌‌ها در ۱۸کشور از آمریکای لاتین، از مکزیک تا آرژانتین وجود دارند اما از بیش از ۴۰درصد از محدوده تاریخی خود، ناپدید شده‌اند و در دو کشور السالوادور و اروگوئه به‌کلی منقرض شده‌اند.

 در طول دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، پلنگ‌‌‌ها بخاطر پوست خود به تعداد زیاد شکار شدند. تا سال ۱۹۷۳، یعنی زمانی که کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های در معرض خطر (CITES) برگزار شد، هر سال نزدیک به ۱۸۰۰۰پلنگ، کشته می‌شد. پلنگ در لیست قرمز (IUCN) در فهرست «گونه‌های تهدید شده» قراردارد، هرچند وضعیت آن در حال بررسی است و ممکن است در سال آینده به «آسیب‌پذیر» تغییر یابد.

همان‌طور که انسان‌ها زمین را برای کشاورزی و سایر اهداف خود توسعه می‌دهند، زیستگاه‌های پلنگ نیز از بین می‌رود و موجب منزوی شدن جمعیت‌ و ایجاد بی‌ثباتی ژنتیکی گونه‌ها می‌شود. فقدان طعمه طبیعی(مانند گوزن) به دلیل شکار بیش از حد توسط انسان، سبب می‌شود پلنگ‌‌‌ها به شکار دام‌‌‌ها و حیوانات خانگی روی بیاورند و این امر باعث بروز درگیری میان انسان و حیوانات می‌شود.

پلنگ (Leopard)

 پلنگ‌‌‌ها بزرگ‌‌ترین نوع از گربه‌سانان بزرگ از نظر تعداد هستند و طیف گسترده‌ای از زیستگاه‌ها را از مناطق جنگلی کنگو تا بیابان‌های خاورمیانه اشغال می‌کنند و با وجود سازگاری قابل توجه آنها، جمعیتشان در آفریقا و آسیا در حال کاهش است.

 جمعیت پلنگ‌ها، تقریباً ۷۵ کشور در سراسر آفریقا و اوراسیا را پوشش می‌دهد اما از حدود ۴۰درصد از محدوده تاریخی خود در آفریقا و بیش از ۵۰درصد از محدوده تاریخی خود در آسیا ناپدید شده‌اند. آنها در ۶کشور هنگ‌کنگ، چین، کویت، لیبی، سنگاپور، عربستان‌سعودی و تونس به کلی منقرض و حضورشان در شش کشور عراق، قزاقستان، جمهوری کره، لبنان، لسوتو و موریتانی هم بسیار نامطمئن است.

لئوپارد‌‌ها در فهرست «نزدیک به خطر» در لیست اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار داشتند که در سال۲۰۱۵ به فهرست «آسیب‌پذیر» تغییر یافته‌اند و در آسیای میانه و سریلانکا در لیست «در معرض خطر» و در خاورمیانه، روسیه و در جزیره اندونزی جاوا «در معرض خطر بحرانی» قرار دارند.

گاوهای نر و همچنین مواد شیمیایی که در کشاورزی مورد استفاده است، تهدیدی مستقیم برای پلنگ‌‌‌ها هستند و اغلب آنها در تله‌های سیمی و تله‌هایی که برای گونه‌های دیگر گذاشته شده‌اند، گرفتار و کشته می‌شوند. لئوپارد‌‌ها هم‌‌، زیستگاه خود را به دلیل فعالیت‌های انسانی از دست می‌دهند و به خاطر تهدیدی که برای دام‌‌‌ها هستند، و همین‌طور برای تجارت غیرقانونی پوست و سایر اعضای بدنشان، کشته می‌شوند.

شیر (Lion)

شیر‌‌ها که محل زندگی اصلی آنها آفریقاست، حتی در بزرگ‌‌ترین و بهترین مناطق حفاظت شده، در معرض خطر فاجعه بار انقراض قرار دارند. آنها در ۲۷کشور آفریقایی و یک کشور آسیایی وجود دارند، اما تنها ۷کشور شناخته شده هستند که دارای بیش از ۱۰۰۰شیر هستند. شیر‌‌ها از بیش از ۸۰درصد از محدوده تاریخی خود، تنها در ۱۰۰سال گذشته ناپدید و در ۲۶کشور آفریقایی به کلی منقرض شده‌اند.

 حدود یک قرن پیش، بیش از ۲۰۰٫۰۰۰شیر وحشی در آفریقا زندگی می‌کردند. نظرسنجی‌های اخیر برآورد می‌کند که در دو دهه گذشته، تعداد شیر‌‌ها از حدود ۳۰٫۰۰۰ به ۲۰٫۰۰۰کاهش یافته است. شیر‌‌ها در حال حاضر تحت عنوان «آسیب‌پذیر» در لیست اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در فهرست قرمز گونه‌های تهدید شده قرار دارند. در غرب آفریقا، این گونه در حال حاضر به عنوان «در معرض خطر بحرانی» طبقه‌بندی شده است.

همراه با از بین رفتن زیستگاه حیات‌وحش توسط انسان، سکونتگاه‌های انسان و شیر به هم نزدیک می‌شود. دام‌ها، شکار طبیعی شیر می‌شوند و این کار منجر به درگیری میان انسان و شیر شده و شیر‌‌ها به دلیل به خطر انداختن معیشت انسان‌ها، کشته می‌شوند.

گاوهای نر و مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی که جمعیت‌های شکار را کاهش می‌دهد، مانند سایر گونه‌های گربه‌سانان تهدیدی برای شیر‌‌ها به حساب می‌آیند. از سوی دیگر آنها اغلب در تله‌های سیمی و سایر تله‌ها که برای شکار آنها گذاشته می‌شود، گرفتار و از بین می‌روند. شکار غیرقانونی شیر‌‌ها برای اعضای بدنشان که در طب سنتی محلی و بین‌المللی (به‌خصوص در آسیا) مورد استفاده قرار می‌گیرد هم‌‌، از دلایل دیگر کاهش جمعیت شیر است.

یوزپلنگ آمریکایی (Puma)

یوزپلنگ آمریکایی که به عنوان گربه وحشی پشمالو و شیر کوهی شناخته می‌شود، در ۲۸کشور آمریکای جنوبی زندگی می‌کند اما، تعداد این گونه هم در حال کاهش است. محل زندگی پوما داخل هر نوع جنگل در محدوده خود و همچنین بیابان‌های مونتانا و مراتع استپ آزاد است.

 پوما دارای بزرگ‌‌ترین محدوده جغرافیایی در میان پستانداران در نیمکره غربی از جنوب آلاسکا تا قسمت‌های جنوبی شیلی است. نسل این حیوان زیبا، طی ۲۰۰سال گذشته در سراسر نیمه شرقی آمریکای‌شمالی، به جز جمعیت کوچکی در فلوریدا، از بین رفته است و باقی مانده آنها در فلوریدا نیز در خطر هستند که خوشبختانه با اقدامات صورت گرفته وضعیت آنها در حال بهبود است.

پوما به عنوان یک گونه «نگران‌کننده» توسط (IUCN) در لیست قرمز گونه‌های در حال خطر فهرست شده است و وضعیت جمعیت آنها در آمریکای مرکزی و جنوبی به‌طور عمده، ناشناخته و احتمال کاهش جمعیت آنها بسیار است.

به دلیل فعالیت‌های انسانی در راستای توسعه، پوما‌‌ها به‌طور فزاینده‌ای زیستگاه خود را از دست می‌دهند و یا زیستگاهشان تکه‌تکه می‌شود. درگیری‌های انسان و پوما، از جمله اقدامات تلافی‌جویانه و یا پیشگیرانه، یک تهدید اولیه برای آنها است و متأسفانه افراد مسن، ترس از پوما‌‌ها را در ذهن جوان‌تر‌‌ها تشدید می‌کنند. از سوی دیگر در برخی از مناطق آمریکای جنوبی، جمعیت طعمه پوما‌‌ها هم کاهش میابد و همچنین شکار قانونی و غیرقانونی هم‌‌، تهدیدی جدی برای آنها در سراسر محدوده زندگی این گربه‌سانان بزرگ است.

پلنگ برفی (Snow Leopard)

پلنگ‌های برفی، به خاطر مخفی ماندنشان و این‌که به ندرت دیده می‌شوند، اغلب توسط مردم محلی به عنوان «ارواح کوهستانی» شناخته می‌شوند. پلنگ برفی در میان گربه‌های بزرگ، کم‌تر شناخته شده است و محل زندگی او، چشم‌اندازهای مرتفع و بین ۲۵۰۰ تا۵۵۰۰ متر از سطح دریا است. ۶۰درصد از این زیستگاه برفی یخی، تنها در چین یافت می‌شود. این حیوان وحشی زیبا و کمیاب به جز چین، در ۱۲کشور و در وسعت دومیلیون کیلومتر مربع زندگی می‌کند.

اعتقاد بر این است که هم اکنون بین ۴۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰پلنگ برفی وجود دارد. تعداد دقیق آنها مشخص نیست؛ زیرا به ندرت ظاهر می‌شوند. با این حال تحقیقات جدید، با کمک دوربین‌های کار گذاشته شده در زیستگاه‌های این حیوان، نشان می‌دهند که ممکن است تعداد بیش‌تری از این گربه‌ها وجود داشته باشند.

پلنگ برفی به عنوان «آسیب‌پذیر» در لیست قرمز گونه‌های خطرناک اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) ذکر شده است. نگهداری یا کشتار غیرقانونی پلنگ برفی، تهدید اصلی برای بقای این گونه است. حیوان زنده یا اعضای بدن آنها می‌تواند به هزاران دلار آمریکا فروخته شود. پوست زیبا و متفاوت آنها، بسیار طرفدار دارد و استخوان‌های آنها در طب سنتی در آسیا استفاده می‌شود.

پلنگ برفی اغلب به دلیل شکار دام‌ها، توسط انسان‌ها کشته می‌شود. این حیوان هم در حال از دست دادن طعمه خود است که عمدتاً گوسفند و بز کوهی وحشی است، چون این حیوانات هم به‌صورت غیرقانونی و هم به‌صورت قانونی توسط انسان‌ها، شکار می‌شوند.

ببر (Tiger)

ببر‌‌ها با کم‌تر از ۳۹۰۰ قلاده باقی مانده در حیات‌وحش، بیش از همه گربه‌سانان بزرگ، نزدیک به انقراض هستند. آنها تنها ۴درصد از محدوده تاریخی خود را حفظ کرده‌اند و در ۱۱کشور آسیا وجود دارند، اما تنها در ۸کشور موجود، دارای جمعیت‌های تأیید شده هستند. ببر‌‌ها در حال حاضر دیگر در ۹۶درصد از محدوده تاریخی خود زندگی نمی‌کنند. یعنی در ۱۰ کشور دنیا نسل آنها منقرض شده و بیش‌تر این کاهش، در دهه گذشته رخ داده است.

 

فقط بیش از یک قرن پیش، ۱۰۰هزار ببر وحشی در آسیا زندگی می‌کردند و امروز، کم‌تر از ۳۹۰۰ قلاده از آنها باقی مانده است. ببر به ۹ زیرگونه تقسیم شده است، ۳مورد از آنها (جاوین، خزر و بالی) منقرض شده‌اند. گونه‌های موجود بنگال، هندوچین، سوماترا، سیبری و مالایی هستند.

ببر‌‌ها در لیست «گونه‌های در معرض خطر» در فهرست بین‌المللی حفاظت از طبیعت(IUCN) قرار دارند. زیر گونه‌های مالایی و سوماتان به عنوان «در معرض خطر بحرانی» قرار دارند. این حیوانات برای سود سالانه ۲۰میلیارد دلاری در بازارهای غیرقانونی شکار می‌شوند. اعضای بدن ببر، برای مصارف دارویی سنتی در سراسر آسیا مصرف می‌شود و در چین بسیار متقاضی دارد.

ببرهای وحشی به دلیل حفاظت از جان خودشان و دام‌ها، مورد آزار و اذیت روستاییان قرار می‌گیرند. زیستگاه ببر به‌طور فزاینده‌ای از فعالیت‌های کشاورزی، به ویژه تک کِشتی به‌خصوص برای گیاهان روغنی تهدید می‌شود. همچنین طعمه‌های این گربه‌سانان بزرگ، مانند گوزن و خوک وحشی، همچنان از بین می‌رود و ببر‌‌ها را مجبور می‌کند تا به شکار دام روی بیاورند و بتوانند خود و توله‌های خود را تغذیه کنند که این فرایند منجر به درگیری میان ببر‌‌ها با هم و با انسان می‌شود. دولت‌‌ها در تمام کشور‌‌ها باید به این موضوع مهم توجه داشته باشند که جرم و جنایت در حوزه حیات‌وحش تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی بسیار مخربی در سراسر جهان دارد و لازم است با اصلاح و تقویت قوانین خود در زمینه ی پیشگیری از این تخلفات، اقدامات جدی انجام دهند.